อำเภอมัญจาคีรี

อำเภอมัญจาคีรีมีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอหนองเรือ อำเภอบ้านฝาง และอำเภอพระยืน
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอพระยืน อำเภอบ้านแฮด และอำเภอบ้านไผ่
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอชนบทและอำเภอโคกโพธิ์ไชย
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอแก้งคร้อและอำเภอบ้านแท่น (จังหวัดชัยภูมิ)

อำเภอมัญจาคีรี เดิมตั้งที่ว่าการอำเภออยู่ที่บ้านหัวนา ตำบลจระเข้ อำเภอหนองเรือ จังหวัดขอนแก่น โดย ณ ที่นั้นมีภูเขาชื่อ "เม็ง" ซึ่งราชบัณฑิตยสถานสันนิษฐานว่าเพี้ยนมาจากคำ "มญฺจ" ในภาษาบาลี อันแปลว่า "เตียง" หรือ "แท่น" อำเภอนั้นจึงได้ชื่อว่า "มัญจาคีรี" หมายความตามตัวอักษรว่า "ภูเขามัญจา" หรือ "ภูเขาเม็ง" แปลได้อีกว่า อำเภอที่ตั้งอยู่ใกล้เขาอันมีรูปดั่งเตียงหรือแท่น

พ.ศ. 2419 ได้ย้ายที่ว่าการอำเภอไปตั้งที่บ้านสวนหม่อน ตำบลสวนหม่อน

พ.ศ. 2430 ไปที่ตำบลกุดเค้า แล้วเปลี่ยนชื่อเป็น "อำเภอกุดเค้า" ตามตำบลที่ตั้ง

พ.ศ. 2481 กลับมาใช้ชื่อ "มัญจาคีรี" ดังเดิม

เมืองมัญจาคีรีหรืออำเภอมัญจาคีรี ปรากฏอยู่ในทำเนียบมณฑลอุดร กล่าวว่า เมื่อ พ.ศ. 2433 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 5 โปรดเกล้าให้ตั้งเมืองขึ้น ชื่อ เมืองมัญจาคีรี โดยมี จางวางเอกพระยาพฤติคุณธนเขม (สน สนธิสัมพันธ์)เป็นเจ้าเมืองคนแรก ของเมืองมัญจาคีรี หรือ อำเภอมัญจาคีรี เมื่อ พ.ศ. 2433-2439 เจ้าเมืองคนที่ 2 คือ พระเกษตรวัฒนา (โส สนธิสัมพันธ์)เมื่อ พ.ศ. 2439-2443 และมีปรากฏประวัติเมืองมัญจาคีรี ในหนังสือประวัติจังหวัดในประเทศไทย ในห้องสมุดของสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า - กรุงเทพฯ)

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอมัญจาคีรีแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 8 ตำบล 118 หมู่บ้าน ได้แก่

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอมัญจาคีรีประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจำนวน 9 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลมัญจาคีรี ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลกุดเค้า
• เทศบาลตำบลนาข่า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาข่าทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลกุดเค้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกุดเค้า (นอกเขตเทศบาลตำบลมัญจาคีรี)
• องค์การบริหารส่วนตำบลสวนหม่อน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสวนหม่อนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองแปน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองแปนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลโพนเพ็ก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโพนเพ็กทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลคำแคน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคำแคนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลนางาม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนางามทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่าศาลา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าศาลาทั้งตำบล

โรงเรียนมัธยมศึกษา

• โรงเรียนมัญจาศึกษา
• โรงเรียนโคกนางามพิทยาสรรพ์
• โรงเรียนเหล่าใหญ่นาข่าวิทยาคม
• โรงเรียนคำแคนวิทยาคม
• โรงเรียนท่าศาลาประชานุสรณ์
• โรงเรียนมัธยมโพนเพ็ก

โรงเรียนประถมศึกษา

• โรงเรียนอนุบาลเทศบาลตำบลมัญจาคีรี
• โรงเรียนชุมชนบ้านหันมัญจาคีรี
• โรงเรียนมัญจาคริสเตียน

โรงเรียนขยายโอกาส

• โรงเรียนบ้านหนองแปน

อำเภอมัญจาคีรีมีแม่น้ำชีไหลผ่าน และมี "บึงกุดเค้า" เป็นบึงขนาดใหญ่ในตัวอำเภอ โดยเป็นแหล่งน้ำดิบสำหรับทำน้ำประปา

• หมู่บ้านเต่า
• น้ำตกห้วยเข
• ภูวัด
• บึงกุดเค้า
• สิมโบราณที่บ้านบัว
• อุทยานกล้วยไม้ป่าช้างกระ
• วัดอุดมคงคาคีรีเขต(วัดหลวงปู่ผาง)

• พิมศิริ ศิริแก้ว (นักยกน้ำหนักเหรียญเงิน โอลิมปิก) (2012)
• พล.ต.ต.วชิระ ทองวิเศษ อดีตผู้บังคับการกองปราบปราม(บก.ป) และรอง ผบช.ตำรวจภูธรภาค 4
• พล.ต.ต.นรศักดิ์ เหมนิธิ ผู้บังคับการ บก.ปทส.(ป่าไม้)
• ภูมิ สาระผล อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดขอนแก่น
• พระไม้(ประยูร ลาแสง) แต่งเพลงชาวนาอาลัย ของวงคนด่านเกวียน อาจารย์ โรงเรียนมัญจาศึกษา
• หลวงปู่ผาง จิตฺตคุตฺโต พระมหาเถราจารย์
• หลวงปู่มหาโส กสฺสโป พระมหาเถราจารย์

• เว็บไซต์เทศบาลตำบลนาข่า
• เว็บไซต์องค์การบริหารส่วนตำบลสวนหม่อน
• เว็บไซต์องค์การบริหารส่วนตำบลนางาม เก็บถาวร 2009-03-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน