หมาป่า

หมาป่า ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: สมัยไพลสโตซีนตอนกลาง–ปัจจุบัน (810,000 ปี–ปัจจุบัน)
หมาป่ายูเรเชีย (Canis lupus lupus) ในอุทยานสัตว์ป่าโคลโมร์เดน, สวีเดน
เสียงหมาป่าหอน
สถานะการอนุรักษ์
ความเสี่ยงต่ำ  (IUCN 3.1)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
โดเมน:	ยูแคริโอตา
อาณาจักร:	สัตว์
ไฟลัม:	สัตว์มีแกนสันหลัง
ชั้น:	สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม
อันดับ:	อันดับสัตว์กินเนื้อ
วงศ์:	Canidae
สกุล:	Canis Linnaeus, 1758
สปีชีส์:	Canis lupus
ชื่อทวินาม
Canis lupus Linnaeus, 1758
ชนิดย่อย
C. l. albus (หมาป่าทุนดรา) C. l. alces (หมาป่าคาบสมุทรเคไน)† C. l. arabs (หมาป่าอาหรับ) C. l. arctos (หมาป่าอาร์กติก) C. l. baileyi (หมาป่าเม็กซิโก) C. l. beothucus (หมาป่านิวฟันด์แลนด์)† C. l. bernardi (หมาป่าเบอร์นาร์ด)† C. l. campestris (หมาป่าทุ่งหญ้าสเตปป์) C. l. chanco (หมาป่ามองโกเลีย/หมาป่าทิเบต) C. l. columbianus (หมาป่าบริติชโคลัมเบีย) C. l. crassodon (หมาป่าเกาะแวนคูเวอร์) C. l. cristaldii (หมาป่าซิซิลี)† C. l. floridanus (หมาป่าดำฟลอริดา)† C. l. fuscus (หมาป่าภูเขาแคสเคด)† C. l. gregoryi (หมาป่าเกรกอรี)† C. l. griseoalbus (หมาป่าแมนิโทบา)† C. l. hattai (หมาป่าฮอกไกโด)† C. l. hodophilax (หมาป่าญี่ปุ่น)† C. l. hudsonicus (หมาป่าอ่าวฮัดสัน) C. l. irremotus (หมาป่าภูเขาร็อกกีเหนือ) C. l. italicus (หมาป่าอิตาลี) (เป็นที่ถกเถียง) C. l. labradorius (หมาป่าแลบราดอร์) C. l. ligoni (หมาป่าหมู่เกาะอเล็กซานเดอร์) C. l. lupus (หมาป่ายูเรเชีย) C. l. lycaon (หมาป่าตะวันออก) (เป็นที่ถกเถียง) C. l. mackenzii (หมาป่าแม่น้ำแมกเคนซี) C. l. manningi (หมาป่าเกาะแบฟฟิน) C. l. mogollonensis (หมาป่าภูเขาโมโกลลอน)† C. l. monstrabilis (หมาป่าเท็กซัส)† C. l. nubilus (หมาป่าเกรตเพลนส์)† C. l. orion (หมาป่ากรีนแลนด์) C. l. pallipes (หมาป่าอินเดีย) C. l. pambasileus (หมาป่าอะแลสกา) C. l. rufus (หมาป่าสีแดง) (เป็นที่ถกเถียง) C. l. signatus (หมาป่าไอบีเรีย) (เป็นที่ถกเถียง) C. l. tundrarum (หมาป่าทันดราอะแลสกา) C. l. youngi (หมาป่าภูเขาร็อกกีใต้)†
อาณาเขตของหมาป่าทั่วโลกตามการประเมินของ IUCN ปี ค.ศ. 2018

หมาป่าเป็นสมาชิกที่ใหญ่ที่สุดของวงศ์สุนัข (Canidae) ตัวผู้มีน้ำหนักเฉลี่ย 40 กิโลกรัม (88 ปอนด์) และตัวเมีย 37 กิโลกรัม (82 ปอนด์) หมาป่ามีความยาวประมาณ 105–160 ซม. (41–63 นิ้ว) และสูงประมาณ 80–85 ซม. (31–33 นิ้ว) หมาป่ายังมีความแตกต่างจากวงศ์ Canis สายพันธุ์อื่น ด้วยรูปทรงหูและส่วนจมูก-ปาก (muzzle) ที่แหลมน้อยกว่า รวมไปถึงลำตัวที่สั้นกว่าและหางที่ยาวกว่า อย่างไรก็ตามหมาป่ามีความสัมพันธ์อย่างใกล้ชิดกับสายพันธุ์ Canis ที่มีขนาดเล็ก เช่น โคโยตี และหมาใน และสามารถผสมพันธุ์ข้ามสายพันธุ์กับพวกมัน ขนที่มีแถบสีของหมาป่ามักมีสีขาว สีน้ำตาล สีเทา และสีดำเป็นจุด ๆ แม้ว่าสายพันธุ์ย่อยในภูมิภาคอาร์กติกอาจมีสีขาวเกือบทั้งหมด

ในบรรดาสมาชิกทั้งหมดของสกุล Canis หมาป่ามีความเชี่ยวชาญมากที่สุดสำหรับการล่าสัตว์ในยุทธวิธีแบบร่วมมือ โดยแสดงให้เห็นจากความสามารถในการปรับตัวทางกายภาพเพื่อจัดการกับเหยื่อขนาดใหญ่, ลักษณะทางสังคมที่มีความซับซ้อน, และพฤติกรรมการแสดงออกขั้นสูง สุนัขป่ามักเดินทางในหน่วยครอบครัวขนาดเล็ก ซึ่งประกอบด้วยคู่ผสมพันธุ์พร้อมกับลูกหลานของพวกมัน ลูกหลานที่เริ่มมีวุฒิภาวะทางเพศ อาจถูกปล่อยให้ไปตั้งฝูงย่อย (pack) ของตัวเอง เพื่อลดการแย่งชิงอาหารภายในกลุ่ม นอกจากนี้ หมาป่ายังเป็นสัตว์ที่ผูกพันกับอาณาเขต และการต่อสู้ระหว่างหมาป่าด้วยกันเพื่อแย่งชิงและปกป้องอาณาเขตก็เป็นสาเหตุสำคัญของการเสียชีวิต

หมาป่ามีพฤติกรรมเป็นสัตว์กินเนื้อ โดยมักล่าสัตว์เท้ากีบที่เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดใหญ่ในป่า อาหารรวมไปถึงสัตว์ขนาดเล็ก, ปศุสัตว์, ซากสัตว์, และขยะ หมาป่าตัวเดียวหรือร่วมกับคู่ผสมพันธุ์ มักจะมีอัตราความสำเร็จในการล่าสูงกว่าการล่าแบบฝูงใหญ่ เชื้อโรคและปรสิตโดยเฉพาะไวรัสโรคพิษสุนัขบ้าอาจติดต่อสู่หมาป่าได้

ประชากรหมาป่าทั่วโลกได้รับการประเมินว่ามีประมาณ 300,000 ตัวในปี พ.ศ. 2546 และสหภาพนานาชาติเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ (IUCN) ถือว่าเป็นสายพันธุ์มีความเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์น้อย หมาป่ามีประวัติศาสตร์อันยาวนานในการติดต่อสัมพันธ์กับมนุษย์ โดยมักถูกเกลียดชังและถูกล่าจากคนชุมชนที่ดำรงชีพโดยการเลี้ยงปศุสัตว์ ทั้งนี้เพราะหมาป่ามักโจมตีปศุสัตว์ แต่ในทางกลับกัน หมาป่าก็ได้รับความเคารพในสังคมเกษตรกรรมและนักล่าสัตว์ แม้ว่าความกลัวหมาป่าจะยังคงมีอยู่ในสังคมมนุษย์หลายแห่ง แต่โดยปกติแล้วหมาป่าจะไม่นิยมเข้าทำร้ายมนุษย์โดยตรง และการเข้าโจมตีมนุษย์ส่วนใหญ่ก็เป็นผลมาจากสัตว์ที่ติดโรคพิษสุนัขบ้า การเข้าทำร้ายมนุษย์โดยหมาป่านั้นเกิดขึ้นได้ยากเนื่องจากหมาป่ามีจำนวนประชากรน้อย อาศัยอยู่ห่างไกลจากผู้คนและมีความหวาดกลัวมนุษย์