ประเทศไทย ศาลยุติธรรม: ศาลในประเทศไทย

ศาลยุติธรรมมี 3 ชั้น คือ ศาลชั้นต้น ศาลอุทธรณ์ และศาลฎีกา เว้นแต่ที่มีบัญญัติเป็นอย่างอื่นในรัฐธรรมนูญหรือตามกฎหมายอื่น โดยศาลยุติธรรมมีจำนวน 274 ศาล และ 9 สาขา

• ศาลชั้นต้น มีจำนวน 262 ศาล (9 สาขา) แบ่งเป็น 3 หมวดหลัก คือ
  • ไม่สังกัดสำนักงานอธิบดีผู้พิพากษาประจำภาค 1 - 9 อาทิ ศาลแพ่ง ศาลแพ่งกรุงเทพใต้ ศาลแพ่งธนบุรี ศาลอาญา ศาลอาญากรุงเทพใต้ ศาลอาญาธนบุรี ศาลจังหวัด ศาลแขวง และศาลยุติธรรมอื่นที่พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลนั้นกำหนดให้เป็นศาลชั้นต้น เช่น ศาลเยาวชนและครอบครัว ศาลแรงงาน ศาลภาษีอากร ศาลทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศ ศาลล้มละลาย
    • ศาลแพ่ง เป็นศาลยุติธรรมชั้นต้นซึ่งมีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีแพ่งทั้งปวงและคดีอื่นใดที่มิได้อยู่ในอำนาจของศาลยุติธรรมอื่น ศาลแพ่งมีเขตตลอดท้องที่กรุงเทพมหานคร นอกจากท้องที่ที่อยู่ในเขตของศาลแพ่งกรุงเทพใต้ ศาลแพ่งธนบุรี ศาลจังหวัดมีนบุรี และศาลยุติธรรมอื่นตามที่พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลนั้นกำหนดไว้ ในกรณีที่มีการยื่นฟ้องคดีต่อศาลแพ่ง และคดีนั้นเกิดขึ้นนอกเขตของศาลแพ่ง ศาลแพ่งอาจใช้ดุลพินิจยอมรับไว้พิจารณาพิพากษาหรือมีคำสั่งโอนคดีไปยังศาลยุติธรรมอื่นที่มีเขตอำนาจ
    • ศาลอาญา เป็นศาลชั้นต้นซึ่งมีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีอาญาทั้งปวงในเขตท้องที่กรุงเทพมหานคร นอกจากท้องที่ที่อยู่ในเขตของศาลอาญากรุงเทพใต้ ศาลอาญาธนบุรี และศาลจังหวัดมีนบุรี แต่บรรดาคดีที่เกิดขึ้นนอกเขตอำนาจศาลอาญานั้นจะยื่นฟ้องต่อศาลอาญาก็ได้ ทั้งนี้อยู่ในดุลพินิจของศาลอาญาที่จะไม่ยอมรับพิจารณาพิพากษาคดีใดคดีหนึ่งที่ยื่นฟ้องเช่นนั้นก็ได้ เว้นแต่คดีนั้นจะโอนมาตามบทบัญญัติในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ ที่ทำการศาลอาญา อยู่ที่ถนนรัชดาภิเษก แขวงจอมพล เขตจตุจักร กรุงเทพมหานคร
  • สังกัดสำนักงานอธิบดีผู้พิพากษาประจำภาค 1 - 9
    • ศาลจังหวัด จำนวน 111 ศาล
    • ศาลแขวง จำนวน 39 ศาล
    • ศาลชำนัญพิเศษที่อยู่ในสังกัด ได้แก่ ศาลเยาวชนและครอบครัวจังหวัด จำนวน 76 ศาล
    • ศาลสาขา จำนวน 9 ได้แก่
      • ศาลจังหวัดสีคิ้ว สาขาปากช่อง
      • ศาลจังหวัดมหาสารคาม สาขาพยัคฆภูมิพิสัย
      • ศาลจังหวัดน่าน สาขาปัว
      • ศาลจังหวัดแม่ฮ่องสอน สาขาปาย
      • ศาลจังหวัดเชียงราย สาขาเวียงป่าเป้า
      • ศาลจังหวัดพิษณุโลก สาขานครไทย
      • ศาลเยาวชนและครอบครัวกลาง สาขามีนบุรี
      • ศาลแรงงานภาค 1 สาขาพระนครศรีอยุธยา
      • ศาลแรงงานภาค 2 สาขาระยอง

• ศาลอุทธรณ์ ได้แก่ ศาลอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์ภาค และศาลอุทธรณ์คดีชำนัญพิเศษ มีจำนวน 11 ศาล ประกอบไปด้วย
  1. ศาลอุทธรณ์
  2. ศาลอุทธรณ์ภาค 1
  3. ศาลอุทธรณ์ภาค 2
  4. ศาลอุทธรณ์ภาค 3
  5. ศาลอุทธรณ์ภาค 4
  6. ศาลอุทธรณ์ภาค 5
  7. ศาลอุทธรณ์ภาค 6
  8. ศาลอุทธรณ์ภาค 7
  9. ศาลอุทธรณ์ภาค 8
  10. ศาลอุทธรณ์ภาค 9
  11. ศาลอุทธรณ์คดีชำนัญพิเศษ

• ศาลฎีกา ซึ่งเป็นศาลยุติธรรมสูงสุด
  • ศาลฎีกา ในประเทศไทยที่มีอยู่เพียงศาลเดียว

สำนักงานศาลยุติธรรม เป็นองค์กรอิสระที่ดูแลงานธุรการของศาลยุติธรรม มีฐานะเป็นนิติบุคคล มีอิสระในการบริหารงานบุคคลการงบประมาณและการดำเนินการอื่น ตามที่กฎหมายบัญญัติ โดยมีเลขาธิการสำนักงานศาลยุติธรรมเป็นผู้บังคับบัญชาขึ้นตรงต่อประธานศาลฎีกา

การแต่งตั้งเลขาธิการสำนักงานศาลยุติธรรมต้องได้รับความเห็นชอบของคณะกรรมการตุลาการศาลยุติธรรม โดยในวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2566 นายธานี สิงหนาท ซึ่งโอนย้ายมาจากตำแหน่ง ผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา ดำรงตำแหน่งเลขาธิการสำนักงานศาลยุติธรรม แทนนาย ธีรศักดิ์ เงยวิจิตร ที่โอนกลับไปเป็นข้าราชการตุลาการในตำแหน่ง ผู้พิพากษาศาลอุทธรณ์คดีชำนัญพิเศษต่อมา นาย กอเดช เส็มหล่อได้รับการโปรดเกล้าแต่งตั้งเป็นรองเลขาธิการสำนักงานศาลยุติธรรม

ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2559 สำนักงานศาลยุติธรรม ได้รับจัดสรรงบประมาณ 17,961.9705 ล้านบาท (พ.ศ. 2559)

โครงสร้างสำนักงานศาลยุติธรรม

ศาลยุติธรรม ประธานศาลฎีกา

• สำนักคณะกรรมการตุลาการศาลยุติธรรม (ก.ต.)
• สำนักคณะกรรมการบริหารศาลยุติธรรม (ก.บ.ศ.)
• สำนักคณะกรรมการข้าราชการศาลยุติธรรม (ก.ศ.)

ศาลยุติธรรม ประธานศาลฎีกา

• สำนักงานศาลยุติธรรม เลขาธิการสำนักงานศาลยุติธรรม
  • รองเลขาธิการ สำนักงานศาลยุติธรรม
  • สำนักตรวจสอบภายใน
• สำนักอำนวยการประธานศาลฎีกา
• สำนักประธานศาลฎีกา
• สำนักงานศาลยุติธรรมประจำภาค 1 - 9
• สำนักอำนวยการประจำศาล
• สำนักงานประจำศาล

สำนักงานศาลยุติธรรม เลขาธิการสำนักงานศาลยุติธรรม

• สำนักคณะกรรมการบริหารศาลยุติธรรม
• สถาบันวิจัยและพัฒนารพีพัฒนศักดิ์
• สำนักการเจ้าหน้าที่
• สำนักบริหารทรัพย์สิน
• สำนักงานเลขานุการคณะกรรมการวินิฉัยชี้ขาดอำนาจหน้าที่ระหว่างศาล
• ศูนย์รักษาความปลอดภัย
  • เจ้าพนักงานตำรวจศาล
• สำนักงานคณะกรรมการตุลาการศาลยุติธรรม
• สถาบันพัฒนาข้าราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม
• สำนักกฎหมายและวิชาการศาลยุติธรรม
• สำนักกิจการคดี
• ศูนย์วิทยบริการศาลยุติธรรม
• กองสวัสดิการศาลยุติธรรม
• สำนักการแพทย์
• สำนักงานคณะกรรมการข้าราชการศาลยุติธรรม
• สำนักแผนงานและงบประมาณ
• สำนักการคลัง
• สำนักบริหารงานออกแบบและก่อสร้าง
• สำนักการต่างประเทศ
  • ศูนย์วิเทศอาเซียน
• สำนักเทคโนโลยีสารสนเทศ
• สำนักส่งเสริมงานตุลาการ
• สำนักอนุญาโตตุลาการ (หรือสถาบันอนุญาโตตุลาการ สำนักงานศาลยุติธรรม)
• กองสารนิเทศและประชาสัมพันธ์
• สำนักบริหารกลาง
  • ศูนย์ข้อมูลข่าวสารสำนักงานศาลยุติธรรม