รัฐโอฑิศา

คำว่า "โอฑิศา" (โอเดีย: ଓଡ଼ିଶା) มาจากคำภาษาปรากฤตโบราณว่า "Odda Visaya" (หรือ "Udra Bibhasha", "Odra Bibhasha") เช่นที่พบในจารึกของพระเจ้าราเชนทระโจฬะที่ 1 ที่ติรุมาลัย (திருமலை) ซึ่งเป็นวัดในศาสนาเชน โดยจารึกขึ้นในปี ค.ศ. 1025 สารฬา ทาส (ସାରଳା ଦାସ) ผู้แปลมหาภารตะเป็นภาษาโอเดียในคริสต์ศตวรรษที่ 15 เรียกภูมิภาค 'โอฑราราษฏระ (Odra Rashtra)' ว่าโอฑิศา ศิลาจารึกพระเจ้ากปิเฬนทราแห่งจักรวรรดิคชปติ (ค.ศ. 1435–67) บนผนังวัดในเมืองปุรีเรียกว่าภูมิภาคโอฑิศาหรือโอฑิศาราชยา

ในปี ค.ศ. 2011 คำแปลเป็นภาษาอังกฤษของ ଓଡ଼ିଶା ได้เปลี่ยนจาก "Orissa" เป็น "Odisha" และเปลี่ยนชื่อภาษาจาก "Oriya" เป็น "Odia" จากการเสนอร่างรัฐบัญญัติเรื่องข้อความโอริสซา (การเปลี่ยนชื่อ) ค.ศ. 2010 และร่างรัฐบัญญัติแก้ไขรัฐธรรมนูญ (ครั้งที่ 113) ค.ศ. 2010 ในรัฐสภา คำแปลภาษาฮินดี उड़ीसा (uṛīsa) ได้ถูกแก้ไขเป็น ओड़िशा (oḍisha) ด้วย โดยโลกสภาได้ผ่านร่างแก้ไขกฎหมายหลังการอภิปรายสรุป เมื่อวันที่ 9 พฤศจิกายน ค.ศ. 2010 และเมื่อวันที่ 24 มีนาคม ค.ศ. 2011 ราชยสภาก็ผ่านคำแปลญัตติแก้ไขเพิ่มเติมร่างกฎหมาย การเปลี่ยนแปลงการสะกดเกิดขึ้นเพื่อให้คำในภาษาอังกฤษและภาษาฮินดีสอดคล้องกับการถอดความจากภาษาโอเดีย

จากการสำรวจสำมะโนประชากรของอินเดียในปี ค.ศ. 2011 ประชากรทั้งหมดของรัฐโอฑิศามี 41,974,218 คน โดยเป็นผู้ชาย 21,212,136 คน (50.54%) และผู้หญิง 20,762,082 คน (49.46%) หรือผู้หญิง 978 คนต่อผู้ชาย 1,000 คน ซึ่งมีการเพิ่มขึ้นของประชากร 13.97% จากปี ค.ศ. 2001 โดยความหนาแน่นของประชากรอยู่ที่ 270 ต่อตารางกิโลเมตร

อัตราการรู้หนังสืออยู่ที่ 73% โดยที่เพศชาย 82% และเพศหญิง 64% เป็นผู้รู้หนังสือ ตามการสำรวจสำมะโนประชากร ค.ศ. 2011

สัดส่วนของผู้คนที่ดำรงชีพอยู่ต่ำกว่าเส้นแบ่งความยากจนในปี ค.ศ. 2004–2005 อยู่ที่ 57.15% ซึ่งเกือบเป็นสองเท่าของค่าเฉลี่ยของประเทศอินเดียซึ่งอยู่ที่ 26.10% ตั้งแต่ปี ค.ศ. 2005 โอฑิศาได้ลดอัตราความยากจนลงอย่างมากถึงร้อยละ 24.6 ตามการประมาณการในปัจจุบันสัดส่วนของผู้คนที่อยู่ภายใต้เส้นแบ่งความยากจนคือ 32.6%

ข้อมูลปี ค.ศ. 1996–2001 แสดงให้เห็นว่าอายุขัยเฉลี่ยของประชากรในรัฐอยู่ที่ 61.64 ปี ซึ่งสูงกว่าค่าเฉลี่ยของประเทศ โอฑิศามีอัตราการเกิด 23.2 ต่อ 1,000 คนต่อปี อัตราการเสียชีวิต 9.1 ต่อ 1,000 คนต่อปี อัตราการตายของทารก 65 ต่อการเกิดมีชีพ 1,000 คน และอัตราการเสียชีวิตของมารดา 358 ต่อ 1,000,000 การเกิดมีชีพ ในปี ค.ศ. 2018 โอฑิศามีดัชนีการพัฒนามนุษย์อยู่ที่ 0.606