ประเทศชิลี: สาธารณรัฐในอเมริกาใต้

ชิลี หรือ ชิเล (อังกฤษและสเปน: Chile, เสียงอ่านภาษาสเปน: ) มีชื่อทางการว่า สาธารณรัฐชิลี หรือ สาธารณรัฐชิเล (อังกฤษ: Republic of Chile; สเปน: República de Chile) เป็นประเทศทางส่วนตะวันตกของทวีปอเมริกาใต้ ครอบคลุมดินแดนยาวและแคบซึ่งตั้งอยู่ระหว่างเทือกเขาแอนดีสทางทิศตะวันออกกับมหาสมุทรแปซิฟิกทางทิศตะวันตก ชิลีมีเนื้อที่ 756,096 ตารางกิโลเมตร (291,930 ตารางไมล์) และมีประชากร 17.5 ล้านคนใน ค.ศ.

2017 ชิลีเป็นประเทศที่อยู่ทางใต้สุดของโลก อยู่ใกล้ทวีปแอนตาร์กติกามากที่สุด และมีอาณาเขตจรดประเทศเปรูทางทิศเหนือ จรดประเทศโบลิเวียทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ จรดประเทศอาร์เจนตินาทางทิศตะวันออก และจรดช่องแคบเดรกทางทิศใต้สุด ชิลียังควบคุมหมู่เกาะฆวนเฟร์นันเดซ เกาะซาลัสอีโกเมซ หมู่เกาะเดสเบนตูราดัส และเกาะอีสเตอร์ในมหาสมุทรแปซิฟิก นอกจากนี้ยังอ้างกรรมสิทธิ์เหนือพื้นที่ประมาณ 1,250,000 ตารางกิโลเมตร (480,000 ตารางไมล์) ของทวีปแอนตาร์กติกาในนามชิเลียนแอนตาร์กติกเทร์ริทอรี เมืองหลวงและเมืองที่ใหญ่ที่สุดของประเทศคือกรุงซันติอาโก และภาษาประจำชาติคือภาษาสเปน

สาธารณรัฐชิลี

República de Chile (สเปน)
คำขวัญ"ไม่ด้วยเหตุผลก็ด้วยกำลัง"
(สเปน: Por la razón o la fuerza)
พื้นที่ที่ประเทศชิลีควบคุมแสดงในสีเขียวเข้ม; พื้นที่ที่อ้างสิทธิแต่มิได้ควบคุมแสดงในสีเขียวอ่อน
พื้นที่ที่ประเทศชิลีควบคุมแสดงในสีเขียวเข้ม; พื้นที่ที่อ้างสิทธิแต่มิได้ควบคุมแสดงในสีเขียวอ่อน
เมืองหลวง
และเมืองใหญ่สุด
ซันติอาโกa
33°26′S 70°40′W / 33.433°S 70.667°W / -33.433; -70.667
ภาษาราชการสเปน
ภาษาพูดอื่น ๆอังกฤษ, เยอรมัน, อิตาลี, มาปูเช, ไอมารา, เกชัว, อื่น ๆ
กลุ่มชาติพันธุ์
(ค.ศ. 2012)
  • 88.9% ชนผิวขาวหรือเมสติโซ
  • 10.8% ชนพื้นเมือง
  • —9.1% มาปูเช
  • —0.7% ไอมารา
  • —1.0% กลุ่มอื่น ๆ
  • 0.3% อื่น ๆ / ไม่ระบุ
ศาสนา
(ค.ศ. 2020)
การปกครองรัฐเดี่ยว สาธารณรัฐระบบประธานาธิบดี
• ประธานาธิบดี
กาบริเอล โบริช
• ประธานวุฒิสภา
ฆวน อันโตนิโอ โกโลมา
• ประธานสภาผู้แทนราษฎร
ริการ์โด ซิฟูเอนเตส
• ประธานสภาร่างรัฐธรรมนูญ
ฆวน ฟูเอนเตส เบลมาร์
สภานิติบัญญัติสภาแห่งชาติ
วุฒิสภา
สภาผู้แทนราษฎร
เอกราช 
จากสเปน
• รัฐบาลทหาร
18 กันยายน ค.ศ. 1810
• ประกาศเอกราช
12 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1818
• ได้รับการรับรอง
25 เมษายน ค.ศ. 1844
• รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน
11 กันยายน ค.ศ. 1980
พื้นที่
• รวม
756,096.3 ตารางกิโลเมตร (291,930.4 ตารางไมล์) (อันดับที่ 37)
2.1 (ใน ค.ศ. 2015)
ประชากร
• ค.ศ. 2022 ประมาณ
18,430,408 (อันดับที่ 66)
• สำมะโนประชากร ค.ศ. 2017
17,574,003 (อันดับที่ 64)
24 ต่อตารางกิโลเมตร (62.2 ต่อตารางไมล์) (อันดับที่ 198)
จีดีพี (อำนาจซื้อ) ค.ศ. 2022 (ประมาณ)
• รวม
เพิ่มขึ้น 568.319 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (อันดับที่ 45)
เพิ่มขึ้น 28,526 ดอลลาร์สหรัฐ (อันดับที่ 64)
จีดีพี (ราคาตลาด) ค.ศ. 2022 (ประมาณ)
• รวม
เพิ่มขึ้น 317.594 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (อันดับที่ 45)
ลดลง 15,941 ดอลลาร์สหรัฐ (อันดับที่ 62)
จีนี (ค.ศ. 2021)Negative increase 46
สูง
เอชดีไอ (ค.ศ. 2021)เพิ่มขึ้น 0.855
สูงมาก · อันดับที่ 42
สกุลเงินเปโซชิลี (CLP)
เขตเวลาUTC−4 ถึง−6 (CLT และ EASTc)
• ฤดูร้อน (เวลาออมแสง)
UTC-3 ถึง−5
เมษายนถึงกันยายน
รูปแบบวันที่วว/ดด/ปปปป
ขับรถด้านขวามือ
รหัสโทรศัพท์+56
โดเมนบนสุด.cl
  1. รัฐสภาตั้งอยู่ที่เมืองบัลปาราอิโซ
  2. รวมเกาะอีสเตอร์และเกาะซาลัสอีโกเมซ; แต่ไม่นับรวมพื้นที่ 1,250,000 ตารางกิโลเมตร (480,000 ตารางไมล์) ของดินแดนที่ชิลีอ้างสิทธิ์ในทวีปแอนตาร์กติกา

จักรวรรดิสเปนเข้าพิชิตดินแดนและตั้งอาณานิคมในภูมิภาคนี้แทนที่จักรวรรดิอินคาในช่วงกลางคริสต์ศตวรรษที่ 16 แต่ไม่สามารถเอาชนะชาวมาปูเชซึ่งเป็นชนพื้นเมืองอิสระในบริเวณตอนกลาง-ใต้ของชิลีในปัจจุบันได้ ใน ค.ศ. 1818 หลังจากประกาศเอกราชจากสเปน ชิลีก็ได้ถือกำเนิดขึ้นในคริสต์ทศวรรษ 1830 ในฐานะสาธารณรัฐอำนาจนิยมที่ค่อนข้างมีเสถียรภาพ ในคริสต์ศตวรรษที่ 19 ชิลีมีการเติบโตทางเศรษฐกิจและดินแดนอย่างมีนัยสำคัญ โดยยุติการต่อต้านของชาวมาปูเชในคริสต์ทศวรรษ 1880 และได้รับดินแดนทางเหนือเพิ่มเติมหลังจากเอาชนะเปรูและโบลิเวียในสงครามมหาสมุทรแปซิฟิก (ค.ศ. 1879–1826) เมื่อล่วงเข้าคริสต์ศตวรรษที่ 20 มาจนถึงคริสต์ทศวรรษ 1970 ชิลีมีกระบวนการทำให้เป็นประชาธิปไตย การเพิ่มประชากรและการขยายตัวของเมืองอย่างรวดเร็ว และการพึ่งพิงการส่งออกจากการทำเหมืองทองแดงเพื่อเศรษฐกิจมากขึ้น ในคริสต์ทศวรรษ 1960 และ 1970 ประเทศประสบปัญหาการแบ่งขั้วและความวุ่นวายทางการเมืองอย่างหนัก สถานการณ์นี้ลงเอยด้วยรัฐประหารใน ค.ศ. 1973 ซึ่งโค่นล้มรัฐบาลฝ่ายซ้ายที่ได้รับเลือกตั้งตามระบอบประชาธิปไตยของซัลบาดอร์ อาเยนเด และสถาปนาระบอบเผด็จการทหารฝ่ายขวาของเอากุสโต ปิโนเช ซึ่งกินเวลานาน 16 ปี และทำให้มีผู้เสียชีวิตหรือสูญหายมากกว่า 3,000 คน ระบอบปิโนเชสิ้นสุดลงใน ค.ศ. 1990 ซึ่งเป็นผลจากการลงประชามติใน ค.ศ. 1988 กลุ่มพันธมิตรการเมืองสายกลาง-ซ้ายปกครองประเทศต่อมาจนถึง ค.ศ. 2010

ชิลีเป็นประเทศกำลังพัฒนา ที่มีเศรษฐกิจรายได้สูงและติดอันดับสูงมากในดัชนีการพัฒนามนุษย์ เป็นหนึ่งในประเทศที่มีเสถียรภาพทางเศรษฐกิจและสังคมมากที่สุดในอเมริกาใต้ โดยเป็นผู้นำของลาตินอเมริกาในการจัดอันดับด้านความสามารถในการแข่งขัน รายได้ต่อหัว โลกาภิวัตน์ สถานะสันติภาพ เสรีภาพทางเศรษฐกิจ และภาพลักษณ์คอร์รัปชันต่ำ ชิลียังติดอันดับสูงในระดับภูมิภาคในด้านความยั่งยืนของรัฐ การพัฒนาประชาธิปไตย และมีอัตราฆาตกรรมต่ำที่สุดในทวีปอเมริการองจากประเทศแคนาดา ประเทศนี้ยังเป็นสมาชิกก่อตั้งของสหประชาชาติ ประชาคมรัฐลาตินอเมริกาและแคริบเบียน และพันธมิตรแปซิฟิก และเข้าร่วมองค์การเพื่อความร่วมมือและการพัฒนาทางเศรษฐกิจใน ค.ศ. 2010

ประวัติศาสตร์

บริเวณประเทศชิลีมีการตั้งถิ่นฐานมาตั้งแต่เมื่อ 10,000 ปีที่แล้ว โดยผู้ที่เข้ามาตั้งถิ่นฐานคือชาวมาปูเชซึ่งตั้งถิ่นฐานในบริเวณชายฝั่งและบริเวณที่มีความอุดมสมบูรณ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในบริเวณมอนเตเบร์เด (Monte Verde) และกูเอบาเดลมิโลดอน (Cueva Del Milodon)

ในคริสต์ศตวรรษที่ 16 สเปนภายใต้การนำของเปโดร เด บัลดิเบีย หนึ่งในกองกิสตาดอร์เข้ามาพิชิตชิลี แม้ว่าจะได้รับการต่อต้านจากชาวมาปูเชแต่ก็สามารถยึดชิลีได้เป็นผลสำเร็จและนำชิลีรวมเข้าเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิสเปน อย่างไรก็ตามชัยชนะของสเปนในครั้งนี้ทำให้สเปนสามารถยึดได้เฉพาะดินแดนแถบเมืองซันติอาโกและบริเวณใกล้เคียงเท่านั้น เพราะบริเวณอื่นกองทัพสเปนยังไม่สามารถเอาชนะกองทัพของชาวมาปูเชที่เหลือได้ ซึ่งสเปนพยายามปราบปรามหลายครั้งแต่ไม่สำเร็จ จนในที่สุดต้องใช้แม่น้ำบิโอบิโอเป็นตัวแบ่งเขตแดน

ในคริสต์ศตวรรษที่ 19 โฆเซ มิเกล การ์เรรา ได้ประกาศให้ชิลีเป็นเอกราชจากสเปน แม้ว่าสเปนจะพยายามเข้ามาปราบปรามและยึดครองชิลีอีกครั้ง แต่การยึดครองก็เป็นช่วงเวลาสั้น ๆ เท่านั้น จนในที่สุดชิลีสามารถขับไล่อิทธิพลของสเปนและได้เอกราชจากสเปนโดยสมบูรณ์ในวันที่ 12 พฤษภาคม ค.ศ. 1818 หลังจากได้เอกราชจากสเปนแล้ว รัฐบาลชิลีใช้ความพยายามอย่างสูงในการยึดครองดินแดนของชาวมาปูเชจนสามารถยึดดินแดนได้โดยเด็ดขาดใน ค.ศ. 1871 และขยายอาณาเขตทางทิศใต้จนครอบคลุมถึงบริเวณช่องแคบมาเจลลัน นอกจากนี้แล้ว รัฐบาลชิลีได้ทำสงครามมหาสมุทรแปซิฟิกกับประเทศโบลิเวียและเปรูจนได้รับชัยชนะ ทำให้สามารถขยายดินแดนทางตอนเหนือ ดินแดนที่ได้มาจากทั้งสองเหตุการณ์กลายเป็นดินแดนของประเทศชิลีในปัจจุบัน

การเมืองการปกครอง

ชิลีปกครองในรูปแบบสาธารณรัฐแบบประธานาธิบดี มีประธานาธิบดีเป็นประมุขแห่งรัฐและหัวหน้ารัฐบาล รัฐบาลเป็นผู้ใช้อำนาจบริหาร รัฐธรรมนูญของชิลีฉบับปัจจุบันผ่านการลงประชามติใน ค.ศ. 1980 สมัยรัฐบาลทหารของเอากุสโต ปิโนเช และเริ่มมีผลบังคับใช้ในวันที่ 11 มีนาคม ค.ศ. 1981 จากนั้นได้ผ่านการแก้ไขหลายครั้ง โดยครั้งล่าสุดเกิดขึ้นใน ค.ศ. 2010

ฝ่ายบริหาร

ประธานาธิบดีเป็นทั้งประมุขของรัฐและหัวหน้าคณะรัฐบาล รวมถึงเป็นผู้แต่งตั้งคณะรัฐมนตรี ประธานาธิบดีมาจากการเลือกตั้งในระบบคะแนนนิยม วาระการดำรงตำแหน่ง 6 ปี (ไม่กำหนดวาระ สามารถดำรงตำแหน่งได้หากได้รับการเลือกตั้งต่อไป)

ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ

ความสัมพันธ์กับประเทศไทย

ชิลีกับไทยสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตเมื่อวันที่ 29 ตุลาคม ค.ศ. 1962 โดยชิลีมีสถานเอกอัครราชทูตประจำประเทศไทยที่กรุงเทพมหานคร และไทยมีสถานเอกอัครราชทูตประจำประเทศชิลี ณ กรุงซันติอาโก โดยประเทศไทยเป็นคู่ค้าอันดับ 1 ของชิลีในกลุ่มประเทศอาเซียน และประเทศชิลีเป็นคู่ค้าอันดับ 4 ของไทยในภูมิภาคลาตินอเมริกา

ใน ค.ศ. 2018 มีนักท่องเที่ยวชาวชิลีเดินทางมาประเทศไทยจำนวน 23,033 คน

การแบ่งเขตการปกครอง

ชิลีแบ่งเขตการปกครองออกเป็นแคว้น (región) 15 แคว้น แต่ละแคว้นมีผู้ว่าการแคว้น (intendente) ได้รับการแต่งตั้งโดยประธานาธิบดี

แคว้นต่าง ๆ มีชื่อทางการทั้งเป็นชื่อเรียกและตัวเลขโรมัน (เช่น IV - เขตที่ 4) ลำดับตัวเลขเรียงตามที่ตั้งของแคว้นต่าง ๆ ตั้งแต่ทางตอนเหนือลงมาทางตอนใต้ ซึ่งโดยทั่วไป ตัวเลขโรมันจะถูกใช้มากกว่าชื่อของแคว้น ยกเว้นแคว้นอันเป็นที่ตั้งของเมืองหลวงซึ่งเรียกว่า แคว้นมหานครซันติอาโก (Región Metropolitana de Santiago หรือ RM)

แต่ละแคว้นแบ่งออกเป็นจังหวัด (provincia) รวม 51 จังหวัด มีผู้ว่าราชการจังหวัด (gobernador) เป็นหัวหน้า โดยแต่ละจังหวัดก็ยังแบ่งพื้นที่ย่อยลงไปอีกเป็นเทศบาล (comuna) แต่ละแห่งมีนายกเทศมนตรี (alcalde) เป็นของตนเอง ผู้ว่าราชการจังหวัดได้รับการแต่งตั้งจากประธานาธิบดี ขณะที่นายกเทศมนตรีได้รับการเลือกตั้งจากประชาชน

ประเทศชิลี: ประวัติศาสตร์, การเมืองการปกครอง, การแบ่งเขตการปกครอง 
แคว้นของประเทศชิลี
หมายเลข แคว้น เมืองหลัก
I ตาราปากา อิกิเก
II อันโตฟากัสตา อันโตฟากัสตา
III อาตากามา โกเปียโป
IV โกกิมโบ ลาเซเรนา
V บัลปาราอิโซ บัลปาราอิโซ
VI โอฆิกินส์ รังกากัว
VII เมาเล ตัลกา
VIII บิโอบิโอ กอนเซปซิออน
IX อาเรากานิอา เตมูโก
X โลสลาโกส ปูเอร์โตมอนต์
XI ไอเซน โกไยเก
XII มากายาเนส ปุนตาอาเรนัส
RM แคว้นมหานครซันติอาโก ซันติอาโก
XIV โลสริโอส บัลดิเบีย
XV อาริกาและปารินาโกตา อาริกา
XVI ญูเบล ชิยัน
 
เมืองที่ใหญ่ที่สุดในชิลี
2012 pre-Census[1]
อันดับ ชื่อ แคว้น ประชากร
ประเทศชิลี: ประวัติศาสตร์, การเมืองการปกครอง, การแบ่งเขตการปกครอง 
ซันติอาโก
ประเทศชิลี: ประวัติศาสตร์, การเมืองการปกครอง, การแบ่งเขตการปกครอง 
กอนเซปซิออน
1 ซันติอาโก แคว้นมหานครซันติอาโก 6,026,797 ประเทศชิลี: ประวัติศาสตร์, การเมืองการปกครอง, การแบ่งเขตการปกครอง 
บัลปาราอิโซ
ประเทศชิลี: ประวัติศาสตร์, การเมืองการปกครอง, การแบ่งเขตการปกครอง 
ลาเซเรนา
2 กอนเซปซิออน แคว้นบิโอ-บิโอ 945,544
3 บัลปาราอิโซ แคว้นบัลปาราอิโซ 930,220
4 ลาเซเรนา แคว้นโกกิมโบ 412,586
5 อันโตฟากัสตา แคว้นอันโตฟากัสตา 346,126
6 เตมูโก แคว้นอาเรากานิอา 339,750
7 อิกิเก แคว้นตาราปากา 278,250
8 รังกากัว แคว้นโอฆิกินส์ 276,532
9 ปูเอร์โตมอนต์ แคว้นโลสลาโกส 228,118
10 อาริกา แคว้นอาริกาและปารินาโกตา 210,920

อ้างอิง

แหล่งข้อมูลอื่น

    รัฐบาล
    การศึกษา
    ด้านการท่องเที่ยว

Tags:

ประเทศชิลี ประวัติศาสตร์ประเทศชิลี การเมืองการปกครองประเทศชิลี การแบ่งเขตการปกครองประเทศชิลี อ้างอิงประเทศชิลี แหล่งข้อมูลอื่นประเทศชิลีชิเลียนแอนตาร์กติกเทร์ริทอรีช่องแคบเดรกซันติอาโกทวีปอเมริกาใต้ทวีปแอนตาร์กติกาประเทศอาร์เจนตินาประเทศเปรูประเทศโบลิเวียภาษาสเปนภาษาอังกฤษมหาสมุทรแปซิฟิกหมู่เกาะฆวนเฟร์นันเดซเกาะอีสเตอร์เทือกเขาแอนดีส

🔥 Trending searches on Wiki ไทย:

ประยุทธ์ จันทร์โอชาสติปัฏฐาน 40ทักษอร ภักดิ์สุขเจริญฟุตบอลโลก 2026 รอบคัดเลือก โซนเอเชีย – รอบที่ 2จังหวัดนครราชสีมาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (ประเทศไทย)ศุภนันท์ บุรีรัตน์สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าทีปังกรรัศมีโชติจังหวัดตากดอลลาร์สหรัฐเด่นคุณ งามเนตรแพทองธาร ชินวัตรทวีปยุโรปบาสเกตบอลจังหวัดสุพรรณบุรีธีรเดช เมธาวรายุทธฟุตบอลโลก 2022สกีบีดีทอยเล็ตรายชื่อเลขาธิการสมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มาสค์ไรเดอร์ซีรีส์พ.ศ. 2567พระราชพรหมยาน (วีระ ถาวโร)สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เจริญศักดิ์ วงษ์กรณ์กรณ์นภัส เศรษฐรัตนพงศ์พงษ์ธวัช เฉลิมกิตติชัยไทยลีกประเทศเกาหลีเหนือเรือนทาสรายชื่อตอนในเป็นต่อยูฟ่าแชมเปียนส์ลีกละหมาดมอซิลลา ไฟร์ฟอกซ์เอสบีโอเบทเฟร์นันโด ตอร์เรสอาเลชังดรี ปอลกิงเกมพีระมิด (ละครโทรทัศน์เกาหลีใต้)ข้าราชการส่วนท้องถิ่นไมเคิล เบิร์นเกียรติศักดิ์ เสนาเมืองหน้าหลักพ.ศ. 2563จังหวัดพิษณุโลกฟุตบอลทีมชาติจอร์เจียความไม่สงบในชายแดนภาคใต้ของประเทศไทยจังหวัดชุมพรจังหวัดมหาสารคามปิยะพงษ์ ผิวอ่อนจุดทิศหลักโรงเรียนนายร้อยตำรวจ69 (ท่วงท่าเพศสัมพันธ์)เปรม ติณสูลานนท์จังหวัดขอนแก่นโปเตโต้สหรัฐโทกูงาวะ อิเอยาซุเซสก์ ฟาเบรกัสประเทศสิงคโปร์หัวใจไม่มีปลอมฟุตบอลทีมชาติเกาหลีใต้คิม จี-ว็อน (นักแสดง)ระบบฟุตบอลทีมชาติสเปนเอเชียนคัพวชิรวิชญ์ ไพศาลกุลวงศ์วิทยุเสียงอเมริกาประเทศมัลดีฟส์ยศทหารและตำรวจไทยไทยรัฐทีวีเก็จมณี วรรธนะสินโรงเรียนชลราษฎรอำรุงรายชื่อตอนในยอดนักสืบจิ๋วโคนัน (แอนิเมชัน)เพื่อน(ไม่)สนิทคณาวุฒิ ไตรพิพัฒนพงษ์ชาบี อาลอนโซเครยอนชินจังปริญ สุภารัตน์🡆 More