ประเทศคอสตาริกา: ประเทศในอเมริกากลาง

สาธารณรัฐคอสตาริกา República de Costa Rica (สเปน)
ธงชาติ ตราแผ่นดิน
เพลงชาติ: "เพลงชาติคอสตาริกา"
เมืองหลวง และเมืองใหญ่สุด	ซานโฮเซ 9°56′N 84°5′W / 9.933°N 84.083°W / 9.933; -84.083
ภาษาราชการ	สเปน
ภาษาพื้นเมือง	เมกาเตลยู บรีบรี ครีโอลจาเมกา
กลุ่มชาติพันธุ์ (ค.ศ. 2011)	83.6% ชนผิวขาวหรือเมสติโซ 6.7% มูแลตโต (ลูกผสมระหว่างชนผิวดำกับชนผิวขาว) 2.4% ชนพื้นเมือง 1.1% ชนผิวดำ 6.2% อื่น ๆ
ศาสนา (ค.ศ. 2021)	72.6% คริสต์ —47.5% โรมันคาทอลิก (ทางการ) —22.5% โปรเตสแตนต์ —2.6% นิกายอื่น ๆ 27.0% ไม่มี 0.4% อื่น ๆ
การปกครอง	รัฐเดี่ยว สาธารณรัฐระบบประธานาธิบดี
• ประธานาธิบดี	โรดริโก ชาเบส โรเบลส
• รองประธานาธิบดีคนที่ 1	เอสเตฟัน บรูเนร์
• รองประธานาธิบดีคนที่ 2	มาริ มูนิเบ
สภานิติบัญญัติ	สภานิติบัญญัติ
ประกาศเอกราช
• จากสเปน	15 กันยายน ค.ศ. 1821
• จากจักรวรรดิเม็กซิโกที่ 1	1 กรกฎาคม ค.ศ. 1823
• จากสหพันธ์ สาธารณรัฐ อเมริกากลาง	14 พฤศจิกายน ค.ศ. 1838
• ได้รับการยอมรับจากสเปน	10 พฤษภาคม ค.ศ. 1850
• รัฐธรรมนูญ	7 พฤศจิกายน ค.ศ. 1949
พื้นที่
• รวม	51,100 ตารางกิโลเมตร (19,700 ตารางไมล์) (อันดับที่ 126)
• แหล่งน้ำ (%)	1.05 (ใน ค.ศ. 2015)
ประชากร
• ค.ศ. 2022 ประมาณ	5,204,411 (อันดับที่ 124)
• ความหนาแน่น	220 ต่อตารางไมล์ (84.9 ต่อตารางกิโลเมตร) (อันดับที่ 107)
จีดีพี (อำนาจซื้อ)	ค.ศ. 2022 (ประมาณ)
• รวม	128,134 ล้านดอลลาร์สหรัฐ
• ต่อหัว	24,490 ดอลลาร์สหรัฐ
จีดีพี (ราคาตลาด)	ค.ศ. 2022 (ประมาณ)
• รวม	65,314 ล้านดอลลาร์สหรัฐ
• ต่อหัว	12,483 ดอลลาร์สหรัฐ
จีนี (ค.ศ. 2020)	49.7 สูง
เอชดีไอ (ค.ศ. 2021)	0.809 สูงมาก · อันดับที่ 58
สกุลเงิน	โกลอน (CRC)
เขตเวลา	UTC−6 (เขตเวลาตอนกลาง)
ขับรถด้าน	ขวามือ
รหัสโทรศัพท์	+506
โดเมนบนสุด	.cr .co.cr

คอสตาริกา (สเปน: Costa Rica, ออกเสียง: [ˈkosta ˈrika]; แปลว่า ชายฝั่งอันมั่งคั่ง) หรือชื่ออย่างเป็นทางการว่า สาธารณรัฐคอสตาริกา (República de Costa Rica) เป็นประเทศในภูมิภาคอเมริกากลาง มีอาณาเขตจรดประเทศนิการากัวทางทิศเหนือ จรดทะเลแคริบเบียนทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ จรดประเทศปานามาทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ จรดมหาสมุทรแปซิฟิกทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ และมีพรมแดนทางทะเลจรดประเทศเอกวาดอร์ทางทิศใต้ของอิสลาเดลโกโก มีประชากรประมาณ 5 ล้านคน ในพื้นที่ขนาด 51,060 ตารางกิโลเมตร (19,710 ตารางไมล์) โดยมีประชากรประมาณ 333,980 คนอาศัยอยู่ในซานโฮเซซึ่งเป็นเมืองหลวงและเมืองที่ใหญ่ที่สุด และมีประชากรประมาณสองล้านคนอาศัยอยู่ในเขตมหานครโดยรอบ

คอสตาริกาเป็นรัฐเอกราชและเป็นรัฐเดี่ยวที่มีการปกครองในรูปแบบสาธารณรัฐรัฐธรรมนูญระบบประธานาธิบดี มีประชาธิปไตยที่ยาวนานและมีเสถียรภาพ และมีแรงงานที่ได้รับการศึกษาสูง ประเทศนี้ใช้จ่ายประมาณร้อยละ 6.9 ของงบประมาณ (ค.ศ. 2016) ไปกับการศึกษา ในขณะที่ค่าเฉลี่ยทั่วโลกอยู่ที่ร้อยละ 4.4 เศรษฐกิจของประเทศซึ่งครั้งหนึ่งเคยพึ่งพาการเกษตรอย่างมากได้คลี่คลายไปสู่ภาคส่วนอื่น ๆ เช่น การเงิน บริการลูกค้าธุรกิจสำหรับบริษัทต่างชาติ เภสัชกรรม การท่องเที่ยวเชิงนิเวศ เป็นต้น บริษัทด้านการผลิตและบริการหลายแห่งจากต่างประเทศเปิดดำเนินการในเขตการค้าเสรีของคอสตาริกาที่ซึ่งพวกเขาได้รับผลประโยชน์จากการลงทุนและแรงจูงใจด้านภาษี

คอสตาริกาเป็นที่อยู่อาศัยของชนพื้นเมืองโบราณหลายกลุ่มก่อนที่จะตกอยู่ภายใต้การปกครองของจักรวรรดิสเปนในคริสต์ศตวรรษที่ 16 บริเวณนี้ยังคงเป็นอาณานิคมรอบนอกของสเปนจนกระทั่งได้รับเอกราชในฐานะส่วนหนึ่งของจักรวรรดิเม็กซิโกที่ 1 จากนั้นได้กลายเป็นสมาชิกของสหพันธ์สาธารณรัฐอเมริกากลาง และประกาศเอกราชจากสหพันธ์ดังกล่าวอย่างเป็นทางการใน ค.ศ. 1847 บทสรุปของสงครามกลางเมืองใน ค.ศ. 1948 นำไปสู่การยกเลิกกองทัพอย่างถาวรใน ค.ศ. 1949 คอสตาริกาจึงกลายเป็นหนึ่งในชาติเอกราชเพียงไม่กี่ชาติที่ไม่มีกองทัพประจำการ

คอสตาริกาทำผลงานได้ดีอย่างต่อเนื่องในการจัดอันดับดัชนีการพัฒนามนุษย์ (เอชดีไอ) โดยอยู่ในอันดับที่ 58 ของโลกใน ค.ศ. 2022 โครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ (ยูเอ็นดีพี) กล่าวถึงประเทศนี้ว่าสามารถบรรลุการพัฒนามนุษย์ในระดับที่สูงกว่าประเทศอื่น ๆ ที่มีระดับรายได้เท่ากัน โดยมีดัชนีการพัฒนามนุษย์และความเสมอภาคที่ดีกว่าค่ามัธยฐานของภูมิภาค นอกจากนี้ คอสตาริกายังทำผลงานได้ดีในการจัดอันดับสถานะประชาธิปไตย เสรีภาพสื่อ และความสุขเชิงอัตวิสัย โดยเป็นประเทศที่มีเสรีภาพสื่อมากที่สุดเป็นอันดับที่ 7 ตามดัชนีเสรีภาพสื่อ มีความเป็นประชาธิปไตยมากที่สุดเป็นอันดับที่ 37 ตามดัชนีเสรีภาพในโลก และมีความสุขมากที่สุดเป็นอันดับที่ 12 ตามรายงานความสุขโลก

มีพื้นที่ประมาณ 50,000 ตารางกิโลเมตร เทียบกับประเทศไทยแล้วเล็กกว่ากันถึง 10 เท่า มีจำนวนประชากรเพียง 5 ล้านคน เนื่องจากสภาพภูมิศาสตร์ทำให้มีพืชพันธุ์ไม้อุดมสมบูรณ์ที่ไม่สามารถพบได้ในประเทศอื่น มีพื้นที่เป็นเขตป่าสงวนมากถึงร้อยละ 25 ของประเทศ และถือเป็นประเทศแรกในทวีปอเมริกาที่ออกกฎหมายห้ามล่าสัตว์ทุกชนิด และมูลนิธินิวอีโคโนมิค (NEF) ได้ประกาศให้เป็นประเทศที่มีความเขียวชอุ่ม หรือมีป่าไม้ที่สมบูรณ์ที่สุดในโลกอีกด้วย

รูปแบบการปกครอง ประชาธิปไตยแบบสาธารณรัฐ มีประธานาธิบดีเป็นประมุข

ประธานาธิบดี ภายใต้รัฐธรรมนูญซึ่งจะอยู่ในตำแหน่งได้เป็นระยะเวลา 4 ปีเพียงครั้งเดียว นาย Oscar ARIAS Sanchez (เข้ารับตำแหน่งเมื่อวันที่ 8 พฤษภาคม 2549) นาง Laura Chinchilla จากพรรค (เข้ารับตำแหน่งเมื่อวันที่ 8 พฤษภาคม 2553)

ฝ่ายนิติบัญญัติ เป็นระบบรัฐสภาเดียว มีสมาชิกสภานิติบัญญัติที่มาจากการเลือกตั้ง 57 คน มีวาระการดำรงตำแหน่ง 4 ปี ฝ่ายตุลาการ ศาลสูงสุดของประเทศ (Supreme Court) มาจากการเลือกตั้งโดย สมาชิกสภานิติบัญญัติ มีวาระการดำรงตำแหน่ง 8 ปี การเลือกตั้งครั้งต่อไป กุมภาพันธ์ 2548 พรรคการเมืองสำคัญ Social Christian Unity Party (PUSC) (พรรครัฐบาล) Democrat Party National Liberation Party (Partido Liberacion Nacional)

การต่างประเทศ

ความสัมพันธ์กับสหรัฐ

คอสตาริกาให้ความสำคัญเป็นอันดับแรกในการดำเนินความร่วมมือภายใต้กรอบ Organization of the American States (OAS) และความใกล้ชิดกับสหรัฐ ฯ โดยเฉพาะในเรื่องการป้องกันประเทศซึ่งคอสตาริกาได้ยกเลิกกองกำลังทหาร ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2492 นอกจากนี้ คอสตาริกายังให้ความสำคัญกับการต่อต้านการค้ายาเสพติด โดยเป็นประเทศแรกในอเมริกากลางที่ลงนามใน Maritime Counter-Narcotics Agreement กับสหรัฐ ซึ่งเป็นความร่วมมือเพื่อต่อต้านการลักลอบขนส่งยาเสพติดในน่านน้ำคอสตาริกา

กองทัพ

คอสตาริกาเป็นหนึ่งในประเทศที่ไม่มีกองทัพ คอสตาริกายกเลิกกองทัพในปี พ.ศ. 2491 เพื่อแก้ปัญหาที่เป็นรากเหง้าทางการเมืองที่มีการรัฐประหารจากกองทัพที่ได้รับการสนับสนุนจากบริษัทต่างชาติ

คอสตาริกาแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 7 จังหวัด ได้แก่

ธง	ชื่อจังหวัด	แผนที่	เมืองหลัก	เนื้อที่ (ตร.กม.)	ประชากร (คน)	ดัชนีการพัฒนามนุษย์ ค.ศ. 2015
	กัวนากัสเต		ลิเบเรีย	10,141	354,154	0.755
	การ์ตาโก		การ์ตาโก	3,124	490,903	0.786
	ซานโฮเซ		ซานโฮเซ	4,966	1,404,242	0.792
	ปุนตาเรนัส		ปุนตาเรนัส	11,266	410,929	0.741
	ลิมอน		ลิมอน	9,189	386,862	0.735
	อาลาฮูเอลา		อาลาฮูเอลา	9,757	885,571	0.778
	เอเรเดีย		เอเรเดีย	2,657	433,677	0.807

ข้อมูลดัชนีเศรษฐกิจ

ดัชนีกิจกรรมทางเศรษฐกิจของคอสตาริกาประจำเดือนธันวาคม 2553 ชี้ว่าเศรษฐกิจของประเทศยังเติบโตต่ำ และเป็นไปในแนวทางเดียวกับแนวโน้มเศรษฐกิจของประเทศที่ขยายตัวลดลงเรื่อย ๆ ตลอดปีที่ผ่านมา เมื่อเดือนธันวาคม 2553 อัตราการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจของประเทศลดลงอีกร้อยละ 2.3 จากเมื่อเดือนพฤศจิกายน 2553 ไปอยู่ในจุดที่ต่ำที่สุดในรอบปีที่ผ่านมา อย่างไรก็ดี มีบางภาคเศรษฐกิจที่ยังคงขยายตัวได้ ได้แก่ อุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับภาคบริการ ซึ่งขยายตัวร้อยละ 9.10 รวมทั้งอุตสาหกรรมการขนส่ง การสื่อสารโทรคมนาคม ซึ่งขยายตัวร้อยละ 6.42 ส่วนภาคเศรษฐกิจอื่น ๆ ไม่มีความเปลี่ยนแปลงมากนัก ในขณะที่ภาคธุรกิจก่อสร้าง การผลิตภาคอุตสาหกรรม รวมทั้งภาคการเหมืองแร่ และเหมืองหินมีอัตราการเจริญเติบโตที่ติดลบ

สินค้าส่งออกของคอสตาริกาที่สำคัญและถือเป็นสินค้าที่สำคัญและมีชื่อเสียงที่สุด คือ กล้วยหอม

เงินทุนสำรองระหว่างประเทศ

ในปี 2553 คอสตาริกามีเงินทุนสำรองระหว่างประเทศประมาณ 4.584 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ

โครงสร้างการผลิตภายในประเทศ

1. ผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ (2549) 2.225 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ
2. อัตราการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ (2550) ร้อยละ 7
3. รายได้ประชาชาติต่อหัว (2550) 13,500 ดอลลาร์สหรัฐ/คน/ปี
4. หนี้ต่างประเทศ (2550) ร้อยละ 7.163 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ
5. เงินทุนสำรองระหว่างประเทศ (พฤษภาคม 2550) 3.59 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ

1. สินค้าเกษตรสำคัญ กล้วย (คอสตาริกาเป็นผู้ส่งออกกล้วยมากเป็นอันดับสองของโลกรองจากเอกวาดอร์) กาแฟ เมล็ดโกโก้ ข้าว และถั่ว
2. สินค้าอุตสาหกรรมสำคัญ อาหารและเครื่องดื่ม สิ่งทอ เฟอร์นิเจอร์ กระดาษ เคมีภัณฑ์พลาสติก และผลิตภัณฑ์ยาง
3. สินค้าบริการสำคัญ อุตสาหกรรมการท่องเที่ยว (ทำรายได้เข้าประเทศกว่าร้อยละ 60)

1. การนำเข้า มูลค่า 1.184 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ (2550) ในปี 2553 มูลค่า 1.332 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ
2. สินค้านำเข้าสำคัญ เช่น
   1. น้ำมันและผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียม เวชภัณฑ์ และสิ่งก่อสร้าง
   2. ส่วนประกอบและอุปกรณ์ของเครื่องประมวลผล วงจร รวมโมโนลิทิก กระดาษคราฟต์
3. ประเทศคู่ค้าตลาดนำเข้าหลัก
   1. สหรัฐ ร้อยละ 44.72
   2. เม็กซิโก ร้อยละ 7.65
   3. ญี่ปุ่น ร้อยละ 4.36
   4. บราซิล ร้อยละ
   5. เวเนซุเอลา ร้อยละ 5.56
   6. จีน ร้อยละ 5.15

1. การส่งออก มูลค่า 9.232 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (2550) ในปี 2553 มูลค่า 1.01 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ
2. สินค้าส่งออกสำคัญ เช่น
   1. ผลิตผลการเกษตร เช่น กล้วย สัปปะรด กาแฟ เมลอน พืชตกแต่ง เนื้อวัว น้ำตาล
   2. อุตสาหกรรม เช่น สิ่งทอ ชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ เครื่องใช้ไฟฟ้า สินค้าเภสัชกรรม
3. ประเทศคู่ค้าการส่งออกที่สำคัญได้แก่
   1. สหรัฐ ร้อยละ 35.61
   2. เนเธอร์แลนด์ ร้อยละ 12.82
   3. จีน ร้อยละ 11.81
   4. เยอรมนี ร้อยละ
   5. กัวเตมาลา ร้อยละ
   6. นิการากัว ร้อยละ
   7. เม็กซิโก ร้อยละ 4.2

ความร่วมมือทางการค้ากับต่างประเทศ

ความตกลงเขตการค้าเสรีพหุภาคีที่คอสตาริกาเป็นภาคีร่วมมี

1. CAFTA-DR (ความตกลงเขตการค้าเสรีระหว่างกลุ่มประเทศอเมริกากลาง และสาธารณรัฐคอมินิกัน กับสหรัฐอเมริกา) ลงนามเมื่อวันที่ 5 สิงหาคม 2547 มีผลบังคับในคอสตาริกาเมื่อวันที่ 1 มกราคม 2552 ทั้งนี้ กลุ่มประเทศอเมริกากลางเป็นตลาดส่งออกอันดับสามในกลุ่มละตินอเมริกาสำหรับสหรัฐฯ หลังจากเม็กซิโกและบราซิล การส่งออกจากสหรัฐฯ ไปยังกลุ่มประเทศ CAFTA-DR มีมูลค่า 26.3 พันล้านเหรียญฯ ในปี 2551

2. ความตกลงเขตการค้าเสรีพหุภาคีกับกลุ่มประเทศคาริบเบียน (CARICOM) ลงนามเมื่อวันที่ 9 มีนาคม 2547 มีผลบังคับในคอสตาริกาเมื่อวันที่ 19 กันยายน 2548 โดยมีเงื่อนไขความตกลง 4 ระดับซึ่งเจรจากันระหว่างแต่ละประเทศอีกต่างหาก ได้แก่ การเปิดเสรีอัตโนมัติ การลดภาษีใน 4 ปี ข้อยกเว้นเป็นรายสินค้า และข้อยกเว้นสำหรับสินค้าเกษตรตามฤดูกาลสำหรับความตกลงเขตการค้าเสรีในระดับทวิภาคี คอสตาริกาได้ลงนามความตกลงไว้ 5 ประเทศ คือ กับเม็กซิโก (มีผลบังคับตั้งแต่ปี 2538) แคนาดา (2544) ชิลี (2545) สาธารณรัฐโดมินิกัน (2538) และปานามา (2551) และได้เริ่มกระบวนการเจรจาความตกลงเขตการค้าเสรีกับ ประเทศจีน เมื่อปี 2550 และกับสหภาพยุโรป (AACUE) เมื่อปี 2549

ความตกลงระหว่างประเทศอื่น ๆ ได้แก่ ICC/CBI (Caribbean Basin Initiative-1983), GSP-Europe และ ALCA/FTAA (Free Trade Areas of the Americas-1994)

คมนาคมและโทรคมนาคม

มีเส้นทางการเดินทางแบบถนน 35,330 กิโลเมตร ทางรถไฟ 278 กิโลเมตร ทางน้ำ 730 กิโลเมตรที่ใช้เดินเรือได้เฉพาะเรือขนาดเล็ก สนามบิน 151 แห่ง มีท่อส่งก๊าซและน้ำมัน 796 กิโลเมตร ท่าเรือสำคัญ 2 แห่ง

ชาวคอสตาริกาเป็นชนชาติผสมระหว่างสเปนกับชาวพื้นเมืองเดิม เรียกตัวเองว่า ติโก (tico) หรือ ติกา (tica)