นามสกุลพระราชทาน หมายถึง นามสกุลที่ได้รับพระราชทานจากพระมหากษัตริย์ ทั้งนี้ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตราพระราชบัญญัติขนานนามสกุลขึ้นเมื่อวันที่ 22 มีนาคม พ.ศ.
2455">พ.ศ. 2455 โดยให้มีผลใช้บังคับในวันที่ 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2456 อย่างไรก็ตาม ได้มีการเลื่อนเวลาการบังคับใช้กฎหมาย 2 ครั้ง เพื่ออำนวยความการสะดวกแก่เจ้าพนักงานซึ่งจะทำทะเบียนและสะดวกแก่ผู้ที่จะเลือกตั้งนามสกุล โดยพระราชบัญญัติได้บังคับใช้เป็นกฎหมายโดยสมบูรณ์เมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2458 พระองค์ทรงมีพระราชดำริถึงประโยชน์ของการมีนามสกุลหรือชื่อตระกูลเมื่อ พ.ศ. 2454 ใน จดหมายเหตุรายวันในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ก่อนโปรดเกล้าฯ ตราพระราชบัญญัติขนานนามสกุล ความว่า
ยังมีอีกเรื่อง ๑ ซึ่งได้พูดกันลงความเห็นกัน คือว่าด้วยชื่อแส้ฤๅตระกูล ซึ่งในเมืองอื่น ๆ เฃาก็มีกันแบบทั่วไป แต่ในเมืองเรายังหามีไม่ เห็นว่าดูถึงเวลาอยู่แล้วที่จะต้องจัดให้มีขึ้น การมีชื่อตระกูลเปนความสดวกมาก อย่างต่ำ ๆ ที่ใคร ๆ ก็ย่อมจะมองแลเห็นได้ คือชื่อคนในทะเบียฬสำมโนครัวจะได้ไม่ปนกัน แต่อันที่จริงจะมีผลสำคัญกว่านั้น คือจะทำให้เรารู้จักรำฤกถึงบรรพบุรุษของตนผู้ได้อุสาหก่อร่างสร้างตัวมา และได้ตั้งตระกูลไว้ให้มีชื่อในแผ่นดิน เราผู้เปนเผ่าพันธุ์ของท่านได้รับมรฎกมาแล้ว จำจะต้องประพฤติตนให้สมกับที่ท่านได้ทำดีมาไว้ และการที่จะตั้งใจเช่นนี้ ถ้ามีชื่อที่ต้องรักษามิให้เสื่อมทรามไปแล้ว ย่อมจะทำให้เปนเครื่องยึดเหนี่ยวหน่วงใจคนมิให้ตามใจตนไปฝ่ายเดียว จะถือว่า "ตัวใครก็ตัวใคร" ไม่ได้อีกต่อไป จะต้องรักษาทั้งชื่อของตัวเอง ทั้งชื่อของตระกูลด้วยอีกส่วน ๑
— พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว, จดหมายเหตุรายวันเล่ม ๒, รัตนโกสินทรศก ๑๒๐.
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามสกุลเป็นครั้งแรก ณ พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2456 จำนวน 4 นามสกุล คือ สุขุม มาลากุล พึ่งบุญ และ ณ มหาชัย: 152:เชิงอรรถ ๒ โดยมีนามสกุล "สุขุม" ซึ่งพระราชทานแก่เจ้าพระยายมราช (ปั้น) เป็นนามสกุลพระราชทานลำดับแรก ตลอดรัชกาล พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามสกุลไว้จำนวนทั้งสิ้น 6464 นามสกุล เป็นนามสกุลตามสมุดทะเบียน 6439 นามสกุล (ในสมุดทะเบียนลงลำดับที่นามสกุลที่ได้พระราชทานไปเพียง 6432 นามสกุล) , นามสกุลพิเศษ 1 นามสกุล คือ นามสกุล ณ พิศณุโลก และนามสกุลพระราชทานสำหรับราชสกุลในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จำนวน 24 นามสกุล
ต่อมาในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร และ พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามสกุลแก่เจ้านายและข้าราชบริพารเป็นวาระพิเศษอีกหลายครั้ง
สกุลที่ขึ้นต้นด้วย "ณ" เป็นนามสกุลพระราชทานให้แก่ผู้สืบเชื้อสายจากบรรพบุรุษที่มีนิวาสถานตั้งอยู่ในที่แห่งนั้นเป็นเวลานานมาก มีผู้คนรู้จัก และนับถือโดยมาก โดยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระบรมราชโองการห้ามไม่ให้ผู้ที่ไม่ได้รับพระบรมราชานุญาตใช้คำว่า "ณ" นำหน้าสกุลเป็นอันขาด
สกุล | อักษรโรมัน | เลขที่ | พระราชทานแด่ | สืบเชื้อสายจาก | หมายเหตุ |
---|---|---|---|---|---|
ณ กาฬสินธุ์ | na Kâlasindhu | 1190 | พระยาชัยสุนทร (เก) | พระยาชัยสุนทร (โสมพะมิตร) | |
ณ จัมปาศักดิ์ | na Champâsakdi | 1618 | เจ้าศักดิ์ประสิทธิ์ (เบง) และเจ้าศักดิ์ประเสริฐ (อุย) | เจ้ายุติธรรมธร (คำสุก) | |
ณ เชียงใหม่ | na Chiengmai | 1161 | เจ้าแก้วนวรัฐ (แก้ว) | พระเจ้ากาวิละ พระยาธรรมลังกา พระยาคำฟั่น | |
ณ ตะกั่วทุ่ง | na Takuathung | 2289 | หลวงราชภักดี (หร่าย) | พระยาโลหะภูมิพิสัย | |
ณ ถลาง | na Thâlang | 0742 | พระยาสุนทราทรธุรกิจ (หมี), พระอาณาจักรบริบาล (อ้น) และพระพิไสยสุนทรการ (แปลง) | พระยาถลาง (ฤกษ์) | |
ณ นคร | na Nagara | 0103 | เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (แย้ม) | เจ้าพระยานครศรีธรรมราช (น้อย) | |
ณ น่าน | na Nân | 1162 | พระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช (สุริยะ) | พระยาหลวงติ๋นมหาวงศ์ | |
ณ บางช้าง | na Bâng Xâng | 0360 | หลวงขจรเนาวรัฐ (หลำ) และหลวงพิพิธวรรณการ (ม้วน) | พระแม่กลอง (สอน) กับเจ้าคุณหญิงแก้ว | |
ณ ป้อมเพชร์ | na Pombejra | 0150 | พระยาชัยวิชิตวิศิษฏ์ธรรมธาดา (ขำ) | พระยาไชยวิชิต (เผือก) | |
ณ พัทลุง | na Badalung | 2279 | หลวงวิบูลย์บุรขันฑ์ (นพ) | พระยาพัทลุง (ขุน) | |
ณ พิศณุโลก | พิเศษ | หม่อมคัทริน | |||
ณ มโนรม | na Manorom | 2770 | หลวงวินิจสารา (ดวง) | พระยามโนรม | |
ณ มหาไชย | na Mahajai | 0004 | พระยาเทพทวาราวดี (สาย) | พระยานรนารถภักดี | |
ณ ร้อยเอ็จ | na Roi Ech | 1189 | พระยาขัติยะวงษาเอกาธิกสตานันท์ | เพี้ยพระนคร (คำ) | |
ณ ระนอง | na Ranong | 2345 | พระยารัตนเศรษฐี (ยู่หงี) | พระยาดำรงสุจริตมหิศรภักดี (ซู้เจียง) | |
ณ ลำปาง | na Lampâng | 1166 | เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต (บุญทวงษ์) | พระยาคำโสม พระเจ้าดวงทิพย์ พระยาอุปราชหมูล่า | |
ณ ลำภูน | na Lambhûn | 0866 | เจ้าจักรคำขจรศักดิ์ (จักรคำ) | พระยาคำฟั่น | |
ณ วิเชียร | na Vijira | 2803 | พระยาประเสริฐสงคราม (ใจ) | ||
ณ สงขลา | na Sonkhlâ | 0108 | พระยาอภิรักษ์ราชอุทยาน (ฑิตย์) | พระยาสุวรรณคีรีสมบัติ (เหยี่ยง) | |
ณ หนองคาย | na Nonggai | 1181 | พระยาวุฒาธิคุณ (แพ) | พระปทุมเทวาภิบาล (สุวอ) | |
ณ อุบล | Na Ubol | 3127 | พระอุบลเดชประชารักษ์ (เสือ) | พระปทุมวรราชสุริยวงศ์ (คำผง) |
สกุล | อักษรโรมัน | เลขที่ | พระราชทานแด่ | สืบเชื้อสายจาก | หมายเหตุ |
---|---|---|---|---|---|
พรหมสาขา ณ สกลนคร | Brâhmasâkhâ na Sakolnagara | 1368 | พระยาประจันตประเทศธานี (โง่นคำ) | พระบรมราชา (พรหมา) | |
ภวภูตานนท์ ณ มหาสารคาม | Bhavabhûtânanda na Mahasaragama | 1218 | พระเจริญราชเดช (อุ่น) | พระเจริญราชเดช (กวด) | |
รัตนดิลก ณ ภูเก็ต | Ratnatilaka na Bhuket | 2327 | หลวงวรเทพภักดี (เดช) | พระยาณรงค์เรืองฤทธิ์ (เจิม) | |
สุนทรกุล ณ ชลบุรี | Sundarakul na Jolburi | 4603 | หม่อมหลวงจาบ | กรมขุนสุนทรภูเบศร์ |
สกุล | อักษรโรมัน | เลขที่ | พระราชทานแด่ | แยกจากสกุล | หมายเหตุ |
---|---|---|---|---|---|
โกมารกุล ณ นคร | Komârakul na Nagara | 0253 | พระยาไชยยศสมบัติ (เฉลิม) | ณ นคร | |
ประทีป ณ ถลาง | Pradîp na Thâlang | 3945 | หลวงราชอาณัติ (กล่อม) | ณ ถลาง | |
สุคนธาภิรมย์ ณ พัทลุง | Sugandhâbhiromya na Badalung | 2425 | สมบุญ | ณ พัทลุง |
ลำดับ | นามสกุล (อักษรไทย) | นามสกุล (อักษรโรมัน) | พระราชทานแด่ | วันที่พระราชทาน | หมายเหตุ |
---|---|---|---|---|---|
1 | สุขุม | Sukhum | เจ้าพระยายมราช (ปั้น) เสนาบดีกระทรวงนครบาล | 23 มิถุนายน พ.ศ. 2456 | * ทรงเขียนให้เอง * เป็นชื่อสกุลแรกที่พระราชทาน |
2 | บุนนาค | Bunnag | เจ้าพระยาภาสกรวงศ์ (พร บุนนาค) เสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ , เสนาบดีกระทรวงธรรมการ | 23 มิถุนายน พ.ศ. 2456 | * ทรงเขียนให้เอง * สำหรับบรรดาผู้สืบสกุลจากสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ |
3 | มาลากุล ณ กรุงเทพ | Malakul na Krungdeb | พระยาวิสุทธสุริยศักดิ์ (ม.ร.ว.เปีย) เสนาบดีกระทรวงธรรมการ และพระยาอนุรักษ์ราชมณเฑียร (ม.ร.ว.ปุ้ม) เสนาบดีกระทรวงวัง | 23 มิถุนายน พ.ศ. 2456 | * ทรงเขียนให้เอง * สำหรับบรรดาผู้ที่สืบสกุลจากสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ามหามาลา กรมพระยาบำราบปรปักษ์ |
3 | พึ่งบุญ ณ กรุงเทพ | Phungbun na Krungdeb | พระยาประสิทธิ์ศุภการ (ม.ล.เฟื้อ) จางวางมหาดเล็กห้องพระบรรทม | 23 มิถุนายน พ.ศ. 2456 | *ทรงเขียนให้เอง * สำหรับบรรดาผู้ที่สืบสกุลจากพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงรักษ์รณเรศ |
4 | ไกรฤกษ์ | Krairiksh | พระยาบุรุษรัตนราชพัลลภ (นพ) อธิบดีกรมชาวที่ และพระยาจักรปาณีศรีศิลวิสุทธิ์ (ลออ) กรรมการศาลฎีกา | 23 มิถุนายน พ.ศ. 2456 | * ทรงเขียนให้เอง * สำหรับบรรดาผู้ที่สืบสกุลจากพระยาไกรโกษา (ฤกษ์) |
5 | กัลยาณมิตร | Kalyanamitra | เจ้าพระยาสุรสีห์วิสิษฐศักดิ์ (เชย) สมุหเทศาภิบาล มณฑลพายัพ | 23 มิถุนายน พ.ศ. 2456 | * ทรงเขียนให้เอง * สำหรับบรรดาผู้ที่สืบสกุลจากเจ้าพระยาสุรสีห์วิสิษฐศักดิ์ (เชย) |
6 | อหะหมัดจุฬา | Ahmadchula | พระยาจุฬาราชมนตรี (สัน) จางวางกรมท่าขวา ผู้ช่วยเจ้ากรมกองแสตมป์ กระทรวงยุติธรรม สำหรับผู้สืบสายโลหิตตรงลงมาจากเฉกอะหะหมัด ลงทางพระยาจุฬาราชมนตรี (ก้อนแก้ว) | 12 กันยายน พ.ศ. 2456 | * ทรงเขียนให้เอง * ขอพระราชทานใหม่ เป็น จุฬารัตน เมื่อ 5 มีนาคม พ.ศ. 2485 จากพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร |
7 | อธินันทน์ | Adhinandana | นายร้อยเอก หลวงพิทักษ์โยธา (ตอด) ผู้รั้งปลัดกองพลที่ ๙ มณฑลปราจิณบุรี พระยาพรหมยกระบัตร (ยิ่ง) เป็นทวด | 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2456 | * ทรงเขียนให้เอง * ขอพระราชทานใหม่ เป็น ณ ราชสีมา เมื่อ 22 กันยายน พ.ศ. 2494 จากพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร |
8 | เดชะคุปต์ | Tejagupta | พระยาโบราณราชธานินทร์ (พร เดชะคุปต์) สมุหเทศาภิบาลผู้สำเร็จราชการมณฑลกรุงเก่า กับพระยาพิพิธภักดี (เพิ่ม) ปลัดมณฑลปัตตานี และ หลวงประชุมบรรณสาร (พิน) เลฃานุการกรมแผนที่ ขุนฤทธิดรุณเสรฐ (เดช) | 17 ตุลาคม พ.ศ. 2456 | * ทรงเขียนให้เอง |
9 | เมนะรุจิ | Menaruchi | หลวงบุรคามบริรักษ์ (นาค) นายอำเภอสูงเนิน เมืองนครราชสีมา | 30 กันยายน พ.ศ. 2457 | * ทรงเขียนให้เอง * ขอพระราชทานใหม่ เป็น ณ ราชสีมา เมื่อ 22 กันยายน พ.ศ. 2494 จากพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร |
10 | อินทโสฬส | Indasolasa | ขุนบริบาลนิคมเฃต (ดิศ) นายอำเภอกลาง เมืองนครราชสีมา | 30 กันยายน พ.ศ. 2457 | * ทรงเขียนให้เอง * ขอพระราชทานใหม่ เป็น ณ ราชสีมา เมื่อ 22 กันยายน พ.ศ. 2494 จากพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร |
11 | บินอับดุลลาห์ | bin Abdullah | อำมาตย์ตรี พระโกซาอิศหาก (ตุ๋ย) ปลัดเมืองสตูล มณฑลภูเก็ต | 16 สิงหาคม พ.ศ. 2458 | * ทรงเขียนให้เอง * ขอพระราชทานใหม่ เป็น สมันตรัฐ เมื่อ 9 มกราคม พ.ศ. 2484 จากพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร |
12 | สมานกุล | Sa^man^kula Samankul | หลวงสมานสมัคจีนนิกร ปลัดเมืองตรัง มณฑลภูเก็ต (นามเดิม ขุนภิรมย์สมบัติ แซ่ตัน) | 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2459 | * ทรงเขียนให้เอง ณ พระที่นั่งภาณุมาศจำรูญ |
13 | รสานนท์ | Rasa^nanda Rasananda | อำมาตย์ตรี ขุนทิพย์สุภา (ฟอง) ผู้พิพากษาศาลจังหวัดสกลนคร ปู่ชื่อรส | 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2459 | * ทรงเขียนให้เอง ณ พระที่นั่งภาณุมาศจำรูญ |
14 | สุวรรณสุทธิ | Su^var^suddhi Suvarnasuddhi | หลวงไพจิตร สัตยาดุล (สุทธิ์) | 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2459 | * ทรงเขียนให้เอง ณ อ่างศิลา |
15 | ศิริบุตร | Se^Le^BUd Selebud | พระศรีวรบุตร พ่อตาของ เจ้าบวรวัฒนา(เชื้อพระวงศ์ลาว) | 18 กรกฎาคม พ.ศ. 2549 | * ทรงเขียนให้เอง ณ พระที่นั่งภาณุมาศจำรูญ |
ลำดับ | นามสกุล (อักษรไทย) | นามสกุล (อักษรโรมัน) | พระราชทานแด่ | วันที่พระราชทาน | หมายเหตุ |
---|---|---|---|---|---|
1 | บริพัตร ณ อยุธยา | Paribhatra na Ayudhya | สมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมหลวงนครสวรรค์วรพินิต | 5 มิถุนายน พ.ศ. 2472 | * ทรงเขียนให้เอง |
2 | จักรพงษ์ ณ อยุธยา | Chakrabongs na Ayudhya | สมเด็จพระเชษฐาธิราช เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ | 5 มิถุนายน พ.ศ. 2472 | * ทรงเขียนให้เอง * ทิวงคต เมื่อ 13 มิถุนายน พ.ศ. 2463 |
3 | มหิดล ณ อยุธยา | Mahitala na Ayudhya | สมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ เจ้าฟ้ามหิดลอดุลยเดช กรมขุนสงขลานครินทร์ | 5 มิถุนายน พ.ศ. 2472 | * ทรงเขียนให้เอง |
4 | จุฑาธุช ณ อยุธยา | Chudadhuj na Ayudhya | สมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก กรมขุนเพ็ชรบูรณ์อินทราไชย | 5 มิถุนายน พ.ศ. 2472 | * ทรงเขียนให้เอง * สิ้นพระชนม์ เมื่อ 8 กรกฎาคม พ.ศ. 2466 |
5 | ยุคล ณ อยุธยา | Yukala na Ayudhya | สมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ เจ้าฟ้ายุคลทิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์ | 5 มิถุนายน พ.ศ. 2472 | * ทรงเขียนให้เอง |
6 | กิติยากร ณ อยุธยา | Kitiyakara na Ayudhya | พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ | 5 มิถุนายน พ.ศ. 2472 | * ทรงเขียนให้เอง |
7 | ฉัตรชัย ณ อยุธยา | Chhatr-jaya na Ayudhya | พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน | 5 มิถุนายน พ.ศ. 2472 | * ทรงเขียนให้เอง |
8 | พรหมนารท | Brahmanarada | รองอำมาตย์เอก หลวงอุบลศักดิ์ประชาบาล (พันธ์) ปลัดจังหวัดอุบลราชธานี และ รองอำมาตย์โท หลวงเรืองนรารักษ์ (รศ) บิดา | 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2474 | * ทรงเขียนให้เอง * ขอพระราชทานใหม่ เป็น ณ ราชสีมา เมื่อ 22 กันยายน พ.ศ. 2494 จากพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร |
9 | มหาณรงค์ | Mahanaranga | นายร้อยเอก หลวงรามฤทธิรงค์ (เขียว) ผู้บังคับกองตำรวจภูธร จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ | 11 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2475 | * ทรงเขียนให้เอง * ขอพระราชทานใหม่ เป็น ณ ราชสีมา เมื่อ 22 กันยายน พ.ศ. 2494 จากพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร |
ลำดับ | นามสกุล (อักษรไทย) | นามสกุล (อักษรโรมัน) | พระราชทานแด่ | วันที่พระราชทาน | หมายเหตุ |
---|---|---|---|---|---|
1 | สมันตรัฐ | พระยาสมันตรัฐบุรินทร์ (ตุ๋ย บินอับดุลลาห์) | 9 มกราคม พ.ศ. 2484 | * โดยคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ * ขอพระราชทานเปลี่ยนใหม่ เพื่อให้เป็นภาษาไทย | |
2 | เครือขรรค์ชัย ณ เวียงจันทน์ | Khru'akhanchai Na Wiangchan | ท้าวอุ่น | 4 เมษายน พ.ศ. 2484 | * โดยคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ |
3 | จุฬารัตน | Chularatana | ทายาท พระยาจุฬาราชมนตรี (สัน อหะหมัดจุฬา) | 5 มีนาคม พ.ศ. 2485 | * โดยคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ * ขอพระราชทานเปลี่ยนใหม่ เพื่อให้เป็นภาษาไทย |
ลำดับ | นามสกุล (อักษรไทย) | นามสกุล (อักษรโรมัน) | พระราชทานแด่ | วันที่พระราชทาน | หมายเหตุ |
---|---|---|---|---|---|
1 | ณ ราชสีมา | Na Rajasima | พระยากำธรพายัพทิศ (ดิศ อินทโสฬศ) , พระบุคราบริรักษ์ (นาค เมนะรุจิ) , พันตรี พระพิทักษ์โยธา (พิทักษ์ อธินันทน์) , หลวงเรืองนรารักษ์ (รศ พรหมนารท) , หลวงอุบลศักดิ์ประชาบาล (พันธ์ พรหมนารท) , พันตรี หลวงรามฤทธิ์รงค์ (รามฤทธิรงค์ มหาณรงค์) และ พันตรี ขุนกำแหงเสนีย์ (กำแหง อินทรกำแหง) | 22 กันยายน พ.ศ. 2494 | * ทรงเขียนให้เอง ณ พระตำหนักวิลลาวัฒนา โลซาน ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ * ขอพระราชทานใหม่ โดยรวมวงศ์ญาติผู้สืบสกุลจากเจ้าพระยานครราชสีมา ซึ่งเป็นพระราชโอรสของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช |
2 | ธรรมธำรง | นายเจริญ น้อยพันธ์ อธิบดีผู้พิพากษาภาค ๓ จังหวัดนครราชสีมา | 24 กันยายน พ.ศ. 2522 | * ทรงเขียนให้เอง | |
3 | ดุรงควิบูลย์ | พันตำรวจเอก พรศักดิ์ สุขเกษม | 2 มีนาคม พ.ศ. 2527 | * ทรงเขียนให้เอง | |
4 | สิริวัฒนภักดี | นายเจริญ ศรีสมบูรณานนท์ | 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2531 | * ทรงเขียนให้เอง | |
5 | พิทยะ | รศ.หาญณรงค์ ลำใย | 10 กรกฎาคม พ.ศ. 2533 | * ทรงเขียนให้เอง | |
6 | ภักดีภูมิ | พลตำรวจโท โกวิท ภู่พานิช | 16 ตุลาคม พ.ศ. 2534 | * ทรงเขียนให้เอง | |
7 | นรินทรภักดี | นายชำเรือง คล้ายทองคำ พนักงานขับรถยนต์ สังกัดฝ่ายรถยนต์หลวง กองพระราชพาหนะ สำนักพระราชวัง | 14 ตุลาคม พ.ศ. 2541 | * ทรงเขียนให้เอง | |
8 | พิจิตรากร | นายไพบูลย์ ฝั่งสาคร อาจารย์ใหญ่โรงเรียนวัดสัมพันธวงศ์ เขตสัมพันธวงศ์ กรุงเทพมหานคร | 14 ตุลาคม พ.ศ. 2541 | * ทรงเขียนให้เอง | |
9 | สุทธิชลวัฒน์ | นายล้วน แตงขุด นายช่างชลประทาน 7 โครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาดอนเจดีย์ สำนักชลประทานที่ 7 กรมชลประทาน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ | 5 กันยายน พ.ศ. 2542 | * ทรงเขียนให้เอง |
นามสกุลจากราชทินนาม คือ นามสกุลที่ตั้งขึ้นมาโดยมีที่มาจากราชทินนามของขุนนาง ราชทินนาม มีความหมายคือ นามที่ได้รับพระราชทาน ราชชิต ซึ่งแสดงถึงตำแหน่งหน้าที่ทางราชการของขุนนางผู้นั้น นามพระราชทานนี้อยู่ต่อท้ายบรรดาศักดิ์ (อันได้แก่เจ้าพระยา พระยา พระ หลวง ขุน หมื่น พัน ทนาย ฯ) ในบางกรณี ราชทินนาม พระเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้เจ้ากระทรวงแต่งตั้งให้แก่ชนชั้นขุนนางที่ได้รับบรรดาศักดิ์ ดังนั้นราชทินนาม เป็นความดีความชอบที่มอบให้แก่ชนชั้นปกครอง ซึ่งไม่ได้รับเงินเดือนในสมัยกรุงศรีอยุธยา นอกจากนี้ ราชทินนาม ยังใช้สำหรับสมณศักดิ์ชั้นสัญญาบัตรที่พระเจ้าแผ่นดินพระราชทานแก่พระภิกษุสงฆ์ เช่นเจ้าคณะฯ ทั้งนี้ การที่จะใช้ราชทินนามขุนนางเป็นนามสกุลได้ต้องนำความกราบบังคมทูลขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตก่อน เมื่อโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระบรมราชานุญาตแล้ว ผู้ขอใช้ราชทินนามเป็นนามสกุลจึงจะไปแจ้งขอเปลี่ยนนามสกุลได้
ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล มีพระบรมราชานุญาตให้ใช้นามสกุลจากราชทินนาม ตามความในมาตรา 18 แห่งพระราชบัญญัติชื่อบุคคล พุทธศักราช 2484 ว่า "ผู้ใดประสงค์จะขอใช้ราชทินนามของตนทั้งหมดหรือแต่บางส่วนเป็นชื่อสกุล ให้ยื่นเรื่องราวต่อรัฐมนตรีเพื่อถวายต่อพระมหากษัตริย์ ถ้าได้รับพระบรมราชานุญาตและได้นำหลักฐานไปจดทะเบียนต่อกรมการอำเภอ ณ ที่ว่าการอำเภอท้องที่ซึ่งผู้ยื่นเรื่องราวมีภูมิลำเนาแล้ว จึงให้ถือว่าเป็นชื่อสกุลอันชอบด้วยกฎหมาย"
ทันทีที่พระราชบัญญัติฉบับดังกล่าวนั้นประกาศใช้อย่างเป็นทางการ ได้มีผู้ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตใช้ราชทินนามเป็นนามสกุลในครั้งแรก จำนวน 10 คน ดังนี้
การขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตใช้ราชทินนามเป็นนามสกุล เป็นผลสืบเนื่องมาจากการยกเลิกบรรดาศักดิ์ในสมัยจอมพล ป.พิบูลสงคราม เป็นนายกรัฐมนตรี ที่กำหนดให้ข้าราชการเลิกใช้บรรดาศักดิ์ คงเป็นนายเท่าเทียมกันทั้งหมด จึงทำให้บรรดาข้าราชการที่เคยมีบรรดาศักดิ์และเคยรู้จักกันทั่วไปราชทินนามต่างๆ พากันนำราชทินนามมาใช้ร่วมกับนามและนามสกุลเดิม เช่น
ต่อมาได้มีการเปลี่ยนแปลงแก้ไขพระราชบัญญัติชื่อบุคคล พุทธศักราช 2484 เป็นพระราชบัญญัติชื่อบุคคล พุทธศักราช 2505 โดยในมาตรา 19 บัญญัติว่า "ผู้ใดประสงค์จะใช้ราชทินนามของตน ของผู้บุพการีหรือของผู้สืบสันดานเป็นชื่อสกุล ให้ยื่นคำขอต่อนายทะเบียนท้องที่ในท้องที่ที่ตนมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านตามกฎหมายว่าด้วยการทะเบียนราษฎร แล้วให้นายทะเบียนท้องที่นั้นเสนอต่อไปตามลำดับจนถึงนายทะเบียนกลาง เมื่อนายทะเบียนกลางพิจารณาเห็นสมควร ให้เสนอรัฐมนตรีเพื่อนำความกราบบังคมทูล เมื่อได้รับพระบรมราชานุญาตแล้ว จึงให้นายทะเบียนท้องที่รับจดทะเบียนชื่อสกุลนั้น และออกหนังสือสำคัญแสดงการรับจดทะเบียนชื่อสกุลให้แก่ผู้ขอ"
This article uses material from the Wikipedia ไทย article นามสกุลพระราชทาน, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). เนื้อหาอนุญาตให้เผยแพร่ภายใต้ CC BY-SA 4.0 เว้นแต่ระบุไว้เป็นอื่น Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ไทย (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.