ตอลิบาน

ตอลิบาน
طالبان มีส่วนร่วมใน สงครามในอัฟกานิสถาน สงครามต่อต้านการก่อการร้าย
ธงตอลิบานที่มีชะฮาดะฮ์บนนั้น
ปฏิบัติการ	1994–1996 (ทหาร) 1996–2001 (รัฐบาลแรก) 2002–2021 (ก่อความไม่สงบ) 2021–ปัจจุบัน (รัฐบาลที่ 2)
แนวคิด	มูลฐานนิยมอิสลาม ลัทธิอิสลามเดโอบันดี ชาตินิยมทางศาสนา พัชตูนวะลี
กลุ่ม	ส่วนใหญ่เป็นชาวปาทาน; ส่วนน้อยเป็นชาวทาจิกและอุซเบก
กองบัญชาการ	แม่แบบ:Ubli
พื้นที่ปฏิบัติการ	ทั่วประเทศอัฟกานิสถาน
พันธมิตร	รัฐพันธมิตร  จีน (สหรัฐกล่าวหา แต่จีนปฏิเสธ)  ปากีสถาน (ถูกกล่าวหา แต่ปากีสถานปฏิเสธ)  กาตาร์ (ซาอุดีอาระเบียกล่าวหา แต่กาตาร์ปฏิเสธ)  ซาอุดีอาระเบีย (ถูกกล่าวหา แต่ซาอุดีอาระเบียปฏิเสธ)  สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ (จนถึง ค.ศ. 2001) พันธมิตรที่ไม่ใช่รัฐ เครือข่ายฮักกานี อัลกออิดะฮ์ (ปัจจุบันตอลิบานปฏิเสธ) กองทัพแห่งความชอบธรรม กองทัพแห่งโมฮัมเหม็ด เตฮ์รีกีตอลิบานปากีสถาน (ตอลิบานปฏิเสธ) เอซเบอิสลอมีกุลบุดดีน (ปฏิเสธใน ค.ศ. 2016–2021, ยอมรับตั้งแต่ ค.ศ. 2021) ขบวนการอิสลามอุซเบกิสถาน (หน่วยที่ต่อต้านไอซิล)
ปรปักษ์	รัฐและรัฐบาลระหว่างประเทศที่เป็นศัตรู  อัฟกานิสถาน (จนถึง ค.ศ. 2021)  สหรัฐ  สหราชอาณาจักร เนโท ISAF ศัตรูที่ไม่ใช่รัฐ National Resistance Front of Afghanistan รัฐอิสลามอิรักและลิแวนต์ – จังหวัดโฆรอซอน ขบวนการอิสลามอุซเบกิสถาน (หน่วยที่เป็นพันธมิตรกับไอซิล) สภาสูงของเอมิเรตอิสลามอัฟกานิสถาน (HCIEA) แจมอีแยตีอิสลอมี Junbish-i-Milli เฮซเบวะฮ์ดัต
การสู้รบและสงคราม	สงครามกลางเมืองอัฟกัน (ค.ศ. 1992–1996) สงครามกลางเมืองทาจิกิสถาน (ค.ศ. 1992–1997) สงครามกลางเมืองอัฟกานิสถาน (ค.ศ. 1996–2001) สงครามในอัฟกานิสถาน (ค.ศ. 2001–2021) ความขัดแย้งระหว่างตอลิบาน - ไอซิล การรุกของตอลิบาน พ.ศ. 2564

เป็นหนึ่งในสองหน่วยงานที่กล่าวอ้างว่าเป็นรัฐบาลที่ถูกต้องตามกฎหมายของอัฟกานิสถาน ควบคู่ไปกับสาธารณรัฐอิสลามอัฟกานิสถานซึ่งเป็นที่ยอมรับในระดับสากล

ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1996 ถึง 2001 ตอลิบานได้เข้ายึดอำนาจเหนือพื้นที่ประมาณสามในสี่ของอัฟกานิสถาน และบังคับใช้กฎหมายชารีอะฮ์หรือกฎหมายอิสลามอย่างเคร่งครัด ตอลิบานเกิดขึ้นในปี ค.ศ. 1994 ซึ่งเป็นหนึ่งในกลุ่มที่โดดเด่นในสงครามกลางเมืองอัฟกานิสถาน และส่วนใหญ่ประกอบไปด้วยพวกนักเรียน(ตาลิบ) จากพื้นที่ปัชตุน (Pashtun) ทางตะวันออกและทางใต้ของอัฟกานิสถานที่ได้เข้าศึกษาในโรงเรียนอิสลามแบบดั้งเดิม และต่อสู้รบในช่วงสงครามโซเวียต–อัฟกานิสถาน ภายใต้การนำของมุฮัมมัด อุมัร ขบวนการนี้ได้แผ่ขยายไปทั่วอัฟกานิสถาน ทำให้อำนาจของกลุ่มขุนศึกมูจาฮีดีนต้องจบลง เอมิเรตส์อิสลามแห่งอัฟกานิสถานซึ่งใช้ระบบรวบอำนาจเบ็ดเสร็จ ถูกก่อตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1996 และได้ย้ายเมืองหลวงอัฟกานิสถานไปยังกันดะฮาร์ มันถูกควบคุมพื้นที่ส่วนใหญ่ของประเทศจนกระทั่งถูกโค่นล้มอำนาจภายหลังจากการบุกครองอัฟกานิสถานที่นำโดยอเมริกาในเดือนธันวาคม ค.ศ. 2001 หลังเหตุการณ์วินาศกรรม 11 กันยายน ในช่วงการปกครองส่วนของภาคตะวันออกเฉียงเหนือของกลุ่มก่อนหน้านี้ได้ถูกจัดตั้งขึ้นโดยกลุ่มพันธมิตรฝ่ายเหนือ ซึ่งส่วนใหญ่ยังคงเป็นที่ยอมรับในระดับนานาชาติว่าเป็นความต่อเนื่องของรัฐอิสลามอัฟกานิสถานแบบชั่วคราว ณ จุดสูงสุด การยอมรับทางการทูตอย่างเป็นทางการของรัฐบาลตอลิบานซึ่งเป็นที่ยอมรับจากสามประเทศเท่านั้น: ปากีสถาน ซาอุดีอาระเบีย และสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ ภายหลังต่อมากลุ่มได้ถูกจัดตั้งใหม่เป็นขบวนการก่อกบฏเพื่อต่อสู้รบกับการบริหารปกครองของนายการ์ไซซึ่งได้รับหนุนหลังจากสหรัฐและกองกำลังสนับสนุนด้านความมั่นคงนานาชาติ (International Security Assistance Force, ISAF) ที่นำโดยเนโท ในสงครามในอัฟกานิสถาน

กลุ่มตอลิบานถูกประณามจากนานาประเทศ เนื่องจากการบังคับใช้กฎหมายชารีอะฮ์ของศาสนาอิสลามอย่างเข้มงวด ซึ่งส่งผลทำให้ชาวอัฟกันหลายคนถูกปฏิบัติอย่างโหดร้ายทารุณ ในช่วงการปกครองของพวกเขา ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1996 ถึง ค.ศ. 2001 ตอลิบานและพันธมิตรของพวกเขาได้สังหารหมู่พลเรือนชาวอัฟกัน ปฏิเสธเสบียงอาหารของยูเอ็นที่จะมอบให้แก่พลเรือนที่กำลังอดอยาก 160,000 คน และดำเนินนโยบายเกี่ยวกับพสุธาจมเพลิง ซึ่งเป็นการเผาพื้นที่อันอุดมสมบูรณ์และทำลายบ้านเรือนหลายหมื่นหลัง ในขณะที่ตอลิบานควบคุมอัฟกานิสถาน พวกเขาสั่งห้ามกิจกรรมเคลื่อนไหวและสื่อต่าง ๆ รวมทั้งภาพวาด ภาพถ่าย และภาพยนตร์ที่แสดงให้เห็นถึงภาพของคนหรือสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ พวกเขายังสั่งห้ามในการใช้เครื่องเล่นดนตรีทุกชนิด ยกเว้นเพียงการใช้ดาฟ(daf) ซึ่งเป็นเครื่องเล่นดนตรีประเภทกลองชนิดหนึ่ง ตอลิบานได้กีดกันไม่ให้เด็กสาวและหญิงสาวในการเข้าศึกษาในโรงเรียน สั่งห้ามไม่ให้ผู้หญิงทำงานนอกสถานพยาบาล(แพทย์ชายจะถูกสั่งห้ามไม่ให้รักษาผู้หญิง) และกำหนดให้ผู้หญิงต้องมาพร้อมกับญาติผู้ชายและสวมผ้าบุรเกาะอ์ตลอดเวลาเมื่ออยู่ในที่สาธารณะ ถ้าผู้หญิงทำผิดกฏข้อบังคับบางอย่าง พวกเขาจะถูกเฆี่ยนตีหรือประหารชีวิตต่อหน้าสาธารณะ ชนกลุ่มน้อยทางศาสนาและชาติพันธุ์ถูกเลือกปฏิบัติอย่างหนักในช่วงการปกครองของตอลิบาน ตามข้อมูลขององค์การสหประชาชาติ กลุ่มตอลิบานและพันธมิตรของพวกเขาได้มีส่วนรับผิดชอบต่อการเสียชีวิตของพลเรือนชาวอัฟกันถึง 76% ในปี ค.ศ. 2010 และ 80% ในปี ค.ศ. 2011 และ 2012 กลุ่มตอลิบานยังมีส่วนร่วมในการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ทางวัฒนธรรม ทำลายอนุสรณ์สถานมากมาย รวมทั้งพระพุทธรูปแห่งบามียานซึ่งมีอายุนับเก่าแก่มา 1,500 ปี ที่มีชื่อเสื่องโด่งดัง.

อุดมการณ์ของตอลิบานได้ถูกอธิบายว่าเป็นการผสมผสานรูปแบบ "นวัตกรรม" ของกฎหมายอิสลามชารีอะฮ์ที่มีพื้นฐานมาจากมูลฐานนิยมของดิบันดี และความเชื่อทางศาสนาอิสลามที่เข้มแข็ง ซึ่งได้ผสมเข้าด้วยกัน กับบรรทัดฐานทางสังคมและวัฒนธรรมของปัชตุน ซึ่งเป็นที่รู้จักกันคือ ปัชตุนวาลี (Pashtunwali) เนื่องจากกลุ่มตอลิบานส่วนใหญ่เป็นชนเผ่าปัชตุนกันหมด

หน่วยข่าวกรองระหว่างราชการ (Inter-Services Intelligence, ISI) และการทหารของปากีสถานถูกกล่าวหาอย่างกว้างขวางโดยประชาคมระหว่างประเทศและรัฐบาลอัฟกานิสถานว่าได้ให้การสนับสนุนกลุ่มตอลิบานในช่วงการก่อตั้งและช่วงเวลาที่อยู่ในอำนาจ และสนับสนุนกลุ่มตอลิบานอย่างต่อเนื่องในช่วงการก่อกบฏ ปากีสถานได้ระบุว่าได้ยกเลิกให้การสนับสนุนทั้งหมดแก่กลุ่มนี้ หลังเหตุการณ์วินาศกรรม 11 กันยายน ในปี ค.ศ. 2001 ได้มีรายงานว่า ชาวอาหรับ 2,500 คนซึ่งภายใต้การบังคับบัญชาของผู้นำอัลกออิดะฮ์ อุซามะฮ์ บิน ลาดิน ซึ่งต่อสู้รบเพื่อกลุ่มตอลิบาน

ภายหลังกรุงคาบูลถูกตีแตก เมื่อวันที่ 15 สิงหาคม ค.ศ. 2021 กลุ่มตอลิบานได้เข้าควบคุมอัฟกานิสถานอีกครั้ง

• การปฏิบัติต่อผู้หญิงของตอลิบาน

• ข้อมูลการออกสื่อ บน ซี-สแปน
• ตอลิบาน ที่เว็บไซต์ Curlie
• งานโดยหรือเกี่ยวกับ ตอลิบาน ในห้องสมุดต่าง ๆ ในแคตาลอกของเวิลด์แคต