ชินโซ อาเบะ: อดีตนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น

2497 – 8 กรกฎาคม พ.ศ. 2565) เป็นนักการเมืองชาวญี่ปุ่น นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นคนที่ 57 และหัวหน้าพรรคเสรีประชาธิปไตย (แอลดีพี) ตั้งแต่ปี 2555 ถึง 2563 และก่อนหน้านั้นระหว่างปี 2549 ถึง 2550 เขายังเป็นเลขาธิการคณะรัฐมนตรีระหว่างปี 2548 ถึง 2549 นับเป็นนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นที่ครองตำแหน่งนานที่สุดในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่น

ชินโซ อาเบะ
安倍 晋三
ภาพถ่ายอย่างเป็นทางการ พ.ศ. 2555
นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น
ดำรงตำแหน่ง 26 ธันวาคม พ.ศ. 2555 – 16 กันยายน พ.ศ. 2563
กษัตริย์	จักรพรรดิอากิฮิโตะ จักรพรรดินารูฮิโตะ
รอง	ทาโร อาโซ
ก่อนหน้า	โยชิฮิโกะ โนดะ
ถัดไป	โยชิฮิเดะ ซูงะ
ดำรงตำแหน่ง 26 กันยายน พ.ศ. 2549 – 26 กันยายน พ.ศ. 2550
กษัตริย์	จักรพรรดิอากิฮิโตะ
ก่อนหน้า	จุนอิจิโร โคอิซูมิ
ถัดไป	ยาซูโอะ ฟูกูดะ
หัวหน้าพรรคเสรีประชาธิปไตย
ดำรงตำแหน่ง 26 กันยายน พ.ศ. 2555 – 14 กันยายน พ.ศ. 2563
รอง	มาซาฮิโกะ โคมูระ
เลขาธิการพรรค	ชิเงรุ อิชิบะ ซาดากาซุ ทานิงากิ โทชิฮิโระ นิไก
ก่อนหน้า	ซาดากาซุ ทานิงากิ
ถัดไป	โยชิฮิเดะ ซูงะ
ดำรงตำแหน่ง 20 กันยายน พ.ศ. 2549 – 26 กันยายน พ.ศ. 2550
เลขาธิการพรรค	สึโตมุ ทาเกเบะ ฮิเดนาโอะ นากางาวะ ทาโร อาโซ
ก่อนหน้า	จุนอิจิโร โคอิซูมิ
ถัดไป	ยาซูโอะ ฟูกูดะ
เลขาธิการคณะรัฐมนตรีญี่ปุ่น
ดำรงตำแหน่ง 31 ตุลาคม พ.ศ. 2548 – 26 กันยายน พ.ศ. 2549
นายกรัฐมนตรี	จุนอิจิโร โคอิซูมิ
ก่อนหน้า	ฮิโรบูกิ โฮโซดะ
ถัดไป	ยาซูฮิซะ ชิโอซากิ
สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรญี่ปุ่น
ดำรงตำแหน่ง 20 ตุลาคม พ.ศ. 2539 – 8 กรกฎาคม พ.ศ. 2565
ก่อนหน้า	เขตเลือกตั้งใหม่
เขตเลือกตั้ง	จังหวัดยามางูจิ เขต 4
คะแนนเสียง	86,258 (58.40%)
ดำรงตำแหน่ง 18 กรกฎาคม พ.ศ. 2536 – 20 ตุลาคม พ.ศ. 2539
ก่อนหน้า	เขตเลือกตั้งใหม่
ถัดไป	มาซาฮิโกะ โคมูระ
เขตเลือกตั้ง	จังหวัดยามางูจิ เขต 1
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	21 กันยายน พ.ศ. 2497 ชินจูกุ โตเกียว ประเทศญี่ปุ่น
เสียชีวิต	8 กรกฎาคม พ.ศ. 2565 (67 ปี) คาชิฮาระ จังหวัดนาระ ประเทศญี่ปุ่น
ลักษณะการเสียชีวิต	ถูกลอบสังหาร (แผลจากอาวุธปืน)
พรรคการเมือง	เสรีประชาธิปไตย
คู่สมรส	อากิเอะ อาเบะ (พ.ศ. 2530)
บุพการี	ชินตาโร อาเบะ (บิดา) โยโกะ คิชิ [ja] (มารดา)
ความสัมพันธ์	ฮิโรโนบุ อาเบะ [ja] (พี่ชาย) โนบูโอะ คิชิ (น้องชาย) คัง อาเบะ (ปู่) โนบูซูเกะ คิชิ (ตา)
ศิษย์เก่า	มหาวิทยาลัยเซเก (BA) มหาวิทยาลัยเซาเทิร์นแคลิฟอร์เนีย (เลิกเรียนกลางคัน)
ลายมือชื่อ

อาเบะเกิดในตระกูลการเมืองที่มีชื่อเสียง โดยมีศักดิ์เป็นหลานของโนบูซูเกะ คิชิ เขาได้ศึกษาด้านรัฐศาสตร์ที่มหาวิทยาลัยเซเกะ และศึกษาต่อที่มหาวิทยาลัยเซาเทิร์นแคลิฟอร์เนีย ในสหรัฐอเมริกา ภายหลังจบการศึกษาได้ทำงานกับบริษัทโคเบะสตีล และได้ลาออกในปี 2525 เพื่อเข้ามาทำงานการเมือง เมื่อวันที่ 12 กันยายน พ.ศ. 2550 อาเบะได้ประกาศว่าจะลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี โดยเขาและคณะรัฐมนตรีทั้งคณะได้ลาออกพร้อมกันในวันที่ 25 กันยายน พ.ศ. 2550 อย่างไรก็ตามอาเบะก็ได้รับเลือกเป็นนายกรัฐมนตรีอีกครั้งเมื่อวันที่ 26 ธันวาคม พ.ศ. 2555 และได้ประกาศยุบสภาในวันที่ 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2557 ก่อนครบวาระตำแหน่ง เพื่อลงสมัครรับเลือกตั้งใหม่ในวันที่ 14 ธันวาคม 2557

อาเบะเป็นนักอนุรักษนิยมที่นักวิจารณ์การเมืองเรียกเขาอย่างแพร่หลายว่าเป็นชาตินิยมฝ่ายขวา เขาเป็นสมาชิกของนิปปงไคงิ และมีทัศนะแบบแก้ไขประวัติศาสตร์ (revisionist) ในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่น รวมทั้งการปฏิเสธบทบาทของรัฐบาลในการบีบบังคับเกณฑ์หญิงบำเรอระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง ซึ่งทำให้เกิดความตึงเครียดกับประเทศเกาหลีใต้ เขาถือว่าเป็นสายแข็งในประเด็นเกาหลีเหนือ และส่งเสริมการทบทวนมาตรา 9 ของรัฐธรรมนูญเพื่อเปิดให้ญี่ปุ่นมีกองทัพ อาเบะมีชื่อเสียงระดับนานาชาติในด้านนโยบายเศรษฐกิจของเขา ชื่อ "อะเบะโนมิกส์" ซึ่งมีการอัดฉีดปริมาณเงิน การกระตุ้นการคลัง และการปฏิรูปโครงสร้าง โดยมีผลลัพธ์ที่หลากหลาย

วันที่ 28 สิงหาคม 2563 อาเบะประกาศลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรีเนื่องจากลำไส้ใหญ่อักเสบมีแผล (ulcerative colitis) และสุขภาพที่ไม่แข็งแรง เขาระบุว่าเขาจะยังคงดำรงตำแหน่งต่อไปจนกว่าพรรคพรรคเสรีประชาธิปไตยที่ตนเป็นหัวหน้าพรรคจะเลือกผู้สืบทอด โดยตัวเต็งที่จะมาเข้ารับหน้าที่แทน ได้แก่ ทาโร อาโซ รองนายกรัฐมนตรีที่ดำรงตำแหน่งมายาวนานและอดีตนายกรัฐมนตรี โยชิฮิเดะ ซูงะ เลขาธิการคณะรัฐมนตรีของอาเบะ; ชิเกรุ อิชิบะ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมที่เคยชิงตำแหน่งหัวหน้าพรรคกับอาเบะ ฟูมิโอะ คิชิดะ อดีตรัฐมนตรีต่างประเทศ และทาโร โคโนะ รัฐมนตรีกลาโหมคนปัจจุบัน

อาเบะถูกลอบสังหารด้วยปืนขณะปราศรัยที่เมืองนาระเมื่อวันที่ 8 กรกฎาคม 2565 จากฝีมือของอดีตเจ้าหน้าที่กองกำลังป้องกันตนเองทางทะเลที่ไม่พอใจนโยบายของนายอาเบะ จากการสืบสวนของตำรวจ ผู้ต้องสงสัยได้ตั้งเป้าหมายที่อาเบะ โดยอ้างว่าอาเบะรับรู้ความผูกพันกับโบสถ์แห่งความสามัคคี ขบวนการศาสนาใหม่ที่ก่อตั้งในเกาหลีใต้

 

ชินโซ อาเบะเกิดในวันที่ 21 กันยายน พ.ศ. พ.ศ. 2497 ที่ชินจูกุ โตเกียว จากตระกูลการเมืองที่มีชื่อเสียง ซึ่งมีอิทธิพลทางเศรษฐกิจในญี่ปุ่นทั้งช่วงก่อนและหลังสงคราม ตระกูลของเขามีต้นกำเนิดจากจังหวัดยามางูจิ และทะเบียนราษฎร์ของอาเบะ (ฮนเซกิชิ) อยู่ที่นางาโตะ

โนบูซูเกะ คิชิ ตาของเขาเป็น "ราชาเศรษฐกิจ" โดยพฤตินัยในจีนที่ถูกครอบครองกับประเทศแมนจู รัฐหุ่นเชิดญี่ปุ่นในจีนตอนเหนือที่จัดตั้งขึ้นหลังการบุกครองแมนจูเรียของญี่ปุ่นที่นำไปสู่สงครามจีน–ญี่ปุ่นครั้งที่สองและสงครามโลกครั้งที่สอง ในช่วงสงคราม เขาทำหน้าที่เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงอาวุธยุทโธปกรณ์ในคณะรัฐมนตรีของนายกรัฐมนตรี ฮิเดกิ โทโจ ในช่วงสิ้นสุดสงคราม คิชิถูกคุมขังที่เรือนจำซูงาโมะเนื่องจากตกเป็นผู้ต้องสงสัยว่าเป็นอาชญากรสงคราม "ชั้น-เอ" แต่ภายหลังถูกปล่อยตัวและลบล้างความผิดตามแผน"หลักสูตรย้อนกลับ"ของฝ่ายยึดครองในช่วงสงครามเย็น คิชิช่วยก่อตั้งพรรคเสรีประชาธิปไตย (แอลดีพี) ใน พ.ศ. 2498 และดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นใน พ.ศ. 2500 จนกระทั่งต้องลาออกใน พ.ศ. 2503 เนื่องจากการประท้วงอัมโปะ

คัง อาเบะ ปู่ของเขาเป็นเจ้าของที่ดินในยามางูจิที่ดำรงตำแหน่งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง อาเบะเป็นผู้ยืนหยัดในสันติที่ต่อต้านรัฐบาลโทโจและสงครามในเอเชียตะวันออก ต่างจากผู้เป็นตาของชินโซ อาเบะ ชินตาโร อาเบะ พ่อของเขาเคยดำรงตำแหน่งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรใน พ.ศ. 2501 ถึง 2534 พร้อมกับควมคุมตำแหน่งเลขาธิการคณะรัฐมนตรีญี่ปุ่น, รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการค้าระหว่างประเทศและอุตสาหกรรม และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง ชินตาโรอาสาตนเองเป็นนักบินคามิกาเซะ แต่สงครามสิ้นสุดลงก่อนที่เขาจะฝึกซ้อมเสร็จ

อาเบะเข้าศึกษาในโรงเรียนประถมเซเก และโรงเรียนมัธยมต้นและปลายเซเก (成蹊中学校・高等学校) เขาเรียนรู้เรื่องการบริหารรัฐกิจ และจบระดับปริญญาตรีสาขารัฐศาสตร์จากมหาวิทยาลัยเซเกใน พ.ศ. 2520 ต่อมาย้ายไปที่สหรัฐและเรียนนโยบายสาธารณะที่ School of Policy, Planning, and Development (ปัจจุบันมีชื่อว่า USC Price School of Public Policy) มหาวิทยาลัยเซาเทิร์นแคลิฟอร์เนียเป็นเวลาสามเทอม ในเดือนเมษายน พ.ศ. 2522 อาเบะเริ่มทำงานให้กับโคเบะสตีล จากนั้นจึงลาออกใน พ.ศ. 2525 เพื่อเข้ารับราชการหลายตำแหน่ง เช่น ผู้ช่วยผู้บริหารประจำกระทรวงการต่างประเทศ, เลขาส่วนตัวของประธานสภาสามัญพรรคแอลดีพี และเลขาส่วนตัวของเลขาธิการพรรคแอลดีพี

นักวิจารณ์การเมืองจำนวนมากมีมุมมองอย่างกว้างว่าอาเบะเป็นนักชาตินิยมฝ่ายขวา รูเพิร์ต วิงฟิลด์-เฮยส์ ผู้สื่อข่าวบีบีซีประจำโตเกียวกล่าวถึงเขาว่า "มีการโน้มเอียงไปฝ่ายขวามากกว่าผู้ดำรงตำแหน่งก่อนหน้าส่วนใหญ่" ในช่วงชีวิตทางการเมือง เขามักมีส่วนเกี่ยวข้องทางการปฏิเสธทางประวัติศาสตร์ (historical negationism) โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องที่เกี่ยวกับอาชญากรรมสงครามของญี่ปุ่นในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง นักวิจารณ์บางส่วนรายงานว่า อาเบะสร้างความเสียหายในด้านความสัมพันธ์ระหว่างญี่ปุ่นกับเกาหลีใต้

 

อาเบะแต่งงานกับอากิเอะ มัตสึซากิ นักสังคมสงเคราะห์และอดีตนักจัดรายการวิทยุ ใน พ.ศ. 2530 เธอเป็นลูกสาวของประธานบริษัทโมรินางะ ผู้ผลิตช็อกโกแลต เธอเป็นที่รู้จักในฉายา "พรรคฝ่ายค้านภายในบ้าน" เนื่องจากมุมมองของเธอมักขัดแย้งกับผู้เป็นสามีของเธอ หลังสามีได้เป็นนายกรัฐมนตรีครั้งแรก เธอจึงเปิดอิซากายะจากธรรมชาติที่เขตคันดะ โตเกียว แต่ยังคงไม่เคลื่อนไหวในด้านการจัดการเนื่องจากการเร่งเร้าของแม่สามี ทั้งคู่ไม่มีลูก เนื่องจากการบำบัดภาวะเจริญพันธุ์ที่ไม่ประสบความสำเร็จในช่วงต้นของการแต่งงาน อาเบะนับถือศาสนาพุทธและชินโต

อาเบะมีช่องยูทูปของเขา ซึ่งเคลื่อนไหวมาตั้งแต่เดือนตุลาคม พ.ศ. 2564 ในชื่อ "อาเบะ ชินโซ แชนแนล" (ญี่ปุ่น: あべ晋三チャンネル; โรมาจิ: Abe Shinzō Channeru) ซึ่งกิจกรรมในช่องส่วนมากมักเป็นการติดตามการหาเสียง หรือการเข้าร่วมกิจกรรมต่างๆ ของตัวอาเบะเอง

ณ วันที่ 8 กรกฎาคม พ.ศ. 2565 อาเบะถูกลอบยิงขณะกำลังปราศรัยเพื่อหาเสียงที่นาระ เขาสนับสนุนเค ซาโต สมาชิกพรรคแอลดีพีในการเลือกตั้งราชมนตรีสภา

มือสังหารใช้ปืนประดิษฐ์แล้วยิงใส่อาเบะสองครั้ง ครั้งแรกที่คอ และครั้งที่สองที่หัวใจ หลังลอบยิงแล้ว เท็ตสึยะ ยามางามิ อดีตเจ้าหน้าที่กองกำลังป้องกันตนเองทางทะเลอายุ 41 ปี ที่เคยทำงานเป็นเวลาสามปีใน พ.ศ. 2545 ถึง 2548 จึงถูกจับกุมและต่อมาสารภาพผิดที่สถานีตำรวจท้องที่ ยามางามิกล่าวว่าเขามีความแค้นต่อ Unification Church และที่ยิงใส่อาเบะเพราะเขาเชื่อว่า "กลุ่มศาสนากับอาเบะมีความเชื่อมโยงกัน" ยามางามิกล่าวว่า เขาเคียดแค้นที่ว่าแม่ของตนถูกกลุ่มศาสนาล้างสมองจนล้มละลาย และที่ฆ่าอาเบะเพราะเชื่อว่าอดีตนายกรัฐมนตรีมีส่วนในการนำศาสนานี้เข้าประเทศญี่ปุ่น ยามางามิอ้างว่าเขา "ไม่ได้มีความแค้นต่อความเชื่อทางการเมืองของอาเบะ"

มีการส่งร่างอาเบะไปที่โรงพยาบาลมหาวิทยาลัยแพทย์นาระที่คาชิฮาระ จากนั้นมีการประกาศว่าเสียชีวิตในเวลา 17:03 น. ตามเวลาท้องถิ่น ก่อนที่จะถึงโรงพยาบาล อาเบะไม่มีสัญญาณชีพ ถึงแม้ว่าจะมีการถ่ายเลือดก็ตาม แต่เขาสูญเสียเลือดมากเกินและไม่สามารถฟื้นคืนชีพอาเบะได้ เขาเสียชีวิตขณะมีอายุ 67 ปี

ในการตอบสนองต่อการถูกยิงและเสียชีวิตของเขา ผู้นำโลกทั้งปัจจุบันและอดีตได้แสดงความเสียใจและสนับสนุนอาเบะ ในวันต่อมา มีการนำร่างของเขากลับที่โตเกียวและจะมีการจัดพิธีศพในวันที่ 12 กรกฎาคม พ.ศ. 2565