กำแพงเพชร ใช้อักษรย่อ กพ เป็นจังหวัดที่อยู่ในภาคกลางตอนบน มีพื้นที่เป็นอันดับที่ 4 ของภาคกลาง รองจากจังหวัดเพชรบูรณ์ จังหวัดพิษณุโลก และจังหวัดนครสวรรค์ และมีพื้นที่เป็นอันดับที่ 22 ของประเทศไทย และมีประชากรหนาแน่นเป็นอันดับที่ 54 ของประเทศ นับเป็นจังหวัดที่มีความสำคัญประวัติศาสตร์อันยาวนาน เป็นที่ตั้งของเมืองโบราณเก่าแก่หลายแห่ง เช่น เมืองชากังราว เมืองนครชุม เมืองไตรตรึงษ์ เมืองเทพนคร เมืองคณฑี เป็นต้น มีแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญมากมาย เช่น อุทยานแห่งชาติคลองลาน อุทยานแห่งชาติแม่วงก์ และยังเป็นที่ตั้งของอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร ซึ่งเป็นแหล่งมรดกโลกอีกด้วย มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดสุโขทัย จังหวัดพิษณุโลก จังหวัดพิจิตร จังหวัดนครสวรรค์ และจังหวัดตาก
จังหวัดกำแพงเพชร | |
---|---|
การถอดเสียงอักษรโรมัน | |
• อักษรโรมัน | Changwat Kamphaeng Phet |
จากซ้ายไปขวา บนลงล่าง: อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร, วัดช้างรอบ, น้ำตกคลองลาน, วัดพระบรมธาตุ, วัดทุ่งสนุ่นรัตนาราม, อุทยานแห่งชาติแม่วงก์ | |
คำขวัญ: กรุพระเครื่อง เมืองคนแกร่ง พระแสงฯ ล้ำค่า ศิลาแลงใหญ่ กล้วยไข่หวาน น้ำมันลานกระบือ เลื่องลือมรดกโลก | |
แผนที่ประเทศไทย จังหวัดกำแพงเพชรเน้นสีแดง | |
ประเทศ | ไทย |
การปกครอง | |
• ผู้ว่าราชการ | นายชาธิป รุจนเสรี (ตั้งแต่ พ.ศ. 2565) |
พื้นที่ | |
• ทั้งหมด | 8,607.490 ตร.กม. (3,323.370 ตร.ไมล์) |
อันดับพื้นที่ | อันดับที่ 22 |
ประชากร (พ.ศ. 2564) | |
• ทั้งหมด | 704,948 คน |
• อันดับ | อันดับที่ 37 |
• ความหนาแน่น | 82.74 คน/ตร.กม. (214.3 คน/ตร.ไมล์) |
• อันดับความหนาแน่น | อันดับที่ 54 |
รหัส ISO 3166 | TH-62 |
ชื่อไทยอื่น ๆ | ชากังราว, นครชุม |
สัญลักษณ์ประจำจังหวัด | |
• ต้นไม้ | สีเสียดแก่น |
• ดอกไม้ | พิกุล |
• สัตว์น้ำ | ปลาตะพากเหลือง |
ศาลากลางจังหวัด | |
• ที่ตั้ง | ภายในศูนย์ราชการจังหวัดกำแพงเพชร หมู่ที่ 6 ถนนกำแพงเพชร-สุโขทัย ตำบลหนองปลิง อำเภอเมืองกำแพงเพชร จังหวัดกำแพงเพชร 62000 |
• โทรศัพท์ | 0 5570 5004 |
• โทรสาร | 0 5570 5099 |
เว็บไซต์ | www |
จังหวัดกำแพงเพชรตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของภาคกลาง โดยมีสภาพภูมิประเทศที่หลากหลาย เพราะมีแม่น้ำปิงไหลผ่านจังหวัดเป็นระยะทาง 104 กิโลเมตร โดยจะมีลักษณะเป็นที่ราบลุ่มแม่น้ำทางทิศตะวันออกและทิศใต้ เป็นเทือกเขาสูงอยู่ทางทิศตะวันตก จังหวัดกำแพงเพชรได้รับอิทธิพลของมรสุมที่พัดประจำฤดูกาล 2 ชนิด คือ มรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งจะพัดพามวลอากาศเย็นและแห้งจากประเทศจีนปกคลุม ประเทศไทยในช่วงฤดูหนาว ทำให้จังหวัดกำแพงเพชรมีอากาศหนาวเย็นและแห้งทั่วไป กับมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ ซึ่งพัดพามวลอากาศชื้นจากทะเลและมหาสมุทรปกคลุมประเทศไทยในช่วงฤดูฝนทำให้มีฝนตกทั่วไป
จังหวัดกำแพงเพชรเป็นเมืองเก่าที่นับว่ามีความสำคัญทางประวัติศาสตร์และเจริญรุ่งเรืองมาตั้งแต่สมัยทวารวดี เป็นที่ตั้งของเมืองโบราณหลายเมือง เช่น เมืองชากังราว นครชุม ไตรตรึงษ์ เทพนคร และเมืองคณฑี นอกจากนี้เมืองกำแพงเพชรยังเป็นเมืองที่สองที่สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชได้ครองเมือง มีบรรดาศักดิ์เป็น "พระยาวชิรปราการ" ต่อมาในปี พ.ศ. 2459 ได้เปลี่ยนเมืองกำแพงเพชรเป็นจังหวัดกำแพงเพชร...
ตามประวัติศาสตร์ กล่าวว่า กำแพงเพชรเป็นเมืองหน้าด่านของสุโขทัยมีฐานะเป็นเมืองลูกหลวง และมีเมืองบริวารรายล้อมอยู่เป็นจำนวนมาก เช่น ไตรตรึงษ์ เทพนคร ฯลฯ การที่กำแพงเพชรเป็นเมืองหน้าด่านรับศึกสงครามในอดีตอยู่เสมอ จึงเป็นเมืองยุทธศาสตร์มีหลักฐานที่แสดงให้เห็น ว่าเป็นเมืองที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์มากมาย เช่น กำแพงเมือง คูเมือง ป้อมปราการ วัดโบราณ มีหลักฐาน ให้สันนิษฐานว่าเดิมเคยเป็นที่ตั้งของเมือง 2 เมือง คือ เมืองชากังราว และเมืองนครชุม โดยเมืองนครชุมสร้างขึ้นก่อน ตั้งอยู่ทางฝั่งตะวันตกของแม่น้ำปิง พระเจ้าเลอไท กษัตริย์องค์ที่ 4 แห่งราชวงศ์สุโขทัย เป็นผู้สร้างขึ้นเมื่อประมาณ พ.ศ. 1800 ต่อมาสมัยพระเจ้าลิไท กษัตริย์องค์ที่ 5 แห่งราชวงศ์สุโขทัยได้สร้างเมืองใหม่ขึ้นทางฝั่งตะวันออกของลำน้ำปิง
สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพได้ทรงบันทึกเรื่อง กำแพงเมืองไว้ว่า เป็นกำแพงเมืองที่เก่าแก่ มั่นคง ยังมีความสมบูรณ์มาก และเชื่อว่าสวยงามที่สุดในประเทศไทย นอกจากนี้ ยังทรงวินิจฉัยว่า กำแพงเพชรเป็นเมืองเดียวกับเมืองชากังราว แต่ปัจจุบันมีแนวคิดที่แตกต่างออกไป
ปัจจุบันจังหวัดกำแพงเพชรเป็นเมืองศูนย์กลางการท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์แห่งหนึ่ง เพราะมีโบราณสถานเก่าแก่ซึ่งก่อสร้างด้วยศิลาแลงหลายแห่งรวมอยู่ในอุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร ที่ได้รับการพิจารณาคัดเลือกจากองค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ให้ขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลก เมื่อวันที่ 12 ธันวาคม พ.ศ. 2534
จังหวัดกำแพงเพชรมีที่ตั้งอยู่ในภูมิภาคที่แตกต่างกันตามการแบ่งแบบต่าง ๆ หากแบ่งเขตตามการพยากรณ์อากาศ จะจัดอยู่ในภาคเหนือตอนล่าง สำหรับเกณฑ์การแบ่งภาคอย่างเป็นทางการของราชบัณฑิตยสภา จะจัดอยู่ในภาคกลางตอนบน ห่างจากกรุงเทพมหานคร 362 กิโลเมตร มีเนื้อที่ทั้งหมดประมาณ 8,607.5 ตารางกิโลเมตร หรือ 5,379,688 ไร่ มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดใกล้เคียงดังนี้
จังหวัดกำแพงเพชรมีแม่น้ำปิงไหลผ่านเป็นระยะทางยาวประมาณ 104 กิโลเมตร มีลักษณะภูมิประเทศ แบ่งเป็น 3 ลักษณะ คือ
โดยสรุปแล้ว ลักษณะพื้นที่ของจังหวัดกำแพงเพชร ด้านตะวันตกเป็นภูเขาสูงลาดลงมา ทางด้านตะวันออก ลักษณะดินเป็นดินปนทรายเหมาะแก่การทำนา และปลูกพืชไร่
ลักษณะอากาศของจังหวัดกำแพงเพชร ขึ้นอยู่กับอิทธิพลของมรสุมที่พัดประจำฤดูกาล 2 ชนิด คือ มรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งจะพัดพามวลอากาศเย็นและแห้งจากประเทศจีนปกคลุม ประเทศไทยในช่วงฤดูหนาว ทำให้จังหวัดกำแพงเพชรมีอากาศหนาวเย็นและแห้งทั่วไป กับมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ ซึ่งพัดพามวลอากาศชื้นจากทะเลและมหาสมุทรปกคลุมประเทศไทยในช่วงฤดูฝนทำให้มีฝนตกทั่วไป สามารถแบ่งฤดูกาลออกเป็น 3 ฤดู
จังหวัดกำแพงเพชรมีรูปแบบการปกครองเช่นเดียวกับจังหวัดอื่นในประเทศไทย โดยจะแบ่งเป็นสองลักษณะ คือ การปกครองส่วนภูมิภาค และการปกครองส่วนท้องถิ่น สำหรับการปกครองส่วนภูมิภาคระดับจังหวัดจะมีผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นผู้ควบคุมดูแลการบริหารราชการส่วนท้องถิ่นในจังหวัด โดยจังหวัดต่าง ๆ ประกอบด้วย "อำเภอ" ซึ่งมีนายอำเภอที่มาจากการแต่งตั้งเป็นผู้มีอำนาจในการควบคุมดูแลท้องที่ของอำเภอนั้น ๆ แล้วในแต่ละอำเภอก็จะมี "ตำบล" ซึ่งมีกำนันเป็นผู้ตรวจตราความสงบเรียบร้อยของตำบล และแต่ละตำบลก็จะมี "หมู่บ้าน" ซึ่งมีผู้ใหญ่บ้านที่มาจากการเลือกตั้งของประชาชนของท้องที่นั้น ๆ เป็นผู้ปกครองหมู่บ้านปกครองและมีหน้าที่ในการเลือกผู้ใหญ่บ้านด้วยกันเองขึ้นมาเป็นกำนัน
โดยจังหวัดกำแพงเพชรแบ่งเขตการปกครองส่วนภูมิภาคออกเป็น 11 อำเภอ 78 ตำบล 823 หมู่บ้าน มีรายชื่ออำเภอดังนี้
ลำดับ | ชื่ออำเภอ (ภาษาไทย) | ชื่ออำเภอ (อักษรโรมัน) | จำนวนตำบล | ประชากร (พ.ศ. 2566) |
---|---|---|---|---|
1 | เมืองกำแพงเพชร | Mueang Kamphaeng Phet | 16 | 207,335 |
2 | ไทรงาม | Sai Ngam | 7 | 49,697 |
3 | คลองลาน | Khlong Lan | 4 | 61,715 |
4 | ขาณุวรลักษบุรี | Khanu Woralaksaburi | 11 | 101,107 |
5 | คลองขลุง | Khlong Khlung | 10 | 67,553 |
6 | พรานกระต่าย | Phran Kratai | 10 | 69,717 |
7 | ลานกระบือ | Lan Krabue | 7 | 42,408 |
8 | ทรายทองวัฒนา | Sai Thong Wattana | 3 | 22,300 |
9 | ปางศิลาทอง | Pang Sila Thong | 3 | 30,014 |
10 | บึงสามัคคี | Bueng Samakkhi | 4 | 25,308 |
11 | โกสัมพีนคร | Kosamphi Nakhon | 3 | 27,794 |
สำหรับการปกครองส่วนท้องถิ่น จังหวัดกำแพงเพชรมีองค์การบริหารส่วนจังหวัดกำแพงเพชรเป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่ใหญ่ที่สุดในจังหวัด โดยมีนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดเป็นผู้ใช้อำนาจในการสั่งการหรือกำหนดนโยบายเพื่อบริหารราชการภายในจังหวัด ซึ่งมาจากการเลือกตั้งโดยตรงของประชาชนในเขตจังหวัด และมีสมาชิกสภาองค์การบริหารส่วนจังหวัดที่มาจากการเลือกตั้งในแต่ละอำเภอเป็นผู้ถ่วงดุลอำนาจฝ่ายบริหาร นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดกำแพงเพชรคนปัจจุบัน คือ สุนทร รัตนากร จากกลุ่มกำแพงเพชรสามัคคี ซึ่งเข้าดำรงตำแหน่งภายหลังจากการเลือกตั้งโดยตรง พ.ศ. 2563
ส่วนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นระดับเมืองหรือตำบลนั้น ได้แก่ "เทศบาล" และ "องค์การบริหารส่วนตำบล" ซึ่งเป็นการปกครองในรูปแบบกระจายอำนาจให้แก่ท้องถิ่น มีนายกเทศมนตรีหรือนายกองค์การบริหารส่วนตำบลที่มาจากการเลือกตั้งตามชุมชนหรือหมู่บ้านเป็นผู้ควบคุมดูแลท้องที่ของเขตการปกครองนั้น ๆ โดยจังหวัดกำแพงเพชรมีเทศบาลและองค์การบริหารส่วนตำบลทั้งหมด 89 แห่ง ประกอบด้วยเทศบาลเมือง 3 แห่ง เทศบาลตำบล 22 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 64 แห่ง ซึ่งรายชื่อเทศบาลทั้งหมดแบ่งตามอำเภอต่าง ๆ ในจังหวัดกำแพงเพชร ดังนี้
อำเภอเมืองกำแพงเพชร
อำเภอไทรงาม
อำเภอขาณุวรลักษบุรี
| อำเภอพรานกระต่าย
อำเภอคลองขลุง
อำเภอคลองลาน | อำเภอลานกระบือ
อำเภอทรายทองวัฒนา อำเภอปางศิลาทอง
อำเภอบึงสามัคคี อำเภอโกสัมพีนคร
|
|
|
จังหวัดกำแพงเพชร มีสถาบันการศึกษาหลากหลายแห่ง ตั้งแต่ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานจนถึงระดับอุดมศึกษา ดังนี้
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากำแพงเพชร
|
จากกรุงเทพมหานครสามารถเดินทางด้วยรถยนต์ มายังจังหวัดกำแพงเพชรได้หลายเส้นทาง คือ
ทางหลวงสายสำคัญของจังหวัดกำแพงเพชรมีดังนี้
|
|
|
16°28′N 99°31′E / 16.47°N 99.52°E
This article uses material from the Wikipedia ไทย article จังหวัดกำแพงเพชร, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). เนื้อหาอนุญาตให้เผยแพร่ภายใต้ CC BY-SA 4.0 เว้นแต่ระบุไว้เป็นอื่น Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ไทย (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.