คู่กรรม

2508 จากการเดินทางไปจังหวัดกาญจนบุรี และเข้าชมสุสานทหารสัมพันธมิตรดอนรักที่ฝังร่างของเหล่าทหารสัมพันธมิตร โดยสะดุดใจเมื่อเห็นคำจารึกถึงบนหลุมศพทหารสัญชาติเนเธอร์แลนด์คนหนึ่ง เมื่อสอบถามดูได้ความว่าเป็นลูกชายเพียงคนเดียวของครอบครัวที่มาเสียชีวิตลงที่ประเทศไทย โดยที่ผู้เป็นพ่อแม่มิอาจมาร่วมฝังศพของลูกชายได้

คู่กรรม
ผู้ประพันธ์	ทมยันตี (วิมล เจียมเจริญ)
ประเทศ	ประเทศไทย
ภาษา	ภาษาไทย
ประเภท	โศกนาฏกรรมและวีรคติ
สำนักพิมพ์	นิตยสารศรีสยาม
พิมพ์ในภาษาไทย	พ.ศ. 2512
หน้า	701 (สองเล่ม)
ISBN	9786117052040
เรื่องถัดไป	คู่กรรม 2

คู่กรรม เขียนขึ้นในปี พ.ศ. 2508 ตีพิมพ์เป็นตอนในนิตยสารศรีสยาม (ในเครือนิตยสารขวัญเรือน) และรวมเล่มครั้งแรกในปี พ.ศ. 2512 แล้วตีพิมพ์มาหลายครั้ง มีภาคต่อคือ คู่กรรม 2 ถือว่าเป็นบทประพันธ์ที่ชื่อเสียงมากที่สุดเรื่องหนึ่งของทมยันตี

คู่กรรม ได้รับการนำไปสร้างเป็นละครโทรทัศน์และภาพยนตร์แล้วหลายครั้ง เริ่มจาก ช่อง 4 บางขุนพรหม เป็นละครถึง 2 ครั้ง ในปี พ.ศ. 2513, พ.ศ. 2515 และต่อมาทางช่อง 9 อ.ส.ม.ท. ในปี พ.ศ. 2521

ครั้งสำคัญเป็นละครทางช่อง 7 สี ในปี พ.ศ. 2533 เป็นละครที่สร้างประวัติศาสตร์เรตติ้งสูงสุดอันดับ 1 ของเมืองไทยตลอดกาล เรตติ้ง 40 และได้รับรางวัลทั้งเมขลาและโทรทัศน์ทองคำในปีเดียวกัน หลังจากนั้นได้นำมาสร้างใหม่เป็นละครทางช่อง 3 ในปี พ.ศ. 2547 (มีภาคต่อคือ คู่กรรม 2) และสร้างเป็นละครทางช่อง 5 ในปี พ.ศ. 2556

คู่กรรม สร้างเป็นภาพยนตร์ถึง 4 ครั้ง ในปี พ.ศ. 2516, พ.ศ. 2531, พ.ศ. 2538 และ พ.ศ. 2556 ซึ่งทั้ง 2 ครั้ง (ปี 2531 และ 2538) ได้รับรางวัลภาพยนตร์ยอดเยี่ยมรางวัลตุ๊กตาทองไปทั้งคู่ และดัดแปลงเป็นละครเวที โดยค่ายดรีมบอกซ์ เมื่อกลางปี พ.ศ. 2547 แสดงที่โรงละครกรุงเทพ และกลางปี พ.ศ. 2550 แสดงที่โรงละครกรุงเทพเมโทรโพลิส

คู่กรรม ได้รับการนำไปสร้างเป็นละครโทรทัศน์ จนถึงปัจจุบัน (พ.ศ. 2556) รวม 6 ครั้ง ได้แก่

• ในปี พ.ศ. 2513 สร้างครั้งแรกออกอากาศทาง ช่อง 4 บางขุนพรหม สร้างโดย เทิ่ง สติเฟื่อง ในนามของ คณะศรีไทยการละคร
• ต่อมาออกอากาศทางช่อง 4 บางขุนพรหม ครั้งที่ 2 ในปี พ.ศ. 2515 ต่อมาออกอากาศทาง สถานีโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 9 ในปี พ.ศ. 2521
• ในปี พ.ศ. 2533 ได้รับการนำไปสร้างเป็นละครโทรทัศน์ออกอากาศทาง สถานีโทรทัศน์กองทัพบกช่อง 7 สร้างโดย สุรางค์ เปรมปรีดิ์ ผู้ถือลิขสิทธิ์นวนิยาย หยิบเรื่องนี้จัดทำเป็นละครโทรทัศน์ ภายใต้นโยบายทำตามบทประพันธ์ ร่วมกับ ดาราวิดีโอ กำกับการแสดงโดย ไพรัช สังวริบุตร ออกอากาศวันศุกร์-เสาร์-อาทิตย์ เวลา 21.00 - 22.00 น. เพลงประกอบชื่อ คู่กรรม คำร้องและทำนองโดย สุทธิพงษ์ วัฒนจัง สร้างประวัติศาสตร์ละครที่เรตติ้งสูงสุดของประเทศไทย เรื่องนี้ส่งผลให้ได้ได้รับรางวัลทั้งเมขลาและโทรทัศน์ทองคำหลายสาขา ออกอากาศตั้งแต่วันที่ 23 มีนาคม - วันที่ 9 มิถุนายน 2533
• ในปี พ.ศ. 2547 ได้รับการนำไปสร้างเป็นละครโทรทัศน์ออกอากาศทาง สถานีโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 3 สร้างโดย เรด ดราม่า กำกับการแสดงโดย นพดล มงคลพันธ์ ออกอากาศวันจันทร์-อังคาร เวลา 20.20 น. มีภาคต่อคือ คู่กรรม 2
• ครั้งล่าสุด ปี พ.ศ. 2556 ได้รับการนำไปสร้างเป็นละครโทรทัศน์ออกอากาศทาง สถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบกช่อง 5 สร้างโดย เอ็กแซ็กท์ และ ซีเนริโอ กำกับการแสดงโดย สันต์ ศรีแก้วหล่อ ออกอากาศวันจันทร์-อังคาร เวลา 20.10 - 21.40 น. ระหว่างวันที่ 28 มกราคม ถึง 16 เมษายน พ.ศ. 2556 รวม 24 ตอน

คู่กรรม ได้รับการนำไปสร้างเป็นภาพยนตร์ 4 ครั้ง ในปี พ.ศ. 2516, พ.ศ. 2531, พ.ศ. 2538 และ พ.ศ. 2556 ได้แก่

ดูบทความหลักที่ คู่กรรม เดอะมิวสิคัล

คู่กรรมได้รับการดัดแปลงสร้างเป็นละครเวที ในรูปแบบ ละครเพลง (sung-through musical) กลางปี พ.ศ. 2547 โดยค่ายดรีมบอกซ์ กำกับการแสดงโดย สุวรรณดี จักราวรวุธ แสดงที่โรงละครกรุงเทพ

• เซงิ โอเซกิ รับบท โกโบริ
• ธีรนัยน์ ณ หนองคาย รับบท อังศุมาลิน
• วรฤทธิ์ เฟื่องอารมย์ รับบท วนัส

จากนั้นได้กลับมาแสดงอีกครั้ง กลางปี พ.ศ. 2550 โดยทีมงานชุดเดิมทั้งหมด แสดงที่ โรงละครกรุงเทพเมโทรโพลิส

• คู่กรรม เดอะมิวสิคัล
• คู่กรรม 2