การจัดการตนเอง (อังกฤษ: Self-organization) เป็นกระบวนการที่ก่อให้เกิด โครงสร้าง (structure) หรือที่เรียกว่า กระบวนการสร้างให้เกิดรูปร่าง หรือ แพตเทิร์น (pattern formation)โดยที่ไม่ต้องพึ่งการควบคุมจากส่วนกลาง หรือ ผ่านการวางแผนจากองค์ประกอบใดๆ จากภายนอก ด้วยวิธีการนี้ ในระบบหนึ่งๆ ที่มีองค์ประกอบย่อยในระดับท้องถิ่น ที่ได้มีการปฏิสัมพันธ์ระหว่างกัน จนทำให้เกิดเป็น โครงสร้าง หรือ แพตเทิร์น ที่มีขนาดใหญ่ จนกลายเป็น ระบบที่มีขนาดใหญ่ระดับ Global
บทความนี้ไม่มีการอ้างอิงจากแหล่งที่มาใด |
ดังนั้น องค์กรใดๆ หรือ การจัดการใดๆ จึงถูกจัดการในทิศทางรูปแบบ "ขนาน" (parallel) ที่ทุกๆองค์ประกอบย่อยต่างปฏิบัติ หรือ ดำเนินการ พร้อมๆกัน ในรูปแบบ "กระจาย" (distributed) ที่ไม่มีการพึ่งพาหรือ ถูกควบคุมจากส่วนกลางแต่อย่างใด
ตัวอย่างหนึ่งที่สามารถนำมายกตัวอย่างให้เห็นถึงระบบการจัดการตนเองได้อย่างเห็นได้ชัดเจน คือ ระบบการจัดการตนเองในขอบเขตของ กระบวนการที่ไม่สมดุลในฟิสิกส์ ระบบการจัดการตนเอง ยังคงเกี่ยวข้องในศาสตร์ของ เคมี ในหัวข้อของ self-assembly แนวคิดของระบบการจัดการตนเองยังคงเป็นศูนย์กลางที่ใช้ในการอธิบายกระบวนการต่างๆในระบบชีววิทยา โดยสามารถอธิบายได้ตั้งแต่ การทำงานของเซลส์เล็กๆจนถึงระบบขนาดใหญ่
รวมทั้งยังมีการอ้างถึง พฤติกรรมของระบบการจัดการตนเอง ที่สามารถค้นพบได้ในงานวิจัยอื่นๆ ที่อาจจะเขียนในกฎการทำงานที่แตกต่างหลากหลาย แต่ทั้ง ธรรมชาติ และ สังคม เช่น เศรษฐศาสตร์ หรือ มนุษย์วิทยา
ระบบการจัดการตนเองในสาขาคณิตศาสตร์ ที่เห็นได้ชัดเจนคือ Cellular automata
ความหมาย หรือ คำจำกัดความ ของ คำที่ถูกประดิษฐ์ขึ้นมาใหม่ (notion)ของ การจัดการตนเอง self-organization ได้ถูกควบรวมเข้าไปเกี่ยวโยงกับ แนวคิดของ คำว่า emergence ไว้ว่า "บางทีการเกิดของ ระบบการจัดการตนเอง เกิดขึ้นได้โดยปราศจาก emergence หรือ วิวัฒนการการเกิด และ emergence ดังกล่าวเกิดขึ้นได้ปราศจาก การจัดการตนเอง
เป็นที่ชัดเจนว่า การอ้างถึง แนวคิดที่เกิดขึ้นของทั้งสองคำนี้ ไม่เหมือนกัน เพราะ การเชื่อมต่อระหว่าง emergence และ self organization ยังคงเป็นคำถามที่ยังต้องการพิสูจน์และวิจัยหาข้อสรุป
ระบบการจัดการตนเอง หรือ Self-organization โดยปกติแล้วจะตั้งอยู่บนพื้นฐานขององค์ประกอบสำคัญสามประการดังนี้
เป็นองค์ประกอบที่สำคัญประการหนึ่ง ในการจัดตั้งเครือข่ายเมื่อใดก็ได้ที่จำเป็น กลไกในการจัดตั้งแบบระบบการจัดการตนเองนี้ถูกเรียกว่า ระบบเครือข่ายจัดการตนเอง หรือ Self-organizing networks
การทำงานนี้เริ่มมีบทบาทเป็นที่น่าสนใจมากยิ่งขึ้นในช่วงหลังของทศวรรษที่ 21 ช่วงที่เกิดอุตสาหกรรมเทคโนโลยี wireless แบบไร้สาย ที่เป็นที่ต้องการในตลาด ระบบนี้ถูกขับเคลื่อนด้วย กระบวนทัศน์(paradigm)plug และ play ที่ระบบเครือข่ายแบบไร้สาย หรือ wireless network จำเป็นต้องมีระบบการจัดการตนเองมาจัดการเครือข่ายให้ทำงานอย่างมีประสิทธิภาพมากกว่า ที่เคยเป็น
ระบบเครือข่ายจัดการตนเองเป็นเครือข่ายที่เฉพาะเจาะจง รู้จักกันในชื่อของ small world networks หรือ scale free networks ซึ่งระบบเหล่านี้จะเกิดจากการเชื่อมโยงกันจากระดับล่างขึ้นบน หรือ bottom-up และ ก่อให้เกิดเป็น เครือข่ายที่มีขนาด "ไร้ขีดจำกัด"
ในทางกลับกัน มีเครือข่ายที่เกิดจาก ลำดับชั้น หรือ hierarchical จาก บนลงล่าง(top-down) ที่ไม่ได้ถูกดำเนินการด้วย ระบบการจัดการตนเอง แต่จะถูกจัดการด้วยระบบดั้งเดิม และ เครือข่ายมีขนาด"จำกัด"
This article uses material from the Wikipedia ไทย article การจัดการตนเอง, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). เนื้อหาอนุญาตให้เผยแพร่ภายใต้ CC BY-SA 4.0 เว้นแต่ระบุไว้เป็นอื่น Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ไทย (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.