Laniakea

Laniakea mak sai superaglomeradu galáksia sira-nian ida-ne'ebé hakohak Via Láktea no galáksia besik seluseluk, hanesan Andrómeda.

Nia hetan haktebes iha fulan-Setembru tinan 2014, wainhira astrónomu sira hosi Universidade Avaí nian, dirijidu hosi Brent Tully, publika métodu foun atu define superaglomeradu sira haktuir galáksia sira-nia lalais maka'it sira. Superaglomeradu nia definisaun foun ne'et hakohak superaglomeradu karakterizadu uluk, Superaglomeradu Feto-Raan nian, nu'udar Laniakea nia apéndise.

Laniakea
Hatuin 1: Mapa superaglomeradu sira-nian besik liu hotu iha raiu tinan-naroma billaun ida.

Superaglomeradu Laniakea abranje galáksia 100 000 tuir tinan-naroman 520 000 000. Iha superaglomeradu nia klaran, iha pontu gravitasionál klarak ho naran Atratór Boot -ida ne'ebé atrai parte boot galáksia sira-nian superaglomeradu nian no provoka katak galáksia ida-idak nia dadukak hetan diresaun ba masa nia klaran ne'et.

Karakterístika sira

  • Ne'e superaglomeradu galáksia sira-nian ne'ebé hakohak konglomeradu sanulu-resin-tolu Abell nian;
  • Ne'e hetan haheker hosi espasu mamuk sira no galáksia sira-nia konglomeradu sira;
  • Ne'e iha diámetru aprosimadamente 12 000 km/s;
  • Ne'e soi sulin gravitasionál hirak-ne'ebé hetan diresaun ba diresaun oin-ida de'it: atrasaun nia klaran densu;
  • Ninia ketan sira mak sai pontu iha hirak-ne'ebé sulin gravitasionál sira diverje entre Laniakea no Perseus-Ikar (konglomeradu viziñu seluk);
  • Hosi entre filamentu sira ka dezviu ba mean hirak-ne'ebé haheker galáksia sira-nia dalan, iha área ki'ik, iha ne'ebé Via Láktea hela, ho loloos liután, ita hela iha fronteira entre Laniakea nia rohan no Perseus-Ikar nia inísiu.

Deskobrimentu nia métodu

Sientista sira-nia ekipa hosi Universidade Avaí nian iha Honolulu, lideradu hosi sientista Brent Tully, koleta tiha dadus hosi galáksia rihun ualu liután hirak-ne'ebé hela hadulas Via Láktea no konklui tiha ninia estudu sira iha 2014, ho mataduk ida iha revista Nature. Sira mapea tiha tatuur no dadukak ida-idak galáksia ne'et sira-nian iha espasu no, ulukliu, hatudu tiha katak ita-nia galáksia parte sistema nian sei boot liu: superaglomeradu Laniakea. Ita-nia tatuur iha mapa ne'et lalehan nian hela iha alkanse dook liu hotu estrutura ne'et nian (ita-nia sorisorin) no hela entre Laniakea nia rohan no Perseus-Ikar nia inísiu.

Universu nu'udar buat hotu bele hetan haree hanesan rede intrínsiku ida galáksia sira-nian,, rede kósmiku, ida-ne'ebé hakohak espasu mamuk baluk no espasu seluseluk koñesidu hanesan superaglomeradu sira galáksia sira-nian. Sira-ne'e dahikus mak sai estrutura sira boot liu hotu ne'ebé hetan hasoru to'o oras ne'e iha universu no, dunitán sira-nia masa boboot, sira-ne'e iha potensiál gravitasionál aas ne'ebé mezmu bele altera espansaun universu nian. Maibé, sientista sira haka'as an atu haktebes estrutura sira-nia hun no rohan.

Laniakea 
Hatuin 2: Galáksia hirak-ne'ebé hakbesik hela (ho biru) no malisan hela (ho mean) hosi Via Láktea.

Atu fó mapa superaglomeradu ne'e nian, Laniakea, espesialista sira-nia ekipa lideradu hosi Tully estuda tiha galáksia sira-nia dadukak sira hale'u Via Láktea detalladamente. Biar universu namkari daudaun ho lapara, ou seja, halais daudaun galáksia sira tone balu hosi seluseluk, gravidade atua mós ho atrasaun hasoru aselerasaun ne'e. Sira utiliza tiha, ba kálkulu ne'e, algoritmu atu filtra relasaun dikotómiku ne'et aselerasaun sira-nian no kontra-aselerasaun sira-nian ka Filtru Wiener nian. Nane'e, espansaun kósmiku forsa gravitasionál sira-nian superestrutura hirak-ne'e nian hetan deskontu no ema sira sei serbisu, agora ba oin, atu hetan galáksia sira hetan dudu hela hasoru ita no hetan hatudu ho biru; no galáksia sira hetan malisan ho mean, iha hatuin 2. Ida-ne'ebá permite hamosu tiha mapa ida sulin nian universu nian no hatudu tiha dalan hirak-ne'ebé galáksia sira hakat; no ho uzu movimentu sira-nian, ema sira bele hetan tiha mós jeitu foun atu fó mapa sira distribuisaun nian matéria nian iha universu.. Wainhira ema sira bá kle'an liu iha Laniakea, ema sira haree-hetan katak galáksia barakliu hetan dada hela ba klaran mahar, ida-ne'ebe hetan hatene ho naran Atratór Boot nian. Via Láktea, ita-nia uma, halo parte konjuntu ne'et nian iha rejiaun ne'et universu nian. No, kreis ita, hela Feto-Raan (konglomeradu boot no mahar seluk ida galáksia sira, ne'ebé hetan observa hosi Rai durante sékulu sira).

To'o oras ne'e, astrónomu sira-nia ema-lubun sira estuda tiha Via Láktea no ninia galáksia be'is sira (hanesan Galáksia Feto-Raan nian no sentena sira konglomeradu seluseluk nian) iha superkonglomeradu; maibé, deskobre tiha Laniakea, parese katak nia mak sai de'it sanak ida hosi lubun boot liu dook konglomeradu sira-nian. Atu dezeña limite sira ka fronteira sira mapa ne'et nian universu nian, sientista sira, Laniakea no Perseus-Ikar observa tiha, define tiha limite hanesan pontu sira iha ne'ebé sulin galáksia sira-nian diverje, ho liafuan seluseluk, iha ne'ebé sulin sira iha dadadak nia vetór oin-seluk sira.

Lokál

Laniakea hetan haheker hosi galáksia 100 000 liután, inklui tiha Via Láktea no Aglomeradu Feto-Raan nian, no ninia diámetru abranje tinan-naroman serka de nanun 520. Tinan-naroman ida-idak simboliza dadook ne'ebé naroman, ho tatekis ida aprosimadamente km/s 300 000, la'o ba oin iha tinan ida. Dadook ne'et mak sai aprosimadamente km 9.460.730.472.580,8 no ida-ne'e halo katak Laniakea iha diámetru aprosimadamente km 4,9e+21.

Atu kalkula diámetru ne'e, Tully no ninia ekipa dezenvolve tiha métodu foun atu deteta Laniakea nia limite sira hakat komputasaun tatekis pekuliár sira-nian galáksia liután duké 8000. Sientista sira hasera tiha algoritmu Wiener nian ba tatekis ne'et nia módulu ne'ebé haloke tiha sulin sira dadukak sira-nian galáksia hirak-ne'ebá nian iha diresaun oin-seluk; nane'e, superaglomeradu ne'e nia limite sira no kontornu sira bele hetan identifika.

Naran

Laniakea katak universu sukat-labekek ho lia-avaianu.

Referénsia sira no nota sira

Tags:

Laniakea Karakterístika sira[2]Laniakea Deskobrimentu nia métoduLaniakea LokálLaniakea Naran[2]Laniakea Referénsia sira no nota siraLaniakea

🔥 Trending searches on Wiki Tetun:

José AfonsoManufahiBarbadusIliomarDareEnsinoHistoria Sao TarcisioOssoruaKubaTurizmu munisipiu BobonaroLekidoe (postu administrativu)FatukaloIliomar IIWairokeEjituHatukesiMunikeBielorúsiaUtilizasaun Internet iha Timor-LesteInformátikaWifiBalibó VilaTimór Lorosa'ePásabe (postu administrativu)TalimoruOranaGrotuKanadáBan Ki-moon1950Atsabe (postu administrativu)JamaikaPortugálNamaneiMilanoDilorOssuVietnameMicrosoft OfficeAntígua no BarbudaAndrew McCollumLos MonegrosMicroleteLourbaKultura Munisipiu BobonaroLeuroBanco CentralKoreia SúlLian timórKolómbiaBenjamim de Araújo e Côrte-RealMedaNítibe (postu administrativu)GoogleNaha RekaTelekomunikasaunReinu NakliburGetafe Club de fútbolTimor-Leste nia tradisaunMarsupiálEskola São Pedro DiliBobometoLikisá (munisípiu)MadrídFahilebuBabulu (Same)🡆 More