ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಒಂಜಿ ಕಡಲಕರೆತ ಒಂಜಿ ಜಿಲ್ಲೆ.
ಈ ಜಿಲ್ಲೆದ ಕೇಂದ್ರೊ ಜಾಗೆ ಬೊಕ್ಕ ಮಲ್ಲ ಪೇಂಟೆ ಮಂಗಳೂರು. ಮಂಗಳೂರುನು ತುಳು ಬಾಸೆಡ್ ಕುಡ್ಲ ಪನ್ಪೆರ್. ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡೊ ಜಿಲ್ಲೆದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ೨೦,೮೯,೬೪೯ ಆದುಂಡು. ಇಂದೆಟ್ ಆಂಜೊವುನಕುಲು ೧೦,೩೪,೭೧೪ ಬುಕ್ಕೊ ಪೊಂಜೊನಕುಲು ೧೦,೫೪,೯೩೫(೨೦೧೧ರ ಜನಗಣತಿದಂಚ).
ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ | |
---|---|
ಜಿಲ್ಲೆ | |
Coordinates: 12°52′N 74°53′E / 12.87°N 74.88°E 74°53′E / 12.87°N 74.88°E | |
ದೇಸೊ | ಭಾರತ |
State | ಕರ್ನಾಟಕ |
Region | ತುಳುನಾಡ್ |
Headquarters | ಕುಡ್ಲ |
ತಾಲೂಕುಲು | ಕುಡ್ಲ, ಸುಳ್ಯ, ಪುತ್ತೂರು, ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ, ಮೂಡುಬಿದಿರೆ,ಬಂಟ್ವಾಳ ಬೊಕ್ಕ ಕಡಬ |
Government | |
• ಡಿ.ಸಿ | ಮುಲ್ಲೈ ಮುಹಿಲನ್ ಎಂ ಪಿ |
• ಎಂ.ಪಿ | ನಳಿನ್ ಕುಮಾರ್ ಕಟೀಲ್ |
Area | |
Population | |
• Total | ೨೦,೮೯,೬೪೯ |
ಬಾಸೆಲು | |
• ಅಧಿಕೃತ | ಕನ್ನಡ |
• ಪ್ರಾದೇಶಿಕ | ತುಳು, ಕೊಂಕಣಿ, ಉರ್ದು,ಮಲಯಾಳಂಬ್ಯಾರಿಬಾಸೆ, ಹವ್ಯಕ್ಕ, ಅರೆಬಾಸೆ |
Time zone | UTC+5:30 (IST) |
ಪಿನ್ | 5750xx (ಮಂಗಳೂರು), 574201(ಪುತ್ತೂರು), 574239(ಸುಳ್ಯ) |
ದೂರವಾಣಿ ಕೋಡ್ | + 91 (0824) |
Vehicle registration | ಕೆಎ-19 (ಹಂಪನಕಟ್ಟೆ, ಮಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ), ಕೆಎ-21 (ಪುತ್ತೂರು, ಸುಳ್ಯ, ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ), ಕೆಎ-62 (ಸುರತ್ಕಲ್, ಮಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ), ಕೆಎ-70 (ಬಿ ಸಿ ರಸ್ತೆ) |
ಏರ್ಪೋರ್ಟ್ | ಕುಡ್ಲದ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ |
ಬಂದರು | ಪಣಂಬೂರು |
Website | dk |
ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆದ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ 4861 ಚದರ ಕಿಲೊಮೀಟರುಲು.
ಕರ್ನಾಟಕೊ ರಾಜ್ಯೊಡು ೨೨೦ ತಾಲೂಕುಲು ಅಂಚನೆ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಡ್ ಐನ್ ತಾಲೂಕುಲು ಬೊಕ್ಕ ರಡ್ಡ್ ಪೊಸ ತಾಲೂಕುಲು ಇಂಚ ಮಾತಾ ಸೇರ್ದ್ ಒಟ್ಟುಗು ಏಳ್ ತಾಲೂಕುಲು ಉಂಡು:
ಸಂಕ್ಯೆ | ತಾಲೂಕು | ತಾಲೂಕು ಕೇಂದ್ರದ ನಗರ ಆಡಳಿತೆ |
---|---|---|
೧ | ಮಂಗಳೂರು | ಮಹಾನಗರಪಾಲಿಕೆ |
೨ | ಪುತ್ತೂರು | ನಗರಸಭೆ. |
೩ | ಬಂಟ್ವಾಳ | ಪುರಸಭೆ |
೪ | ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ | ಪಟ್ಟಣ ಪಂಚಾಯತ್ |
೫ | ಸುಳ್ಯ | ಪಟ್ಟಣ ಪಂಚಾಯತ್ |
೬ | ಮೂಡಬಿದಿರೆ | ಪುರಸಭೆ |
೭ | ಕಡಬ | ಪಟ್ಟಣ ಪಂಚಾಯತ್ |
೧೯೪೮ಡ್ದ್ ಪಿರವು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಬುಕ್ಕೊ ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಲೆನ್ ಒಟ್ಟಾದ್ ಕೆನರಾ ಜಿಲ್ಲೆಲು ಪಂಡ್ದ್ ಲೆತ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್. ೧೮೬೦ಡ್ ಬ್ರಿಟಿಸೆರ್ ಈ ಭಾಗೊನು ಉತ್ತರ ಕೆನರಾ (ನಾರ್ತ್ ಕೆನರಾ) ಬುಕ್ಕೊ ದಕ್ಷಿಣ ಕೆನರಾ (ಸೌತ್ ಕೆನರಾ) ಪಂಡ್ದ್ ವಿಂಗಡಿತೆರ್. ೧೮೬೨ಡ್ ಉತ್ತರ ಕೆನರೊನು ಬೊಂಬಾಯಿ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ ಬೊಕ್ಕ ದಕ್ಷಿಣ ಕೆನರೊನು ಮದ್ರಾಸ್ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಗ್ ಸೇರಾಯೆರ್. ಕು೦ದಾಪುರ ತಾಲೂಕು ಸುರೂಕು ಉತ್ತರ ಕೆನರರೊಡು ಇತ್ತ್ಂಡಲಾ ಬೊಕ್ಕ ದಕ್ಷಿಣ ಕೆನರೊಗು ಸೇರ್ಂಡ್.
ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೯೭ ಒರ್ಸೊಡು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಡ್ದ್ ಅದಮುಟ್ಟ ಮೂಜಿ ತಾಲೂಕುಲಾದ್ದಿತಿನ ಉಡುಪಿ, ಕುಂದಾಪುರ ಬುಕ್ಕೊ ಕಾರ್ಕಳ ತಾಲೂಕುಲೆನ್ ಬೇತೆ ಮಲ್ತ್ದ್ ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆನ್ ರಚನೆ ಮಲ್ತೆರ್. ಕೇರಳೊದ ಕಾಸರಗೋಡು ಜಿಲ್ಲೆ, ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಬುಕ್ಕೊ ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆಲೆನ ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಪ್ರದೇಶೊನು ಒಟ್ಟು ಸೇರ್ದ್ ತುಳುನಾಡು ಪಂಡ್ದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಚರಿತ್ರೆದ ದಾಖಲೆಡ್ ಅಂಚನೆ ಶಾಸನೊಲೆಡ್ ತುಳುನಾಡು ಇನ್ಪಿನ ಪುದರ್ ಇತ್ತಿನ ಸಾಕ್ಷಾಧಾರೊಲು ಉಂಡು. ತುಳು ಮುಲ್ಪದ ಮಸ್ತ್ ಜನೊ ಪಾತೆರುನ ಬಾಸೆ ಆಯಿನೆಡ್ದಾವರೊ ಈಡೆಗೆ ತುಳುನಾಡ್ಂದ್ ಪುದರಾಂಡ್.
ತುಳು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡೊದ ಮಲ್ಲ ದಿಂಜ ಜನ ಬಳಕೆ ಮಲ್ಪುನ ಅಂಚನೆ ಸಾಮಾಜಿಕ, ಕಲೆ ಬೊಕ ಬೇರದ ರಂಗೊಲೆಡ್ ಉಪಯೋಗೊಡು ಉಪ್ಪುನ ಪ್ರಾಚೀನ ಬಾಸೆ. ಕನ್ನಡೊ, ಹವ್ಯಕ ಕನ್ನಡೊ, ಮಲಯಾಳಂ, ಕು೦ದಾಪುರ ಕನ್ನಡ, ಅರೆಬಾಸೆ[dead link]ಕನ್ನಡ, ಕೊಂಕನಿ, ಗೋವಾ ಕೊಂಕನಿ, ಬೊಕ್ಕ ಬ್ಯಾರಿ ಬಾಸೆ, ಮರಾಠಿ, ಕೊರಗ ಬಾಸೆ, ಚಾಲಿ ಬಾಸೆ, ಚಿತ್ಪಾನ್ ಬಾಸೆ, ಕರಹಾಡ ಬಾಸೆ, ಮಲ್ಯಾಲಿ ಬಾಸೆ - ಇಂಚ ಮುಲ್ಪ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಬಾಸೆಲೆನ್ ಗಲಸುವೆರ್.
ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಡುಪ್ಪುನಕ್ಲ್ ಸಂಪ್ರದಾಯ, ಕಟ್ಟ್ ಅಂಚನೆ ಆಚರನೆಲೆನ್ ನಂಬೊಂದು ಬೈದಿನಕ್ಲ್. ಮುಲ್ಪ ಹಿಂದೂ ದೇವಾನು ದೇವತೊಲೆನ ದೇವಸ್ಥಾನೊಲು ಉಂಡು. ಮುಲ್ಪದಕ್ಲ್ ನಾಗದೇವೆರಾಯಿನ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ದೇವೆರೆನ್ ಆರಾದನೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ದಂತಕತೆತ್ತ ಪ್ರಕಾರೊಡು ಈ ಭೂಮಿನ್ ಪರಶುರಾಮೆ ಸೃಷ್ಟಿ ಮಲ್ತೆರ್ ಪನ್ಪುಂಡು. 17ನೇ ಶತಮಾನೊದ ಮಲಯಾಳಂ ಕೃತಿ ಕೇರಳೋಲ್ಪತಿ ನೆತ್ತ ಪ್ರಕಾರ, ವಿಷ್ಣು ದೇವೆರೆನ ಆಜನೇ ಅವತಾರವಾಯಿನ ಕೊಡಲಿ ಪತೊಂದಿನ ಪರಶುರಾಮೆ, ಯೋಧೆ ಋಷಿ ಕೇರಳ ಬೊಕ್ಕ ತುಳುನಾಡ್ದ ಭೂಮಿನ್ ತನ್ನ ಕೊಡಲಿನ್ ಸಮುದ್ರೊಗ್ ದಕ್ಕಿನಲ್ಪ ಕೇರಳ ಬೊಕ್ಕ ತುಳುನಾಡ್ದ ಭೂಮಿ ಸೃಷ್ಟಿ ಆಂಡ್ ಪನ್ಪುಂಡು.
ಅಂಚನೆ ಈ ಪೊಸ ಬೂಪ್ರದೇಸ ಗೋಕರ್ಣರ್ದ್ ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ಮುಟ್ಟ ವಿಸ್ತಾರವಾದುಂಡುಗೆ. ಸಮುದ್ರವಾದಿತ್ತಿನ ಆ ಜಾಗೆನ್ ಬೂಪ್ರದೇಶೊವಾದ್ ಮಲ್ಪರೆ ಪರಶುರಾಮೆ ನಾಗರಾಜೆ ವಾಸುಕಿನ್ ಆಹ್ವಾನ ಮಲ್ತೆರ್. ವಾಸುಕಿ ದೇವೆರ್ ಪವಿತ್ರವಾಯಿನ ವಿಷೊನ್ ಕಕ್ಕ್ ದ್ ಆ ಮಣ್ಣ್ ನ್ ಭೂಮಿ ಆದ್ ಪರಿವರ್ತನೆ ಮಲ್ತೆರ್. ಬೊಕ್ಕ ಗೌರವಾರ್ಥವಾದ್ ಆ ಭೂಮಿದ ರಕ್ಷಣೆಗ್ ವಾಸುಕಿ ಅಂಚನೆ ಬೇತೆ ಉಚ್ಚುಲೆನ್ ನೇಮಕ ಮಲ್ತೆರ್. ಭೂತಕೋಲ, ಕಂಬುಲ, ಕೋರಿದ ಕಟ್ಟ ತುಳುನಾಡ್ದ ಕೆಲವು ಆಚರಣೆ ಬೊಕ್ಕ ಗೊಬ್ಬುಲು.
ಯಕ್ಷಗಾನ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆದ ಜಾನಪದ ಕಲೆ. ಅಂಚನೆ ಪಿಲಿಏಸ, ಕರಡಿ ಏಸ ಮುಲ್ತ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯವಾದುಂಡು, ಉಂದೆನ್ ಅಟ್ಟೆಮಿ, ಮಾರ್ನೆಮಿ, ತುಡರ್, ಚೌತಿ, ಯುಗಾದಿ, ಬಿಸು ಇಂಚಿನ ಪರ್ಬೊದಪಗ ನಲಿಪುವೆರ್.
ಕೇರಳ ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಂಪ್ರದಾಯೊದ ಪ್ರಕಾರ, ಕುಡ್ಲಡ್ ಮಸ್ಜಿದ್ ಜೀನತ್ ಬಕ್ಷ್ ಭಾರತೀಯ ಉಪಖಂಡೊದ ಪುರಾತನ ಮಸೀದಿಲೆಡ್ ಒಂಜಾತ್ಂಡ್. ಚೇರಮಾನ್ ಪೆರುಮಾಲನ್ ದಂತೆಕತೆತ್ತ ಪ್ರಕಾರ, 624 AD ಡ್ ಕೊಡುಂಗಲ್ಲೂರುಡು ಸುರೂತ ಭಾರತೀಯ ಮಸೀದಿನ್ ಚೇರ ರಾಜವಂಶೊದ ಲಾಸ್ಟ್ ದ ದೊರೆನ (ಚೇರಮಾನ್ ಪೆರುಮಾಳ್) ಆದೇಶೊಡು ಕಟ್ಟಾಯೆರ್. ಕ್ವಿಸ್ಸಾತ್ ಶಕರ್ವತಿ ಫರ್ಮಾದ್ ಮೆರೆನ ಪ್ರಕಾರ ಕೊಡುಂಗಲ್ಲೂರು, ಕೊಲ್ಲಂ, ಮಡಾಯಿ, ಬಾರ್ಕೂರು, ಕುಡ್ಲ, ಕಾಸರಗೋಡು, ಕಣ್ಣೂರು, ಧರ್ಮದಂ, ಪಂಥಲಯಾಣಿ (ಕೊಯಿಲಾಂಡಿ) ಬೊಕ್ಕ ಚಲಿಯಮ್ ಡ್ ಮಸೀದಿಲು ಮಸ್ತ್ ಪಿರಾಕ್ದ ಅಂಚನೆ ಉಂದೆನ್ ಮಲಿಕ್ ದಿನಾರ್ ಮೆರೆನ ಕಾಲೊಡ್ ಕಟ್ಟಾದೆರ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಅವೆಟ್ಟ್ ಕುಡ್ಲ ಬೊಕ್ಕ ಬಾರ್ಕೂರು ತುಳುನಾಡ್ಗ್ ಸೇರ್ಂದ್ಂಡ್. ಮಲಿಕ್ ದಿನಾರ್ ಮೇರ್ ಕಾಸರಗೋಡುದ ತಳಂಗರಡ್ ತೀರಿಯೆರ್ ಪನ್ಪಿನ ಪಾತೆರಲಾ ಉಂಡು.
ಟೆಂಪ್ಲೇಟ್:ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯ ಬೊಕ್ಕ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶೊಲೆನ ರಾಜಧಾನಿಲು ಟೆಂಪ್ಲೇಟ್:ಬೆಂಗಳೂರು
This article uses material from the Wikipedia ತುಳು article ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ್ ಉಲ್ಲೇಕ ಮಲ್ಪಂದೆ ಇತ್ತ್ಂಡ, ವಿಸಯ "CC BY-SA 4.0" ದ ಅಡಿಟ್ ಲಬ್ಯ ಉಂಡು. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ತುಳು (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.