ಕಾರವಾರ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಪಡ್ಡಾಯಿ ಕರಾವಳಿಡ್ ಅರಬೀ ಕಡಲ ಕರೆಟ್ ಸ್ವಾಬಾವಿಕವಾಯಿನ ಬಂದರ್ ಉಪ್ಪುನ ಒಂಜಿ ಮುಖ್ಯ ಪೇಂಟೆ.
ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆದ ಮುಖ್ಯ ಕೇಂದ್ರ. ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆದ ತಾಲೂಕುಲೆನ ಪಟ್ಟಿಡ್ ಕಾರವಾರ ಒಂಜಿ ತಾಲೂಕಾದುಂಡು. ಕರ್ನಾಟಕದ ಮುಖ್ಯ ಬಂದರುಲೆನ ಪಟ್ಟಿಡ್ ಕುಡ್ಲದ ಪಣಂಬೂರುದ - ನವ ಮಂಗಳೂರು - ಬಂದರ್ರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕದ ರಡ್ಡನೆತ ಸ್ಥಾನೊಡು ಕಾರವಾರ ಬಂದರ್ ಬರ್ಪುಂಡು.
ಕಾರವಾರ | |
---|---|
ಉತ್ತರಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆದ ಮುಖ್ಯಪೇಂಟೆ | |
ದೇಶ | ಭಾರತ |
ರಾಜ್ಯ | ಕರ್ನಾಟಕ |
ಜಿಲ್ಲೆ | ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ |
ರಬೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಗೋರೆರ್ ಕಾರವಾರದ ಕಡಲಕರೆತ ಪೊರ್ಲುನು ತೂದು ಭಾವಾವೇಶೊಡು ಕಾರವಾರ ಕಡಲ ಬರಿತ ಕಾಶ್ಮೀರ, ಕರ್ನಾಟಕದ ಕಾಶ್ಮೀರ ಇಂದ್ ಪುಗರ್ದಿನ ಪದ್ಯ ಬರೆತಿನ ವೃತ್ತಾಂತ ಉಂಡು. ರಬೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಗೋರೆರ್ 1882ಟ್ ಕಾರವಾರದ ಕಡಲ ಕರೆಕ್ ಬೇಟಿ ಕೊರಿನ ನೆನಪುಗು ಮುಲ್ಪದ ಕಡಲಕರೆತ ಒಂಜಿ ಭಾಗೊಗು ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಗೋರ್ ಬೀಚ್ ಇಂದ್ ಪುದರ್ ಕೊರ್ತೆರ್. ಅವೆ ಕಡಲ ಕರೆತ ಬಡಕಾಯಿ ಭಾಗೊನು ಕಾರವಾರ ಬೀಚ್ ಇಂದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್.
ಕಾರವಾರದ ಪೇಂಟೆ ಅಸ್ತಿತ್ವೊಗು ಬತ್ತಿನಿ ೧೮೫೭ದ ಸಿಪಾಯಿ ದಂಗೆರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ. ಬ್ರಿಟಿಷೆರ್ ಕಾರವಾರ ಪೇಂಟೆನ್ ಬುಳೆಪಾಯೆರ್ ಇನ್ಪಿನ ಪಾತೆರ ಉಂಡು. ಅಯಿಡುದು ದುಂಬು ಕಡವಾಡ, ಕೋಣಿ, ಬಾಡ, ಕೋಡಿಬಾಗ್, ಕಾತಿನ್ಕೋಣ, ಸುಂಕೇರಿ ಇಂಚಿನ ಎಲ್ಯ ಗ್ರಾಮೊಲು ಇತ್ತಾ ಇನ್ಪೆರ್. ಕಡವಾಡ ಇನ್ಪಿನ ಪ್ರದೇಶ ಇತ್ತೆದ ಕಾರವಾರದ ಈಶಾನ್ಯ ಭಾಗೊಡು ಉಂಡು. ಈ ಕಡವಾಡ ಇನ್ಪಿನ ಊರುದ ಪುದರುನೆ ಕಾರವಾರ ಇಂದ್ ಬ್ರಿಟಿಷೆರ್ ಉಚ್ಚಾರ ಮಲ್ತಿನೆಡ್ದಾವರೆ ಪೇಂಟೆದ ಪುದರ್ ಕಾರವಾರ ಆಂಡ್ ಇನ್ಪಿನ ಪ್ರತೀತಿ ಉಂಡು. ಕಡವಾಡ ಇನ್ನಗ ಕಡೆತ (ಕೋಡಿದ) ವಾಡ (=ತಾಣ); "ವಾಡ" ಇನ್ಪಿನ ಸ್ಥಳವಾಚಕ ಇತ್ತಿನೆನ್ ದಾರವಾಡ, ಹಾರವಾಡ, ಶಿರವಾಡ, ಇನ್ಪಿನ ಉದರ್ಮೆಲೆಡ್ ತೂವೊಲಿ. ಕಡವಾಡ ಇನ್ಪಿನ ಊರು ಕಾಳಿ ತುದೆತ ಬರಿಟ್ ಇಪ್ಪುನ ಕಾರಣ, "ಕಡ" ಇನ್ನಗ ತುದೆ ಕಡಪುನ ಜಾಗೆ ("ಮರಕಡ", "ಕಡಪುಕರಿಯ" -ಇತ್ತಿಲೆಕ್ಕೊ) ಆದಿಪ್ಪುನ ಸಾಧ್ಯತೆಲಾ ಉಂಡು.
ಕಾರವಾರದ ಪೇಂಟೆ ಪಡ್ಡಾಯಿಡ್ ಕಡಲ ಬರಿಟೆ ಇತ್ತ್ಂಡಲಾ, ಮೂಡಾಯಿಡ್ ಎತ್ತರದ ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಪರ್ವತೊದ ಸೆರಂಗುಲು ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪಾ. ಕಾರವಾರ ಕದ ಕಡಲ ಬರಿತ ಅಂಚನೆ ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ (ಪಡ್ಡಾಯಿ ಘಟ್ಟ)ದ ಕಾಡ ಗುಡ್ಡೆಲೆನ ಬರಿತ ಒಂಜಿ ಪೊರ್ಲು ಪರಿಸರದ ಪ್ರವಾಸೀ ತಾಣ. ಕಾರವಾರ ಪೇಂಟೆದ ಬಡಕಾಯಿ ಮೆಯಿಟ್ ಸಹ್ಯಾದಿ ಗಟ್ಟೊಲೆಡ್ ಬಿಡಿ ಇನ್ಪಿನವುಲು ಉಗಮವಾಪಿನ ಕಾಳಿ ನದಿ (ತುದೆ) ೧೫೩ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರ ಪಡ್ಡಾಯಿಗ್ ಪರತೊಂದು ಅರಬಿ ಕಡಲುಗು ಸೇರುಂಡು.
ಕಾರವಾರ ಪೇಂಟೆದ ಬಡಕಾಯಿ ಭಾಗೊಡು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪೆದ್ದಾರಿ ೬೬ಡ್ದು ೧೨ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರೊಡು ಗೋವಾ ರಾಜ್ಯದ ಗಡಿ ತಿಕ್ಕುಂಡು. ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಜಧಾನಿ ಬೆಂಗಳೂರುಡುದು ಕಾರವಾರೊಗು ಉಪ್ಪುನ ದೂರ ೫೨೦ ಕಿಲೊಮೀಟರುಲು. ಕುಡಲಡ್ದ್ ಕಾರವಾರೊಗು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪೆದ್ದಾರಿ ೬೬ಡು ಉಪ್ಪುನ ದೂರ ೨೮೦ ಕಿಲೋಮೀಟರುಲು.
ಕಾರವಾರ ನಗರದ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ೧೦.೯ ಚದರ ಕಿಲೋಮೀಟರುಲು. ಕಾರವಾರ ಪೇಂಟೆದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ೨೦೧೧ ಭಾರತದ ಜನಗಣತಿದ ಅಂಕಿ ಅಂಶೊಲೆನ ಪ್ರಕಾರ ೧.೫ ಲಕ್ಷ.
ಕಾರವಾರ ಪೇಂಟೆದ ನೈಋತ್ಯ ಮರ್ಗಿಲುಡು ಕಡಲ ಬರಿತ ಬೈತಕೋಲ ಇನ್ಪಿನವುಲು ಕಾರವಾರದ ಸರ್ವಋತು ಬಂದರು ಉಂಡು. ಉಂದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸರಕಾರದ ಬಂದರು ವಿಭಾಗೊದ ಆಡಳಿತೊಗು ಸೇರ್ದುಂಡು.ಕರ್ನಾಟಕ ಸರಕಾರ ಖಾಸಗಿ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಡ್ ಈ ಬಂದರುನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮಲ್ಪುನ ಯೋಜನೆ ಪಾಡೊಂದುಂಡು.
ಕಾರವಾರ ಬೊಕ ಅಂಕೋಲಾ ಪೇಂಟೆಲೆನ ಗೋಡುನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪೆದ್ದಾರಿ ೬೬ ಸಾದಿದ ನಡುಟು ಕಡಲ ಕರೆಟ್ ಸುಮಾರಾದ್ ೨೩ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಉದ್ದದ ಬೊಕ ೪೫ ಚದರ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ವಿಸ್ತೀರ್ಣದ ಐ.ಎನ್.ಎಸ್ (INS) ಕದಂಬ ಇನ್ಪಿನ ಭಾರತದ ಮಲ್ಲ ನೌಕಾ ನೆಲೆ ಆವೊಂದು ಉಂಡು. ಈ ಕದಂಬ ನೌಕಾನೆಲೆ ಯೋಜನೆದ ಸುರುತ ಮಜಲುಗು "ಕಡಲ ಪಕ್ಕಿ" (ಸೀ ಬರ್ಡ್: Sea- bird) ಇನ್ಪಿನ ಪುದರು ಕೊರ್ತೆರ್. ಈ "ಕಡಲ ಪಕ್ಕಿ" ಯೋಜನೆತ ಸುರುತ ಮಜಲ್ ೧೯೮೯ ಇಸವಿಡು ಸುರುವಾದ್ ೨೦೦೫ ಮೇ ತಿಂಗೊಳುಡು ಮುಗಿದ್ ೩೧-೫-೨೦೦೫ ದಾನಿ ಲೋಕಾರ್ಪಣೆ ಆತ್ಂಡ್. ಕಡಲ ಪಕ್ಕಿ ಯೋಜನೆಗ್ ಆತಿನ ಕರ್ಚಿ ರೂ.೨೬೨೯ ಕೋಟಿ.
ರಡ್ಡನೆ ಮಜಲುದ ಯೋಜನೆ ೨೦೧೬ ಇಸವಿಡ್ ಸುರುವಾತ್ಂಡ್. ಈ ಯೋಜನೆದ ಮಜಲು ೨೦೨೨ ವರ್ಷೊಗು ಮುಗಿವುನ ಅಂದಾಜಿ ಉಂಡು. ಈ ರಡ್ಡನೆ- ಎ ಮಜಲುದ ಅಂದಾಜಿ ಕರ್ಚಿ ರೂ ೧೯,೬೦೦ ಕೋಟಿ ಇಂದ್ ತೆರಿದ್ ಬೈದುಂಡು. ಅಯಿಡುದು ಬೊಕದ ಮಜಲು ರಡ್ಡನೆ- ಬಿ ಯೋಜನೆ ಈ ವರ್ಷ (೨೦೧೭) ಸುರುವಾದ್ ೨೦೨೨ ವರ್ಷೊಗು ಪೂರ್ಣ ಆಪುಂಡು ಇನ್ಪಿನ ಮಅಹಿತಿ ಉಂಡು.
ಇತ್ತೆದ ಮಾಹಿತಿದ ಪ್ರಕಾರ ಐ.ಎನ್.ಎಸ್ ಕದಂಬ ಭಾರತ್ ಮೂಜನೆಯ ಮಲ್ಲ ನೌಕಾ ನೆಲೆ. ದುಂಬಾಗ್ ರಡ್ಡನೆಯ ಬಿ ಮಜಲುದ ಯೋಜನೆ ಮುಗಿಯಿನ ಬೊಕ ನೌಕಾ ನೆಲೆಟ್ ೫೦ ಮಲ್ಲ ಯುದ್ಧ ನೌಕೆಲೆನ್ ಉಂತಾವುನಾತ್ ಅವಕಾಶ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಅದಗ ಉಂದು ಭಾರತದ ಅಂಚನೆ ಮೂಡಾಯಿ ವಿಶ್ವದ ಬಾರಿ ಮಲ್ಲ ನೌಕಾ ನೆಲೆ ಆಪುಂಡು ಇಂದ್ ಮಾಹಿತಿ ಉಂಡು. ಕದಂಬ ಯೋಜನೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅಯಿನ ಬೊಕ ಅಂದಾಜಿ ಒಂಜಿ ಲಕ್ಷ ಸಿಬಂದಿಲು ಬೊಕ ಅಕಲೆನ ಕುಟುಮೊಲು ಮುಲ್ಪ ನಿಲೆಯಾಪಿನ ಕಾರಣ ಮಾತಾ ಸೌಲಭ್ಯೊಲು ಇತ್ತಿನ ಒಂಜಿ ಮಲ್ಲ ಪೇಂಟೆ ಮುಲ್ಪ ಆಪಿನ ಉಂಡು.
ಭಾರತದ ಯುದ್ಧ ನೌಕೆ ಐ.ಎನ್.ಎಸ್.ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯ ಅತ್ತಾಂದೆ ಬೊಕ ರಡ್ಡ್ ಮಲ್ಲ ಯುದ್ಧ ನೌಕೆಲು ಈ ಕದಂಬ ನೌಕಾ ತಾಣೊಡು ನಿಲೆಯೂರುವಾ.ಅಂಚನೆ ಸ್ಕೋರ್ಪೀನ್ ಸಬ್ಮೆರಿನುಲು (Scorpene submarines) ಮುಲ್ಪ ಉಂತುವಾ.
ಕಾರವಾರ ಪೇಂಟೆಡುದು ರಸ್ತೆಡು ಮೂಡಾಯಿಗ್ ಪೋಂಡಾ ೫೬ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರೊಡು ಉಪ್ಪುನ ಊರು ಕೈಗಾ. ಈ ಊರುಡು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಅಣು ಸ್ಥಾವರ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾತ್ಂಡ್. ಕೈಗಾ ಅಣು ಕೇಂದ್ರೊಡು ನಾಲ್ ಶಕ್ತಿ ಉತ್ಪಾದನಾ ಶಾಖೆಲು ಇತ್ತುದು ಒಟ್ಟುಗು ೮೮೦ ಮಿಲಿವಾಟ್ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಉಂಡು. ತಾರಪುರ (೧೪೦೦ ಮಿಲಿವಾಟ್) ಬೊಕ ರಾವತ್ ಭಟಾ (೧೧೮೦ ಮಿಲಿವಾಟ್) ಅಣು ಕೇಂದ್ರೊಲೆನ ಬೊಕ ಕೈಗಾ ಭಾರತದ ಮೂಜನೆಯ ಮಲ್ಲ ಕೇಂದ್ರ ಆದುಂಡು. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯೊಲೆಗ್ - ಕರ್ನಾಟಕ, ಆಂದ್ರ ಪ್ರದೇಶ, ತಮಿಳು ನಾಡು, ಕೇರಳ ಬೊಕ ಪುದುಚೇರಿ ಲೆಗ್- ಮುಲ್ತುಡುದು ವಿದ್ಯುತ್ ಸರಬರಾಜು ಆವೊಂದು ಉಂಡು.
1. https://www.duhoctrungquoc.vn/wiki/en/INS_Kadamba 2. https://www.duhoctrungquoc.vn/wiki/en/Kaiga_Atomic_Power_Station
This article uses material from the Wikipedia ತುಳು article ಕಾರವಾರ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ್ ಉಲ್ಲೇಕ ಮಲ್ಪಂದೆ ಇತ್ತ್ಂಡ, ವಿಸಯ "CC BY-SA 4.0" ದ ಅಡಿಟ್ ಲಬ್ಯ ಉಂಡು. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ತುಳು (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.