لہور دی تریخ برطانوی راج ویلا

یونانی ، مسلما‏ن ، سکھ تے برطانوی حکمرانی تو‏ں ہتھ بدل ک‏ے ثقافتی راجگڑھ تے جدید پاکستان دا دل بن گیا ا‏‏ے۔ پرانی تریخ وچ لہور ، جو ہن پاکستان دا دوسرا...؜

ظفر نوں رنگون جلاوطن کردتا گئیا تے ہندستان تے پنجاب برطانوی راج دے قبضے چ آ گئے ۔ مغل راج چ لہور دی بوہت اہمیت سی ایہ شہر اک طراں مغل سلطنت دا دوجا راجگڑھ...؜

لگبھگ پوری طرحاں دوبارہ بنایا گیا اے، جدوں مغل راج دی شان اتے امیری سکھر اُتے سی۔ حالانکہ لہور دے قلعے دی تھاں ہزاراں سالاں توں وسی ہوئی اے، اس تھاں تے...؜

راج کیتا سی۔ ایہ سلطنت اوناں کاروباری تھاواں توں ٹری جناں نوں انگریزاں نے دنیا دیاں وکھریاں تھاواں تے 16ویں تے 17ویں صدی چ بنایا۔ سلطنت برطانیا تریخ دی...؜

سرداراں نوں لہور دربار نال اینہاں دے معاملات چ برطانوی اثر و رسوخ دی کوئی یعقین دہانی نئیں کروائی سی ، پر اوہناں نوں گھٹوگھٹ ایہہ امید سی کہ برطانوی حکام نوں...؜

مول راج دی بغاوت توں بعدوں اپنی شرمندگی نوں لکاون توں شروع ہوئی۔ فیر چل سو چل۔ بعدوں ایہہ راج نیتی دی وڈی لڑائی نال رَل گئی۔ اگست 1948ء وِچ لہور دربار...؜

اوس نے میٹرک 1936 وچ شیخوپورا، برطانوی پنجاب (ہن پاکستانی پنجاب) اتے بی.اے. 1940 وچّ ایف.سی.کالج، لہور توں کیتی۔ انگریزی دی ایم.اے. 1942 وچ خالصا کالج امبرسر...؜

سلطنت، مغلیہ سلطنت، درانی سلطنت، سکھ سلطنت تے برطانوی راج دا اہ‏م حصہ رہیا ا‏‏ے۔ اس دے بعد محمد علی جناح د‏‏ی قیادت وچ تحریک پاکستان کامیاب ہوئی تے 14 اگست...؜

راکھی گڑھی تے ہڑپا اسدے پرمکھ مرکز سن۔ برطانوی راج ویلے وچّ ہوئیاں کھدائیاں دے آدھار اتے آثر قدیمہ ماہراں اتے تریخ داناں دا اندازہ اے کہ ایہہ ماضی چ ودھی...؜

نال لہور آگئی۔ اکلاپے، ذمہداریاں تے کر دے محول نے اوہنیں شاعرہ بنا دتا۔ اوہدیاں نظماں دا پہلا مجموعہ امرت لہراں 1936 چ چھپیا جدوں اوہ سولہ سال دی سی۔...؜

مشہور کر دتا۔ لہور وچ اس دا پرسدھ شاعراں نال میل-جول ہو گیا۔ 1944 وچّ اس دی کتاب ‘تلخیاں’ چھپی تاں اوہ راتو رات سٹار بن گیا۔ امرتا پریتم وی لہور ہی رہندی سی۔...؜

جلاوطن کردتا گئیا تے ہندستان برطانوی راج دے قبضے چ آ گئیا ۔ ایہ گل نتری اے کہ مغل سلطنت دا سرکاری مذہب اسلام سی ، پر اکبر دے راج ویلے اسدا بنایا ہویا دین...؜