Grecyjŏ (gr.
Ελλάδα Elláda / Ελλάς Ellás), Greckŏ Republika (Ελληνική Δημοκρατία Ellinikí Dimokratía) – państwo położōne we połedniowo-weschodnij czynści Ojropy, na połedniowym krańcowi Bałkańskij Bōny. Mŏ dostymp do sztyrech mōrz: Egejskigo i Kreteńskigo ôd weschodu, Jōńskigo ôd zŏchodu jak tyż Strzōdziymnego ôd połedniŏ. Grecyjŏ mŏ dziesiōntõ pod wzglyndym dugości piskã brzegowōm na świecie, ô dugości 14880 km. Poza tajlōm kōntynyntalnōm we skłŏd Grecyje wchodzi kole 2500 wysp, we tym 165 zamiyszkanych. Nojwŏżniyjsze to Kreta, Dodekanez, Cyklady i Jōńske Wyspy. Nojwyższym szpicōm je wysoki na 2918 m n.p.m. Mitikas we masywie Ôlimpu.
| |||||
| |||||
Motto: Ελευθερία ή θάνατος (Swoboda abo śmiyrć) | |||||
Hymn: (Hymn do Swobody) | |||||
Kōnstytucyjŏ | Kōnstytucyjŏ Grecyje | ||||
Ôficjalnŏ gŏdka | greckŏ | ||||
Stolica | Atyny | ||||
Polityczny systym | dymokratyczny | ||||
Zorta państwa | parlamyntarnŏ republika | ||||
Gowa państwa | prezydynt Ekaterini Sakielaropulu (Κατερίνα Σακελλαροπούλου) | ||||
Szef rzōndu | prymier Kiriakos Mitsotakis (Κυριάκος Μητσοτάκης) | ||||
Wiyrchnia • cołkŏ • wody strzōdlōndowe | 96. na świecie 131 957 km² 0,86% | ||||
Liczba ludności (2017) • całkowita • tyngość zaludniyniŏ | 85. na świecie 10 768 000 81,75 ôsōb/km² | ||||
PKB (2018) • cołke • na ôsobã | 227 mld USD 21 145 USD | ||||
PKB (PSN) (2018) • cołke • na ôsobã | 312 mld miyndzynŏr. dolarōw 29 058 miyndzynŏr. dolarōw | ||||
waluta | 1 ojro = 100 ojrocyntōw (EUR, €) | ||||
Samostanowiyniy | ôd Ôsmańskigo Imperyjum (ôgłoszynie: 25 marca 1821; uznanie: 3 lutego 1830) | ||||
Czasowŏ strefa | UTC +2 – zima UTC +3 – lato | ||||
Kod ISO 3166 | GR | ||||
Internetowŏ dōmyna | .gr | ||||
Kod autowy | GR | ||||
Kod fligerowy | SX | ||||
Telefōniczny kod | +30 | ||||
Terytorium Grecyje idzie potajlować na:
Bezma 1/5 wiyrchnie Grecyje przipadŏ na kole 2500 wysp, z czego 165 je zamiyszkanych.
Nojsrogsze z nich to:
Wiynkszość z wysp Grecyje wchodzi w skłŏd archipelagōw, z kerych bazowe to:
Blisko 81% wiyrchnie Grecyje zajmujōm gōrske pasma (strzedniŏ wysokość 1200–1800 m n.p.m.), kere majōm południkowy ciōng. Nizinne teryny sōm niywielge i wystympujōm we bliżu wybrzyżōw (Niz. Salonickŏ, Trackŏ, Tesalskŏ jak tyż Argolidzkŏ). Chalcydyckŏ Bōna tworzi 3 wtōrne bōny: Kassandra, Sithonia i Athos.
Grecyjŏ graniczy z dalij pokŏzanymi państwami:
Lp. | Miasto | Populacyjŏ |
---|---|---|
1. | Atyny | 3,090,508 |
2. | Salōniki | 824,676 |
3. | Patras | 167,446 |
4. | Larisa | 144,651 |
5. | Heraklion | 140,730 |
6. | Wolos | 86,046 |
7. | Janina | 65,574 |
8. | Trikala | 61,653 |
9. | Chalkida | 59,125 |
10. | Serres | 58,287 |
Grecyjŏ mŏ dugŏ historyjõ i zebrane kulturowe erbowizna. Uwŏżanŏ je za nŏstympcã antycznyj Grecyje. Jako takŏ, stanowi kolybkã cołkij zachodnij cywilizacyje, plac narodzin dymokracyje, filozofije, ôlimpijskich igrzysk, mocka bazowych prawiyń naukowych, zachodnij literatury, historiografije, politologije a tyż tyjatru, tak kōmedyje jak i dramatu. Świŏdectwym tyj spuścizny je 18 Ôbiektōw Kulturowyj Erbowizny UNESCO. Nowożytne grecke państwo ôstało utworzōne we wyniku zwyciynskigo powstōnia przeciwko Ôsmańskimu Imperyjum.
Ôd 2002 roku Grecyjŏ zrezygnowała z włŏsnyj waluty i przijōnła ojro. We 2013 trefiyła do grupy państw rozwijajōncych sie (piyrszy we historyji cufal degradacyje krŏju do tyj grupy).
Struktura religijnŏ krŏju we 2017 roku podle Pew Research Center
Państwa Ojropy | |||
Albańijo • Andora • Austrijo • Belgijo • Bjołoruś • Bośńa a Hercegowina • Bułgaryjo • Chorwacyjo • Czesko Republika • Czorno Gůra • Dańijo • Estůńijo • Finlandyjo • Francyjo • Grecyjo • Irlandyjo • Islandyjo • Italijo • Liechtenstein • Litwa • Luksymburg • Łotwa • Madźary • Malta • Mjymcy • Mołdawijo • Můnako • Norwygijo • Ńiderlandy • Polsko • Portugalijo • Půłnocno Macedůńijo • Rusyjo • Růmůńijo • San Marino • Słowacyjo • Słowyńijo • Syrbijo • Szpańijo • Szwecyjo • Szwajcaryjo • Turcyjo • Ukrajina • Watykůn • Wjelgo Brytańijo |
This article uses material from the Wikipedia Ślůnski article Grecyjŏ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Tekst udostympniany na licyncyji CC BY-SA 4.0, jeźli niy było podano inakszyj. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Ślůnski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.