Baukōnszt

kōnsztu i filozofije, kerŏ zajmuje sie transformacyjōm przestrzyństw, jakõ zamiyszkujymy, na miarã naszych ôsiōngniyńć, aspiracyje i nadzieje.

Ôbiekt, dzieło baukōnsztu, winiyn ôdpadać zamierzōnyj funkcyje, technicznyj celowości, ekōnōmicznym a estetycznym wymŏganiōm, a przede wszyjskim, dōnżyniōm i ôczekowaniōm używŏczy jego przestrzyństw.

Ryalizacyjŏ ôbiektōw baukōnsztu wymŏgŏ używaniŏ z ôsiōngniyńć inkszych dyscyplin, m.in. kōnsztu, filozofije, inżynieryje, techniki, baukōnsztu, statyki, socjologije, psychologije, urbanistyki, ekōnōmicznych nauk. We czasie stoleci zmiyniały sie tak zakres musōw i zdatnyj wiedze baumajstera, jak i samo chytanie baukōnsztu.

• Potoczne miarkowanie zwiōnzane je z byciym słowa baukōnszt: architectura (łac.), zapożyczonego bez Rzimianōw z greckigo architekton - baumajster.
• Podle Witruwiusza (Ô baukōnszcie ksiōng dziesiyńć) baukōnszt polygŏ na zachowaniu trzech prawideł: trwałości (Firmitas), użyteczności (Utilitas) i piykna (Venustas).
• Podle Le Corbusiera (Vers une architecture). (...) Sześcian, stożek, kula, walca eli ôstrosłup to wielge formy bazowe, kere wyzdradzajōm sie we świetle; jejich ôbrŏz je dlŏ nŏs jasny i snadny do zrozumiyniŏ, klarowny. Bez to sōm to piykne, nojpiykniyjsze kształty.
• Podle Egona Eiermanna (Grosse Architekten): Baukōnszt niy mŏ nic spōlnego ze kōnsztym, stanowi snŏżny proces miarkowaniŏ. Baukōnszt powstŏwŏ dzisioj podle uwarunkowań ekōnōmicznych, kōnstrukcyjnych i funkcjonalnych.
• We "Ilustrowanej encyklopedii dla wszystkich" termin baukōnszt je eklerowanŏ za kōnszt projektowaniŏ i formowaniŏ budōnkōw.
• Niykerzi ze terŏźnych neomodernistōw (jak bp. Vacchini, Snozzi, Galfetti) definiujōm baukōnszt, za rzecz bezużytecznõ, kerŏ ukazuje sie dopiyro tedy, kej potrefiymy przekroczyć granice banalnyj użyteczności.

Baukōnszt jako szyroko miarkowanŏ dyscyplina zajmuje sie:

• zagospodarowaniym przestrzynnym krŏju;
• planowaniym miast, ôsiedli, wsi;
• znoszyniym budōnkōw.

Do baukōnsztu zaliczŏ sie glid dyscyplin:

• ruralistyka
• przestrzynne planowanie
• urbanistyka
• baukōnszt ôstrzodkōw
• baukōnszt landszaftu

• Ślōnski baukōnszt