Kazakhstan

Imepakana na Urusi, China, Kirgizstan, Uzbekistan na Turkmenistan.

Mji mkuu ni Astana (mwaka 2019 jina lake limekuwa Nursultan); Almaty ilishika nafasi hiyo hadi 1996.

Kazakhstan ina eneo la km² 2,717,300; ni nchi kubwa ya tisa duniani. Sehemu kubwa iko upande wa Asia na nyingine ndogo upande wa Ulaya.

Upande wa magharibi inaanza katika tambarare za mto Volga pamoja na Bahari ya Kaspi na kuelekea hadi milima ya Altai upande wa China. Kusini iko milima ya Tienshan yenye kimo cha mita 7,000 na ziwa Aral. Upande wa kaskazini hakuna mpaka asilia na Siberia.

Jina la nchi limetokana na Wakazakhi ambao ni taifa la watu wanaotumia Kikazakhi, mojawapo ya lugha za Kiturki.

Eneo liliwahi kuwa sehemu ya milki mbalimbali lakini tangu karne ya 15 Wakazakhi walijaribu kuungana mata kadhaa bila mafanikio ya kudumu.

Tangu karne ya 17 milki ya Urusi ilianza kuenea katika Asia ya Kati na hadi mwaka 1865 eneo lote la Kazakhstan lilitawaliwa na Urusi.

Baada ya mapinduzi ya Urusi ya 1917 Wakomunisti walichukua nafasi ya Matsar wa awali wakafanya nchi kuwa jamhuri yenye kiwango cha kujitawala ndani ya Jamhuri ya Kirusi ya Umoja wa Kisovyeti.

Mwaka 1936 nchi ilipewa cheo cha jamhuri kamili ndani ya Umoja wa Kisovyeti, ikijulikana kwa jina la "Jamhuri ya Kisovyeti ya Kikazakhi".. Katika miaka iliyofuata Warusi na watu wa mataifa mengine ya Umoja huo walihamishwa nchini hadi Wakazakhi kubaki kuwa chini ya nusu ya wakazi wote.

Miaka 1990/1991 wakati wa kuporomoka kwa Umoja wa Kisovyeti jamhuri ilijiondoa polepole. Kiongozi wa chama cha kikomunisti cha Kazakhstan Nursultan Nasarbajew alitangaza uhuru na kuwa rais wa kwanza akiendelea kutawala hadi mwaka 2019.

Wakazi wengi (65.5%) ni Wakazakhi wanaozungumza Kikazakhi, lugha ya jamii ya Kituruki, wakifuatwa na Warusi wanaozungumza lugha yao ya jamii ya Kislavoni (21.5%). Ya kwanza ndiyo lugha ya taifa, ya pili ni pia lugha rasmi. Kuna makabila mengine 30, kama vile Wauzbeki (3.0%), Waukraina (1.8%) n.k.

Upande wa dini, 70.2% ni Waislamu (hasa Wasuni) na 26.3% Wakristo (hasa Waorthodoksi 23.9%, wakifuatwa na Wakatoliki na Waprotestanti, jumla 2.3%). Baada ya uhuru, dini zote zimepata uhai mpya na kujenga maabadi mengi. Serikali haina dini, lakini inaziheshimu zote.

• Mikoa ya Kazakhstan
• Orodha ya lugha za Kazakhstan
• Orodha ya nchi kufuatana na wakazi

 

Wiki Commons ina media kuhusu:

Kazakhstan

• Caspian Pipeline Controversy from the Dean Peter Krogh Foreign Affairs Digital Archives
• Country Profile from BBC News.
• Kazakhstan entry at The World Factbook
• Kazakhstan information from the United States Department of State
• Portals to the World from the United States Library of Congress.
• Kazakhstan Archived 4 Machi 2016 at the Wayback Machine. at UCB Libraries GovPubs.
• Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Archived 29 Septemba 2011 at the Wayback Machine.
• World Bank Data & Statistics for Kazakhstan Archived 29 Septemba 2011 at the Wayback Machine.
• Kazakhstan Internet Encyclopedia
• Kazakhstan at 20 years of independence, The Economist, Dec 17th 2011
• "Blowing the lid off" – Unrest in Kazakhstan, The Economist, Dec 20th 2011
• The Region Initiative (TRI)
• Kazakhstan katika Open Directory Project
• Wiki Atlas of Kazakhstan
• Country Facts from Kazakhstan Discovery
• 2008 Human Rights Report: Kazakhstan. Department of State; Bureau of Democracy, Human Rights and Labor
• Key Development Forecasts for Kazakhstan from International Futures.

Serikali

• Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Archived 29 Septemba 2011 at the Wayback Machine.
• E-Government of the Republic of Kazakhstan
• Tovuti rasmi Archived 10 Agosti 2019 at the Wayback Machine.
• Chief of State and Cabinet Members Archived 17 Septemba 2013 at the Wayback Machine.

Biashara

• World Bank Summary Trade Statistics Kazakhstan

48°N 68°E / 48°N 68°E / 48; 68

Makala hii kuhusu maeneo ya Asia bado ni mbegu. Je unajua kitu kuhusu Kazakhstan kama historia yake, biashara, taasisi zilizopo, watu au utamaduni? Labda unaona habari katika wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.

Makala hii kuhusu maeneo ya Ulaya bado ni mbegu. Je unajua kitu kuhusu Kazakhstan kama historia yake, biashara, taasisi zilizopo, watu au utamaduni? Labda unaona habari katika wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.