Jacinda Ardern: Yangi Zelandiya Bosh vaziri (2017-2023)

Jacinda Ardern
Yangi Zelandiya Bosh vaziri
Mansab davri 2017-yil 26-oktyabrdan – 2023-yil 7-fevralgacha
Monarx	Elizabeth II Charles III
Gubernator	Patsy Reddy Cindy Kiro
Oʻtmishdoshi	Bill English
Vorisi	Chris Hipkins
Yangi Zelandiya muxolifat rahbari
Mansab davri 2017-yil 1-avgustdan – 26-oktyabrgacha
Oʻtmishdoshi	Andrew Little
Vorisi	Bill English
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi	Jacinda Kate Laurell Ardern 26-iyul 1980-yil (1980-07-26) (43 yosh) Gamilton

2017-yil 23-sentyabrda boʻlib oʻtgan umumxalq saylovida Ardern boshchiligidagi Leyboristlar partiyasi 46 oʻrinni qoʻlga kiritib, oʻz vakilligini 14 deputatga oshirdi, biroq 56 oʻrin bilan Bill English boshchiligidagi Milliy partiyaga yutqazdi. Biroq, NZ First leyboristlar bilan boshqaruv koalitsiyasini tuzishga tayyorligini maʼlum qildi. Shunday qilib, 26-oktyabr kuni Ardern Yangi Zelandiya bosh vaziri etib tayinlandi.

2020-yilgi umumiy parlament saylovlarida leyboristlar gʻalaba qozonib, 1993-yildan beri birinchi marta bir partiyali koʻpchilik hukumatga yoʻl ochdi.

1980-yil 26-iyulda Mormon politsiyasi xodimi Ross Ardern oilasida tugʻilgan.

Yoshligida Leyboristlar partiyasiga qoʻshilgan. 2001-yilda Vaykato universitetini siyosiy kommunikatsiyalar boʻyicha bakalavr darajasini tamomlagandan soʻng, Ardern oʻz faoliyatini Yangi Zelandiya parlamenti deputati Phil Goff, keyin esa Bosh vazir Helen Clark idorasida tadqiqotchi sifatida boshlagan. Keyinchalik Buyuk Britaniyada Bosh vazir Toni Blairning siyosiy maslahatchisi boʻlib ishlagan.

2008-yilda Sotsialistik yoshlar xalqaro ittifoqi prezidenti etib saylandi. Ayni paytda u deputatlik faoliyatini boshladi. 2017-yilda Annet King isteʼfoga chiqqanidan keyin bir ovozdan Leyboristlar partiyasi rahbari oʻrinbosari etib saylangan.

Parlament saylovlari oldidan, soʻrovlarga koʻra, partiyalar qoʻllab-quvvatlashi tarixiy past koʻrsatkichni topib, 2017 yil 1 avgustda Leyboristlar partiyasi rahbari Andrew Little^(ingl.)oʻzb. oʻz lavozimidan isteʼfoga chiqdi va partiyani uning oʻrinbosari Ardern boshqardi. Gender kamsitishlarga qaramay, u faol saylov kampaniyasini olib bordi.

Uning rahbarligida Leyboristlar partiyasi oʻzining anʼanaviy raqibi Milliy partiyadan soʻnggi oʻn ikki yil ichida birinchi marta soʻrovlarda oldinga chiqdi. Jurnalistlar „Jacindamania“ effekti haqida gapira boshlashdi, oʻshanda Ardern Leyboristlar partiyasiga rahbarlik qilgan dastlabki 10 kun ichida 3 yarim ming koʻngilli ishtirok etgan saylov kampaniyasi uchun 500 ming dollarga yaqin qoʻshimcha xayriya yigʻishga muvaffaq boʻldi.

2017-yil 23-sentyabrda boʻlib oʻtgan umumxalq saylovida Leyboristlar partiyasi 46 oʻrinni qoʻlga kiritib, oʻz vakilligini 14 deputatga oshirdi, biroq Bill English boshchiligidagi NPga 56 oʻrin bilan yutqazdi. Biroq, leyboristlar Yangi Zelandiya birinchi partiyasi bilan hukumat koalitsiyasini tuzishga muvaffaq boʻldi, uni Yashillar partiyasi qoʻllab-quvvatladi.

2017-yilning 26-oktabr kuni 37 yoshida hukumat rahbari lavozimini egallagab, dunyodagi eng yosh ayol hukumat rahbariga aylandi. Ardern tarixda Jenny Shipliey (1997-1999) va Helen Clarkdan (1999-2008) keyin Yangi Zelandiya bosh vaziri boʻlgan uchinchi ayol boʻldi. Yangi bosh vazir oʻz lavozimidagi ustuvor vazifalarini belgilab berdi: qashshoqlik va ijtimoiy tabaqalanishga qarshi kurash, atrof-muhitni muhofaza qilish, yoshlar va ayollar muammolariga eʼtibor. Uning hukumati mamlakatdagi uy-joy inqirozi, ijtimoiy tengsizlik va qashshoqlik, ayniqsa, bolalar oʻrtasidagi muammolarni hal qilishga eʼtibor qaratdi (maqsad – 2020-yilgacha 100 ming bolani qashshoqlikdan chiqarish).

2023-yil 19-yanvarda Ardern oʻzining isteʼfosi haqida eʼlon qildi. Uning bosh vazirlik muddati 2023-yilning 7-fevralidan kechiktirmay tugatildi. 22-yanvarda Leyboristlar partiyasi yetakchisi lavozimini tark etdi va 25-yanvarda Bosh vazir lavozimidan isteʼfoga chiqdi.