Isitala

Isitala ndi chikondwerero chachikhristu komanso tchuthi cha chikhalidwe chokumbukira kuuka kwa Yesu kwa akufa, zomwe zikufotokozedwa m'Chipangano Chatsopano kuti zidachitika pa tsiku lachitatu la kuikidwa kwake m'manda atapachikidwa ndi Aroma pa Kalvare c.

30 AD. Ndichimaliziro cha Masautso a Yesu, otsatiridwa ndi Lenti, nyengo ya masiku 40 ya kusala kudya, kupemphera, ndi kulapa.

Isitala
Chithunzi cha Kuuka kwa Akufa chosonyeza Khristu atawononga zipata za Hade ndikuchotsa Adamu ndi Hava m'manda. Khristu wazunguliridwa ndi oyera mtima, ndipo Satana, yemwe amasonyezedwa ngati nkhalamba, amamangidwa ndi kumangidwa unyolo.

Akhristu amatchula sabata isanafike Isitala ngati Sabata Loyera, lomwe mu Chikhristu chakumadzulo lili ndi masiku a Isitala Triduum kuphatikiza Lachinayi Lachiwiri, kukumbukira Maundy ndi Mgonero Womaliza, komanso Lachisanu Lachisanu, kukumbukira kupachikidwa ndi imfa ya Yesu. M’Chikristu Chakum’maŵa, masiku ndi zochitika zimodzimodzizo zimakumbukiridwa ndi maina a masiku onse kuyambira ndi “Woyera” kapena “Woyera ndi Wamkuru”; ndipo Isitala yokha ikhoza kutchedwa "Pascha Yaikulu ndi Yopatulika", "Lamlungu la Isitala", "Pascha" kapena "Lamlungu la Pascha". Mu Chikristu Chakumadzulo, Pasakatide, kapena Nyengo ya Isitala, imayamba Lamlungu la Isitala ndipo imatha masabata asanu ndi awiri, kutha ndi kubwera kwa tsiku la 50, Lamlungu la Pentekoste. Mu Chikhristu cha Kum'maŵa, nyengo ya Paskha imatha ndi Pentekosti, koma kunyamuka kwa Phwando Lalikulu la Pascha kuli pa tsiku la 39, tsiku lomwe lisanachitike Phwando la Kukwera Kumwamba.

Isitala ndi maholide ogwirizana nawo ndi maphwando osunthika, osagwera pa tsiku loikidwiratu; deti lake limawerengedwa potengera kalendala ya lunisolar (chaka choyendera dzuwa kuphatikiza gawo la Mwezi) yofanana ndi kalendala yachihebri. Msonkhano Woyamba wa ku Nicaea (325) unakhazikitsa malamulo awiri okha, omwe ndi odziimira pawokha kuchokera ku kalendala ya Chihebri ndi kufanana kwapadziko lonse. Palibe zambiri zakuwerengera zomwe zidafotokozedwa; izi zinagwiritsiridwa ntchito, njira yomwe inatenga zaka mazana ambiri ndikuyambitsa mikangano yambiri. Lakhala Lamlungu loyamba pambuyo pa mwezi wathunthu wa tchalitchi womwe umachitika kapena posachedwa kwambiri pa 21 Marichi. Ngakhale ataŵerengeredwa pamaziko a kalendala yolondola kwambiri ya Gregory, deti la mwezi wathunthu nthaŵi zina limasiyana ndi la mwezi woyamba wathunthu wa zakuthambo pambuyo pa equinox ya March.

Isitala imalumikizidwa ndi Paskha wachiyuda ndi dzina lake (Chihebri: פֶּסַח pesach, Chiaramu: פָּסחָא pascha ndiye maziko a mawu akuti Pascha), ndi chiyambi chake (malinga ndi Mauthenga Abwino, kupachikidwa ndi kuukitsidwa kunachitika pa Paskha). ), komanso mophiphiritsira zambiri, komanso malo ake akalendala. M’zinenero zambiri za ku Ulaya phwandolo limatchedwa ndi mawu akuti pasika m’zinenero zimenezo; ndipo m’matembenuzidwe akale Achingelezi a Baibulo lachingelezi liwu lakuti Isitala linali liwu logwiritsiridwa ntchito kumasulira Pasika.

Miyambo ya Isitala imasiyana m'mayiko onse achikhristu, ndipo imaphatikizapo misonkhano yadzuwa, miliri yapakati pausiku, kufuula ndi kusinthana kwa moni wa Paschal, kudula tchalitchi (England), zokongoletsera ndi kusweka kwa mazira a Isitala (chizindikiro cha manda opanda kanthu). Kakombo wa Isitala, chizindikiro cha chiwukitsiro cha Chikristu Chakumadzulo, mwamwambo amakongoletsa madera a mipingo masiku ano komanso nthawi yonse ya Isitala. Miyambo inanso imene yayamba kugwirizana ndi Isitala ndipo imasungidwa ndi Akhristu komanso anthu ena omwe si Akhristu ndi monga zionetsero za Isitala, kuvina kwapagulu (Eastern Europe), Kalulu wa Isitala ndi kusaka mazira. Palinso zakudya za Isitala zomwe zimasiyanasiyana malinga ndi dera komanso chikhalidwe.

Zolemba

Tags:

Aroma

🔥 Trending searches on Wiki Chichewa:

MadisiISBNChikwawaChijapaniAsunciónKugonanaWiki FoundationChitsamundaWuhanMeccaIsitalaXi'anDavid WoodardPaltogaZomba, MalaŵiBaskin-RobbinsFIFA 18MozambiqueWestern CapeDubaiMtsinjeNagoyaAfricaSerbiaTurkeyBaibuloEuropeZilonda ZapakhunguVeliko TarnovoChinterligueSpainFranceMtsinje wa HudsonHimanshu MishraOsakaHalyna HutchinsInstagramLevy MwanawasaCristiano RonaldoOld Trafford StadiumChiradzulu🡆 More