Ĕu-Ciŭ

Ĭ dĕ̤ng-buô sê Ā-ciŭ, să̤-buô sê Dâi-să̤-iòng, báe̤k-buô sê Báe̤k-bĭng-iòng. Ural Săng (Ĭng-ngṳ̄: Ural Mountains) gâe̤ng Lī Hāi (Ĭng-ngṳ̄: Caspian Sea) sê Ĕu-ciŭ gâe̤ng Ā-ciŭ gì buŏng-gái. Ĕu-ciŭ miêng-cék nâ bī Dâi-iòng-ciŭ duâi siŏh-nék-giāng. Dáng-sê áng ìng-kēu lì sáung, ĭ sê sié-gái dê 2 duâi gì ciŭ.

"Ĕu-ciŭ" ciā miàng sê téng Hĭ-lé-nà̤ sìng-uâ diē-sié 1 ciáh cṳ̆-niòng-nè̤ng gì miàng "Ĕu-lò̤-bă" (歐羅巴, Hĭ-lé-nà̤-ngṳ̄: Ευρώπη) lì gì.

Gū Hĭ-lé-nà̤ sê Ĕu-ciŭ ùng-mìng gì ièu-lài. Gū Hĭ-lé-nà̤ gâe̤ng Gū Lò̤-mā sì-dô̤i sê gū-cā Ĕu-ciŭ ùng-huá có̤i huák-dăk gì sì-dô̤i. Gū Lò̤-mā Dá̤-guók miĕk-uòng cĭ hâiu, Ĕu-ciŭ giàng diē Ŭ-áng Sì-dô̤i.

15 sié-gī Ùng-ngiê Hók-hĭng cĭ hâiu. Să̤-buô gì huák-dăk guók-gă kăi-sṳ̄ hióng hāi-nguôi sìng-tō̤ sĭk-mìng-dê. Cī kuŏ lĭk-sṳ̄ iâ hô̤ lō̤ "Dê-lī Dâi-huák-hiêng". Ĕu-ciŭ ùng-mìng ké̤ṳk sĭk-mìng-ciā dái gáu Mī-ciŭ dēng gì-tă dê-kṳ̆.

Dê-lī Dâi-huák-hiêng cĭ hâiu, Ĕu-ciŭ kăi-sṳ̄ giàng diē mìng-ciō. Hiā sèng-hâiu huák-sĕng guó bī-gáu chók-miàng gì ông-dông chiông Huák-guók Dâi-gáik-mêng dēng-dēng.

18 sié-gī, Gĕ̤ng-ngiĕk Gáik-mêng găk Ĭng-guók kăi-sṳ̄, iù-sê ìng-lôi siâ-huôi gì sĕng-săng huŏng-sék huák-sĕng cêng duâi gì biéng-huá.

20 sié-gī, ìng-lôi lĭk-sṳ̄ siông có̤i duâi gì sié-gái dâi-ciéng dŭ sê iù Ĕu-ciŭ kăi-sṳ̄. Nê Ciéng giék-sók hâiu, Siâ-huôi-ciō-ngiê gì Sŭ-lièng gâe̤ng gì-tă Cṳ̆-buōng-ciō-ngiê gì Să̤-huŏng guók-gă bô kăi-sṳ̄ Lēng Ciéng. 1991 nièng Sŭ-lièng gāi-tā̤, Lēng Ciéng giék-sók.

Buóh liēu-gāi Ĕu-ciŭ ùng-huá, cêu găi-dŏng liēu-gāi ĭ gì 2 ciáh nguòng-tàu: Gū Hĭ-lé-nà̤ gâe̤ng Gĭ-dók-gáu.

 

•   Albania
•   Andorra
•   Armenia -- buô-hông găk Ā-ciŭ
•   Ó̤-dê-lé
•   Azerbaijan -- buô-hông găk Ā-ciŭ
•   Abkhazia -- buô-hông găk Ā-ciŭ, buô-hông sìng-nêng
•   Belarus
•   Bī-lé-sì
•   Bosnia gâe̤ng Herzegovina
•   Bulgaria
•   Croatia
•   Gṳ̆-bī-lô -- buô-hông găk Ā-ciŭ
•   Báe̤k Gṳ̆-bī-lô -- buô-hông găk Ā-ciŭ, buô-hông sìng-nêng
•   Ciĕk-káik
•   Dăng-măh
•   Estonia
•   Hŭng-làng
•   Huák-guók
•   Gruzia -- buô-hông găk Ā-ciŭ
•   Dáik-guók
•   Hĭ-lé-nà̤
•   Hṳ̆ng-ngà-lé
•   Bĭng-dō̤
•   Ái-ī-làng
•   É-dâi-lé
•   Kazakhstan -- buô-hông găk Ā-ciŭ
•   Kosovo -- buô-hông sìng-nêng
•   Latvia
•   Liechtenstein
•   Lithuania
•   Luxembourg
•   Báe̤k Mā-gì-dóng
•   Mī-lé-dâi
•   Moldova
•   Monaco
•   Montenegro
•   Hò̤-làng
•   Nò̤-ŭi
•   Pŏ̤-làng
•   Buò-dò̤-ngà
•   Romania
•   Ngò̤-lò̤-sṳ̆ -- buô-hông găk Ā-ciŭ
•   San Marino
•   Serbia
•   Slovakia
•   Slovenia
•   Să̤-băng-ngà
•   Nàng Ossetia -- buô-hông găk Ā-ciŭ, buô-hông sìng-nêng
•   Sôi-diēng
•   Sôi-sê̤ṳ
•   Tū-ī-gì-- buô-hông găk Ā-ciŭ
•   Ukraine
•   Ĭng-guók
•   Vaticano

•   Åland Gùng-dō̤ -- sṳ̆k Hŭng-làng
•   Gibraltar -- sṳ̆k Ĭng-guók
•   Guernsey -- sṳ̆k Ĭng-guók
•   Svalbard gâe̤ng Jan Mayen -- sṳ̆k Nò̤-ŭi
•   Jersey -- sṳ̆k Ĭng-guók
•   Man Dō̤ -- sṳ̆k Ĭng-guók
•   Faroe Gùng-dō̤ -- sṳ̆k Dăng-măh

•   Ĕu-ciŭ Lièng-mèng
•   Mī-lé-dâi Kiè-sê̤ṳ-tuàng