Tabaco

N.

Tabaco Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Tabaco
Tabaco
Plantas de tabaco.
Reino: Plantae
División: Magnoliophyta
Clase: Magnoliopsida
Orden: Solanales
Familia: Solanaceae
Chenero: Nicotiana
Especies

acuminata alata
attenuata
clevelandii
excelsior
forgetiana
glauca
glutinosa
langsdorffii
longiflora
obtusifolia
paniculata
plumbagifolia
quadrivalvis
repanda
rustica
suaveolens
sylvestris
tabacum
tomentosa
Ref: ITIS 30562

O tabaco (Nicotiana spp. en clasificación cientifica) ye una planta d'a familia d'as Solanaceae d'1 a 3 metros d'altaria, de fuellas dica os 50 cm de largaria y de forma eliptica. O tabaco procede d'America tropical, an ya yera conoixito, cautivato y emplegato por os indichenas antis d'a conquiesta espanyola, que estendilló o suyo consumo y producción arredol d'o mundo. Actualment ye cultivato en rechions de clima tropical y en rechions de clima templato.

As suyas fuellas ixutas s'emplegan como una droga legal amplament estendillata arredol d'o mundo. Entre os suyos compuestos ye present un alcaloide dito nicotina, lo cual da nombre a la planta, que ye en as fuellas en proporcions variables (dende menos de l'1% dica o 12%). A resta ye o dito gudrón, una substancia escura y rasinosa composata por cuantos achents quimicos, muitos d'os cuals se cheneran como resultato d'a combustión d'o tabaco (cianuro d'hidrocheno, monoxido de carbonio, dioxido de carbonio, oxido de nitrocheno y almoniaco entre d'atros).

L'adicción a o tabaco ye conoixida como tabaquismo, estando una forma de drogadicción per o que a suya venda y consumo ye prohibiu en muitos países entre éls menors de 18, 20 u 21 anyos, como en Espanya y per extensión en Aragón. O suyo consumo ye en aumento en os países en vías de desarrollo, prencipalment per la encorporación d'a muller a lo suyo consumo, mientres que en países mas desarrollaus ye estancau u mesmo en disminucion.

O suyo consumo y producción han orichinau una potent industria que produz, procesa y vende tabaco. As prencipals interpresas dedicadas a la industría d'o tabaco son muito poderosas y influyents, cualques d'as mas conoixidas son Philip Morris, British American Tobacco, Altria, Japan Tobacco u Imperial Brands. En Espanya estió muito popular Tabacalera Espanyola, Altadis dimpués d'a suya fusión con a francesa Seita y hue integrada en Imperial Brands.

Cultivo y producción

Expertos en vechetals han determinau que l'orichen d'o cultivo de tabaco se sitúa en a zona andina entre Perú, Ecuador y Colombia y los primers cultivos habioron de realizar-se mientres os anyos 5.000 y 3.000 aC.

Estió conoixiu per os europeus en 1492 con ocasión d'a plegada de Cristofo Colombo a o Caribe en o suyo primer viache, seguntes un relato d'o cronista Bartolomé d'As Casas. En una obra anterior, l'Apologética Historia Sumaria de 1527, Las Casas tamién o cita. Os primers cultivos de tabaco realizaus per espanyols existiban enta 1530 en o territorio d'a isla Hispaniola a la cuala levoron la simient dende a Peninsula de Yucatán an aprendioron os procedimientos de cautivo y curación d'os Mayas.

Encara que dinantes ya s'heba levau a Espanya y Europa tabaco ixugau, procesau y eixemplars vivos, no estió dica que en 1577 per orden de Felipe II o medico y botanico Francisco Hernández de Boncalo levó as primeras simients de tabaco a Espanya. Estioron plantadas en a redolada de Toledo, en una zona clamada los Cigarrales perque gosaban estar invadidas per plagas de cigarra. Allí s'encetó lo cautivo de tabaco en Europa y per este motivo, cualques historiadores asocian o nombre d'o fumarro en castellán y atros idiomas con estas fincas.

Efectos en a salut

Los efectos d'o tabaco en a salut son aquellas complicacions en l'organismo humano derivadas d'o consumo d'o tabaco provocadas por l'acción prolongada y continada d'as distintas substancias que componen principalment os fumarros, u las distintas formas de consumo, que desencadena o desembolique de patolochías severas como tumoraciones, problemas cardiovasculars y respiratorios entre atros. Como eixemplos se pueden mencionar lo cáncer de labio, en os fumadors de pipa, lo cáncer de vuixiga y lo cáncer de esófago. En este zaguer, s'aprecia un mayor risgo de padeixer-lo en pacients adictos a lo tabaco negro.

Los alquitranes y atras substancias quimicas que acompanyan a la nicotina en a composición d'os fumarros son consideraus altament nocius, estando los prencipals responsables d'o desembolique de muitas complicacions. Manimenos, ye contrimostrau tamién que o tabaco mascau, tamién puede producir mal d'alcance en cavidat bucal.

Tamién s'ha contrimostrau que u consumo de fumarros per parte de mullers prenyadas causa defectos conchenitos, como que baixo peso en naixer, anomalías fetals y parto prematuro.

Vinclos externos

Tags:

Nicotiana tabacum

🔥 Trending searches on Wiki Aragonés:

Titán (satelite)Chuegos Olimpicos de Melbourne/Estocolmo 1956EcuadorMississippiAnyos 1530Gato pardoEsquirueloWillem DafoeCine d'intrigaBelchitHistoriaIdioma neerlandésLista de municipios d'a provincia de SoriaChuego d'apuestaSexo oralFrent Oriental (Segunda Guerra Mundial)Portalada/AnsotanoWikisourceLingüisticaGlandeLista de municipios de NavarraIntelichencia artificialLoretxoaRepublica DominicanaSexoFélix Gastón OtalLista de municipios d'a provincia de SalamancaIdioma alemánLista de municipios de CantabriaUcraínaEddaGreciaChullaDucau d'AtenasMusica21 de chulio2015Beyond RangoonCristofo ColomboAzken agurraren negarraBabiecaLista de mascotas d'a NBA2007BlogEubacteriaLista de municipios d'a provincia de BurgosPerúSilvia TortosaSeu bispalAlfama d'AragónMunicipios de Tarragona que mugan con AragónSafetLista de municipios d'a provincia de TeruelMaliSufixo -acoCofradía de Nuestra Señora de la Piedad y del Santo Sepulcro🡆 More