Vilniusi: Kryeqyteti i Lituanisë

Vilnius (polonisht: Wilno) është qyteti më i madh dhe kryeqyteti i Lituanisë, me një popullsi prej 555,613 banorësh (847,954 së bashku me rrethinën e saj).

Vilnius
Në drejtim të akrepave të orës nga lart majtas: Rruga Pilies, Katedralja Vilnius, Kisha e Shën Anne, qendra e qytetit dhe Pallati Presidencial
Në drejtim të akrepave të orës nga lart majtas: Rruga Pilies, Katedralja Vilnius, Kisha e Shën Anne, qendra e qytetit dhe Pallati Presidencial
Flamuri i Vilnius
Stema Vilnius
Nofka(t): 
Jeruzalemi i Lituanisë, Roma e Veriut, Athina e Veriut, Babilonia e Re, Qyteti/kryeqyteti i Palemon
Parimet: 
Unitas, Justitia, Spes
(Latin: Bashkimi, Drejtë)
Vilniusi is located in Earth
Vilniusi (Earth)
Koordinatat: 54°41′N 25°17′E / 54.683°N 25.283°E / 54.683; 25.283
ShtetiLituania Lituania
QarkuQarku Vilnius
KomunaKomuna e Qytetit të Vilniusit
U përmend për herë të parë1323
E drejta e qytetit1387
Qeveria
 • LlojiKëshilli i Qytetit
 • KryetariRemigijus Šimašius
Sipërfaqja
 • Kryeqytet401 km2 (155 sq mi)
Lartësia mbidetare
112 m (367 ft)
Popullsia
 (2021)
 • Kryeqytet592.389
 • Sipërfaqja urbane
706.832
Zona kohoreUTC+2 (EET)
 • Verës (DST)UTC+3 (EEST)
Kodi postar
01001–14191
Prefiksi(+370) 5
PBM (nominal)2020
 – Gjithsej21.1 miliardë euro
 – Per capita25,600 euro
Buxheti i qytetit967 milion euro(US$1.1 miliardë)
IZHNJ (2019)0.920 – very high
Faqja zyrtarevilnius.lt

Historia

Historiani i njohur Romas Batūra ka identifikuar qytetin me Vorutan, njërën nga kështjellat e mbretit Mindaugas i cili është kurorëzuar si Mbret i Lituanisë. Hera e parë që emri i qytetit është shkruar në vitin 1323, në letrat e Mbretit të Madh Gediminas që janë dërguar qyteteve në Gjermani dhe anëtarëve të komunitetit Hebreik për të vizituar kryeqytetin Vilnius. Në vitin 1387, qyteti bie në duar të mbretit Jogaila, njëri nga pasardhësit e mbretit Gediminas.

Ekonomia

Vilnius është qendra më e madhe ekonomike në Lituani dhe njëra nga qendrat më të mëdha financiare në Shtetet Baltike. Edhe pse është vendi i vetëm 15% të numrit të popullësisë së Lituanisë, gjeneron rreth 35% GDP-ne e Lituanisë. Bazuar në këta indikatore ështe kalkuluar GDP për capita duke u bazuar në PPP, në 2005 është përafersisht $33,100, më lart se mesatarja e Bashkimit Evropian.

Vilnius ka kontribuar më shume se 4.6 bilion litas në bugjetin nacional ne 2004. Shuma perket rreth 37% të bugjetit. Kaunas, qyteti i dytë nga madhësia, ka kontribuar vëtem 1.5 bilion. Vilnius morri prapa si kthim 360 milion litas në bugjet, i cili është vetëm 7.7% të kontributit të tij.

Demografia

Kultura

Në vitin 2009 Vilnius do të jetë Kryeqyteti Europian për Kulturë së bashku me Linz

Muzeu Guggenheim Hermitage në Vilnius

Muzeu Guggenheim Hermitage në Vilnius është një art muze i propozuar të ndërtohet në qytetin Vilnius, kryeqytetin e Lituanisë. Më 8 prill 2008 juria internacionale zgjedhi arkitekten nga Iraku-Britania Zaha Hadid, fituese e garës ndërkombëtare për dizajnin e muzeut. Muzeu është i planifikuar të përfundon dhe të hapet në vitin 2011.

Siq është parashikuar Muzeu Guggenheim Hermitage në Vilnius do të prezentoj ekspozita të artit medial të ri, pjesë të arkivit antologjik nga qyteti New York dhe artin Fluxus. Lëvizja artistike Fluxus ka qenë prezente ne New York gjatë vitetve 60'ta, dhe ka qenë e udhëhequr nga artisti lituan Jurgis Maciunas. Një pjesë tjetër e veqantë e ekspozitës është koleksioni i punimeve nga regjisori lituan avan-gard Jonas Mekas. Këto punime momentalisht janë prezente në Qendrën për Artet Vizuel Jonas Mekas. Koleksionet që gjenden në Muzeun Hermitage në St.Petersburg dhe Muzeun Guggenheim në New York do të shfaqen gjithashtu.

Sporti

Futboll

Politika

Marrëveshje Bashkëpunimi

Vilnius ka lidhje bashkëpunimi me 14 qytete. Gjithashtu Vilnius ka marrëveshje për bashkëpunim edhe me 16 qytete tjera.

Referime

Shiko edhe këtë

Lidhje të jashtme



Tags:

Vilniusi HistoriaVilniusi EkonomiaVilniusi DemografiaVilniusi KulturaVilniusi Muzeu Guggenheim Hermitage në VilniusVilniusi SportiVilniusi PolitikaVilniusi Marrëveshje BashkëpunimiVilniusi ReferimeVilniusi Shiko edhe këtëVilniusi Lidhje të jashtmeVilniusiGjuha polakeKryeqytetiLituania

🔥 Trending searches on Wiki Shqip:

KukësiShtjefën GjeçoviTërmeti i 26 nëntorit 2019 në ShqipëriMejozaTermocentraliNiko EngonopuloMigjeniFazat e Rilindjes ShqiptareDializaRadioaktivitetKalaja e ShkodrësPërmbytjaPulsi i zemrësHidrogjeniKortizoliFoshnjaPula (shpend)Mitologjia grekePrishtinaAthinaNdotjaSaturniDitar (Anne Frank)QeniKarbohidratetMeningjitiVaçe ZelaRajoni JuglindorUlqiniNumrat e telefonit në KosovëFerizajiLumiKiara TitoLegjendaMbreti Zogu IAbortiAlpet ShqiptarePëremriUjëtokësorëtKalaja e PetrelësRomantizmi në kulturën europianeLufta e Dytë BotëroreDemokraciaBylisiBronkitiHekuriEkosistemiAleksandër Stavre DrenovaPërrallaLista e vendeve sipas kodeve ndërkombëtare telefonikeTetovaPolimeriEdi RamaAriuKroaciaBakteriNepotizmiGjeografia e KosovësPlastikaPellazgëtKrujaADHDReal Madrid C.F.Dhimbja e kokësAlbert AjnshtajniMagnetiMetodat e kërkimitLista e festave në KosovëNjësia matëseJeronim de RadaSeksi analMatilda MakoçiSëmundja e ParkinsonitLista e vullkaneve aktivë në botëZona ruraleAnkthiDiabeti🡆 More