1878 Traktati I Berlinit

Pas fitores ruse kundër Perandorisë Osmane në Luftën Ruso-Turke të 1877-1878, fuqitë e mëdha ristrukturuan hartën e rajonit të Ballkanit . Ata përmbysën disa nga përfitimet ekstreme të pretenduara nga Rusia në Traktatin paraprak të San Stefanit, por osmanët humbën zotërimet e tyre kryesore në Evropë. Ishte një nga tre marrëveshjet kryesore të paqes në periudhën pas Kongresit të Vjenës 1815. Ishte akti përfundimtar i Kongresit të Berlinit (13 qershor - 13 korrik 1878) dhe përfshinte Britaninë e Madhe dhe Irlandën, Austro-Hungarinë, Francën, Gjermaninë, Italinë, Rusinë dhe Perandorinë Osmane. Kancelari i Gjermanisë Otto von Bismarck ishte kryetari dhe personaliteti dominues.

Detyra më e rëndësishme e Kongresit ishte të vendoste për fatin e Bullgarisë, por vetë Bullgaria u përjashtua nga pjesëmarrja në bisedime, me këmbënguljen ruse. Në atë kohë, duke qenë se nuk ishte një shtet sovran, Bullgaria nuk ishte subjekt i së drejtës ndërkombëtare dhe e njëjta gjë vlente edhe për vetë bullgarët. Përjashtimi ishte tashmë një fakt i vërtetuar në Konferencën e Fuqive të Mëdha të Kostandinopojës, e cila ishte mbajtur një vit më parë pa asnjë pjesëmarrje bullgare.

Rezultati më i dukshëm i konferencës ishte njohja zyrtare e shteteve të reja të pavarura të Rumanisë, Serbisë dhe Malit të Zi (të cilat de facto kishin vepruar në mënyrë të pavarur për dekada).

Traktati i Paqes i Parisit i vitit 1856, i cili i dha fund Luftës së Krimesë, e kishte bërë Detin e Zi një territor neutral. Traktati që kishte mbrojtur Perandorinë Osmane, i dha fund Aleancës së Shenjtë (Austria, Prusia dhe Rusia) dhe dobësoi pozicionin e Rusisë në Evropë. Në vitin 1870, Rusia thirri doktrinën e rebus sic stantibus dhe e përfundoi traktatin duke shkelur dispozitat në lidhje me neutralitetin e Detit të Zi. Fuqitë e mëdha u bindën gjithnjë e më shumë se Perandoria Osmane nuk do të ishte në gjendje të mbante territoret e saj në Evropë.

Në vitin 1875, kryengritja e Hercegovinës rezultoi në Krizën e Madhe Lindore . Ndërsa konflikti në Ballkan u intensifikua, mizoritë gjatë Kryengritjes së Prillit 1876 në Bullgari ndezën ndjenjat antiturke në Rusi dhe Britani, të cilat përfundimisht kulmuan në Luftën Ruso-Turke të 1877-ës .

Traktati njohu zyrtarisht pavarësinë e principatave de facto sovrane të Rumanisë, Serbisë dhe Malit të Zi dhe autonominë e Bullgarisë, megjithëse kjo e fundit funksiononte në mënyrë të pavarur dhe u nda në tre pjesë: Principata e Bullgarisë, provinca autonome e Rumelisë Lindore dhe Maqedonia, e cila iu kthye osmanëve, duke zhbërë planet ruse për një "Bullgari të Madhe" të pavarur dhe rusofile. Traktati i Shën Stefanit kishte krijuar një shtet bullgar, të cilit i trembeshin më shumë Britania dhe Austro-Hungaria.

Traktati i Berlinit konfirmoi shumicën e përfitimeve ruse nga Perandoria Osmane të specifikuara në Traktatin e San Stefanit, por lugina e Alashkerdit dhe qyteti i Bajazidit iu kthyen osmanëve. Traktati i Konstantinopojës (1879) ishte një vazhdim i mëtejshëm i negociatave. Ai ripohoi dispozitat e Traktatit të San Stefanit, të cilat nuk ishin modifikuar nga Traktati i Berlinit dhe përcaktoi shumat e kompensimit që Perandoria Osmane i detyrohej Rusisë për humbjet ndaj bizneseve dhe institucioneve gjatë luftës. Ai u dha amnisti nënshtetasve osmanë dhe lirimin e robërve të luftës. Përveç kësaj, neni VII i traktatit parashikonte që në territorin e përvetësuar nga Rusia, subjektet mund të zgjidhnin nëse dëshironin të ishin nënshtetas osmanë apo rusë për një periudhë prej gjashtë muajsh pas hyrjes në fuqi të marrëveshjes.

Me gjithë lutjet e delegatëve rumunë, Rumania u detyrua t'ia dorëzonte Perandorisë Ruse Besarabinë jugore. Si kompensim, Rumania mori Dobrujën, duke përfshirë deltën e Danubit. Traktati gjithashtu kufizoi pushtimin rus të Bullgarisë në 9 muaj, gjë që kufizoi kohën gjatë së cilës trupat dhe furnizimet ruse mund të lëviznin nëpër territorin rumun.

Tre shtetet e reja të pavarura më pas e shpallën veten mbretëri: Rumania në 1881, Serbia në 1882 dhe Mali i Zi në 1910 ndërsa Bullgaria shpalli pavarësinë e plotë në 1908 pasi u bashkua me Rumelinë Lindore në vitin 1885. Austro-Hungaria aneksoi Bosnjën në vitin 1908, duke shkaktuar krizën e Bosnjës, një krizë e madhe evropiane që përforcoi aleancat para Luftës së Parë Botërore.

Traktati i Berlinit u dha status të veçantë juridik disa grupeve fetare dhe gjithashtu do të shërbente si model për traktatet e pakicave, të cilat do të krijoheshin në kuadër të Lidhjes së Kombeve. Ai përcaktoi që Rumania të njohë jo të krishterët (hebrenjtë dhe muslimanët) si qytetarë të plotë. Ai gjithashtu kërkoi në mënyrë të paqartë një korrigjim kufiri midis Greqisë dhe Perandorisë Osmane, i cili ndodhi pas negociatave të stërzgjatura në 1881, me transferimin e Thesalisë në Greqi. 

Në "Rrethoren e Salisburit" të 1 prillit, Sekretari i Jashtëm britanik, Markezi i Salisbury-t, bëri të qartë kundërshtimet e tij dhe të qeverisë së tij ndaj Traktatit të San Stefanos dhe pozicionit të tij të favorshëm të Rusisë. Historiani A.J.P. Taylor shkruan: "Nëse traktati i San Stefanos do të ishte ruajtur, si Perandoria Osmane ashtu edhe Austro-Hungaria mund të kishin mbijetuar deri në ditët e sotme. Britanikët, me përjashtim të Beaconsfield në momentet e tij më të egra, kishin pritur më pak dhe, për rrjedhojë, ishin më pak të zhgënjyer. Salisbury shkroi në fund të vitit 1878: "Ne do të krijojmë një lloj sundimi të rrënuar turk përsëri në jug të Ballkanit. Por është thjesht një pushim. Nuk ka mbetur gjallëri në to. Traktati gjithashtu u bën thirrje palëve të përfshira të sulmojnë kombin që shkel traktatin.'"

Vilajeti i Kosovës mbeti pjesë e Perandorisë Osmane. Austro-Hungarisë iu lejua të vendosë garnizone ushtarake në Vilajetin Osman të Bosnjës dhe në Sanxhakun e Novi Pazarit. Vilajeti i Bosnjës u vu nën pushtimin austro-hungarez, megjithëse formalisht mbeti pjesë e Perandorisë Osmane derisa u aneksua nga Austro-Hungaria tridhjetë vjet më vonë, më 5 tetor 1908. Garnizonet austro-hungareze në Sanxhakun e Novi Pazarit u tërhoqën në vitin 1908, pas aneksimit të Vilajetit të Bosnjës dhe Krizës së Bosnjës që rezultoi, për të arritur një kompromis me Perandorinë Osmane, e cila po luftonte me grindje të brendshme për shkak të Revolucioni xhonturk (1908). Situata kaotike në Perandorinë Osmane gjithashtu i lejoi Bullgarisë të shpallte zyrtarisht pavarësinë e saj më 5 tetor 1908. 

•  United Kingdom
  • Benjamin Disraeli, Earl of Beaconsfield, Prime Minister
  • Robert Gascoyne-Cecil, 3rd Marquess of Salisbury, Foreign Secretary
  • Lord Odo Russell, ambassador to Berlin
•  Germany and Prussia
  • Otto von Bismarck, Minister President of Prussia and Chancellor of Germany
  • Baron Ernst von Bülow, Foreign Minister of Prussia
  • Chlodwig, Prince of Hohenlohe-Schillingsfürst, ambassador to Paris
•  Austria-Hungary
  • Gyula, Count Andrássy, Foreign Minister
  • Count Alajos Károlyi, ambassador to Berlin
  • Baron Heinrich Karl von Haymerle, ambassador to Rome
•  France
  • William Henry Waddington, the Comte de Saint-Vallier, ambassador to Berlin and Minister of Foreign Affairs
  • Félix Hippolyte Desprez, Director of Political Affairs in the Department for Foreign Affairs
•  Russia
  • Alexander, Prince Gorchakov, Chancellor and Foreign Minister
  • Count Pyotr Shuvalov, ambassador to the court of St James's
  • Paul d'Oubril, ambassador to Berlin
•  Italy
  • Edoardo de Launay, ambassador to Berlin
  • Luigi Corti
• Ottoman Empire
  • Alexander Karatheodori Pasha, Minister of Public Works
  • Mehmed Ali Pasha, marshal of the Ottoman army
  • Sadullah Pasha, ambassador to Berlin

• Vilajeti i Kosovës
• Kongresi i Berlinit
• Traktati i San Stefanit

• European commission for Eastern Roumelia (1880). Report presented to the international commission at Constantinople [European commission for Eastern Roumelia as to the state of Macedonia since the treaty of Berlin. Gilbert & Rivington.
• Gladstone, William Ewart (1878). The Berlin Treaty and the Anglo-Turkish Convention: speech of the Right Hon. W.E. Gladstone, M.P. in the House of Commons on Tuesday, July 30th, 1878.
• Gladstone, William Ewart (1916). "The Treaty of Berlin, 30 July 1878". Gladstone's Speeches, Descriptive Index and Bibliography by Arthur Tilney Bassett with a Preface by Viscount Bryce, O.M. and Introduction to the Selected Speeches by Herbert Paul. London: Methuen & Co. fq. 505–52.
• Anderson, M.S. The Eastern Question, 1774–1923: A Study in International Relations (1966) online Arkivuar 19 qershor 2020 tek Wayback Machine
• Goldfrank, David M. (2003). "Berlin, Congress of". përmbledhur nga Millar, James R. (red.). Encyclopedia of Russian History. Macmillan Reference USA. ISBN 978-0028656939.
• Langer, William L. European Alliances and Alignments: 1871-1890 (1950) pp 151–70. Online
• Millman, Richard (1979). Britain and the Eastern question, 1875–1878. Clarendon Press. ISBN 978-0-19-822379-5.
• Medlicott, W. N. (1963). The Congress of Berlin and After: A Diplomatic History of the Near East Settlement, 1878–1880 (bot. Second). London: Frank Cass. , Focus on the aftermath.
• Munro, Henry F. (1918). The Berlin Congress (Confidential, For Official Use Only). Washington, DC: Government Printing Office. Marrë më 8 shkurt 2019 – nëpërmjet Internet Archive.
• Phillips, Walter Alison (1911). "Berlin § Berlin, Congress and Treaty of" . përmbledhur nga Chisholm, Hugh (red.). Encyclopædia Britannica (në anglisht). Vëll. 3 (bot. 11th). Cambridge University Press. fq. 790–791.
• Stavrianos, Leften Stavros. The Balkans since 1453 (1958).
• Taylor, A. J. P. (1954). The struggle for mastery in Europe: 1848–1918. Oxford University Press.
• Yavuz, M. Hakan; Sluglett, Peter, red. (2012). War and Diplomacy: The Russo-Turkish War of 1877–1878 and the Treaty of Berlin. University of Utah Press. ISBN 978-1-60781-150-3.