SN 1604, i njohur gjithashtu si Supernova e Keplerit, Nova e Keplerit ose Ylli i Keplerit, ishte një supernova e Tipit Ia që ndodhi në Rrugën e Qumështit, në yjësinë Ophiuchus.
Duke u shfaqur në vitin 1604, është supernova më e fundit në galaktikën tonë që është vërejtur pa dyshim me sy, e ndodhur jo më larg se 6 kiloparsek (20,000 pc ) nga Toka.
I dukshëm me sy, Ylli i Keplerit ishte më i ndritshëm në kulmin e tij se çdo yll tjetër në qiellin e natës, me një magnitudë të dukshme prej 2.5. Ishte e dukshme gjatë ditës për më shumë se tre javë. Të dhënat e pamjes së tij ekzistojnë në burime evropiane, kineze, koreane dhe arabe.
Ishte supernova e dytë që u vëzhgua në një gjeneratë (pas SN 1572 e parë nga Tycho Brahe në yjësinë Cassiopeia ). Asnjë supernova tjetër nuk është vërejtur me siguri në Rrugën e Qumështit, megjithëse shumë të tjera jashtë galaktikës sonë janë parë që nga S Andromedae në 1885. SN 1987A në Retë e Madhe Magellanike ishte lehtësisht e dukshme me sy. Provat ekzistojnë për dy supernova të Rrugës së Qumështit, sinjalet e të cilëve do të kishin arritur në Tokë rreth viteve 1680 dhe 1870 – Cassiopeia A, dhe G1.9 + 0.3 përkatësisht. Nuk ka asnjë burim historik se janë zbuluar në ato vite ndoshta pasi thithja nga pluhuri ndër yjor i bëri ata më të dobët.
Astronomët e kohës (përfshirë Keplerin) ishin të shqetësuar për të vëzhguar radhitjen e Marsit dhe Jupiterit, të cilën ata e panë për sa i përket një lidhjeje të mbarë, duke e lidhur ate me Yllin e Betlehemit. Moti me re pengonte Keplerin të bënte vëzhgime qiellore. Sidoqoftë, astronomët Wilhelm Fabry, Michael Maestlin dhe Helisaeus Roeslin ishin në gjendje të bënin vëzhgime më 9 tetor, por nuk e regjistruan supernovën. Vëzhgimi i parë i regjistruar në Evropë ishte nga Lodovico delle Colombe në veri të Italisë më 9 tetor 1604. Kepleri ishte në gjendje të fillonte vëzhgimet e tij më 17 tetor ndërsa punonte në gjykatën perandorake në Pragë për perandorin Rudolf II. Supernova më pas u emërtua pas tij, edhe pse ai nuk ishte vëzhguesi i saj i parë, pasi vëzhgimet e tij përcollën objektin për një vit të tërë. Këto vëzhgime u përshkruan në librin e tij De Stella nova in pede Serpentarii ("Mbi yllin e ri në këmbën e Ophiuchus", Pragë 1606).
Në vitin 1606, Delle Colombe botoi Diskutimin e Lodovico delle Colombe në të cilin ai tregon se Ylli i sapo shfaqur në tetor 1604 nuk është as kometë, as një Yll i Ri, ku ai mbrojti një pamje Aristoteliane të kozmologjisë pasi Galileo Galilei kishte përdorur rastin e supernovës për të sfiduar sistemin Aristotelian. Përshkrimi i pretendimeve të Galileos është si më poshtë:
Galileo shpjegoi kuptimin dhe rëndësinë e paralaksit, raportoi që nova nuk shfaqi asgjë, dhe përfundoi, me siguri, se shtrihej përtej Hënës. Këtu mund të ishte ndalur, pasi kishte shpërndarë shigjetën e tij të vetme. Përkundrazi, ai skicoi një teori që shkatërroi kozmosin Aristotelian: nova me siguri përbëhej nga një sasi e madhe e materialit të ajrosur që lëshohej nga toka dhe shkëlqente nga rrezet e diellit të pasqyruar, si kometat Aristoteliane. Megjithatë, ndryshe nga ata, mund të ngrihet përtej Hënës. Ajo jo vetëm që solli ndryshim në qiejt, por e bëri atë në mënyrë provokuese duke importuar elemente të korruptueshme tokësore në kuintesencën e pastër. Kjo ngriti mundësi për copëtimin e qiellit. Hapësira ndër yjore mund të mbushet me diçka të ngjashme me atmosferën tonë, si në fizikën e Stoics, të cilit Tycho kishte referuar në tregimin e tij të gjatë të novës së vitit 1572. Dhe nëse materiali i kupës qiellore ngjason me atë të trupave këtu më poshtë, një teori e lëvizjes e bazuar në përvojën me objekte në mundësitë tona mund të vlejë edhe për rajonet qiellore. "Por unë nuk jam aq i guximshëm sa të mendoj se gjërat nuk mund të ndodhin ndryshe nga mënyra sesi kam specifikuar."
Në De Stella Nova (1606), Kepleri kritikoi Roeslin në lidhje me këtë supernova. Kepler argumentoi se në parashikimet e tij astrologjike, Roeslin kishte zgjedhur vetëm dy kometat, Kometa e Madhe e 1556 dhe 1580. Roeslin u përgjigj në vitin 1609 ai me të vërtetë kishte bërë ashtu. Kur Kepler u përgjigj më vonë atë vit, ai thjesht vëzhgoi se duke përfshirë një gamë më të gjerë të të dhënave Roeslin mund të kishte bërë një argument më të mirë.
This article uses material from the Wikipedia Shqip article Supernova e Keplerit, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Përmbajtja është në disponim nëpërmjet licencës CC BY-SA 4.0 nëse nuk shënohet ndryshe. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Shqip (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.