Ky artikull nuk përfshin periudhën e fëmijërisë pas pubertetit (shih psikologjinë e adoleshencës).
Ajo gjithashtu merr parasysh edhe mjedisin jetësor të fëmijës.
Në paraqitjen dhe zhvillimin e psikologjisë fëmijënore si një disiplinë shkencore e psikologjisë zhvillimore kanë dhënë kontribut një varg psikologësh mes të cilëve duhet përmendur Urie Bronfenbrenner, Erik Erikson, Sigmund Freud, Anna Freud, Jean Piaget, Barbara Rogoff, Esther Thelen dhe Lev Vygotsky.
Fëmijëria është një kohë ndryshimesh intensive. Këto ndryshime ndikojnë në zhvillimin fizik (dhe aftësitë motorike), në zhvillimin e trurit, njohja (kujtesa, arsyetimi, kuptimi i botës...), të zhvillimit gjuhësor dhe aftësinë për të komunikuar, të mësuarit (leximi, matematika...), emocionet dhe menaxhimin e tyre, marrëdhëniet shoqërore si dhe shëndetësore në përgjithësi.
Janë renditur disa faktorë rreziku për shëndetin fizik dhe mendor. Në zhvillimin e tij ndikojnë shumë mjedisi i fëmijës, familja e tij, bashkëmoshatarët, mjedisi parashkollor dhe shkollor dhe mjedisi i tij i përgjithshëm. Këta faktorë e ndihmojnë fëmijën të zhvillojë aftësitë e tij (shembull: dygjuhësia, elasticiteti ) por gjithashtu mund të ndërhyjë në zhvillimin dhe mirëqenien normale (shembuj : mungesa e vetëbesimit, vonesa intelektuale, ankthi...).
Psikologjia e fëmijës (ose e fëmijërisë) është e afërt me psikologjinë e zhvillimit, e cila përpiqet të kuptojë arsyen dhe mënyrën e zhvillimit njerëzor (nga ngjizja deri në vdekje) dhe ndërton modele teorike që bëjnë të mundur kuptimin dhe parashikimin e ndryshimeve gjatë periudhave si dhe të stabilitetit gjatë jetës së njeriut. Të dyja disiplinat kanë të njëjtat rrënjë historike dhe të njëjtat baza teorike.
Psikologjia e fëmijëve është një disiplinë fqinje e disiplinave mjekësore dhe shkencave njerëzore të përqendruara në fëmijëri. : historia e fëmijërisë, neuroshkenca njohëse zhvillimore, pedagogjia (pedagogjia parashkollore, pedagogjia familjare, psikologjia pedagogjike), psikologjia klinike e fëmijëve, psikopatologjia e fëmijëve, pediatria, psikiatria e fëmijëve . Disiplina huazon dhe ndan metodat dhe konceptet e saj me degët e tjera të psikologjisë, si psikologjia kognitive, psikoometria, psikologjia sociale , psikologjia ndërkulturore dhe psikanaliza.
Psikologët e specializuar në fëmijëri përdorin teknika specifike ( intervista klinike, teste projektive, lojëra, vizatime ndërvepruese, teste të standardizuara, etj.) dhe ofrojnë mbështetje të specializuar (psikoterapi për fëmijë, ose psikoanalizë për fëmijë).
Periudhat apo moshat e zhvillimeve ose aftësive psikomotore ose psikologjike ndryshojnë nga një fëmijë në tjetrin. Megjithatë, për arsye praktike dhe teorike, psikologët dhe studiuesit praktikues bëjnë dallimin midis fazave të ndryshme të fëmijërisë. Kufijtë përkatës të moshës janë dhënë vetëm për informacion.
Termat fëmijë ose fëmijëri mund të përdoren gjithashtu në një kuptim më të gjerë, duke iu referuar periudhës nga lindja deri në moshën madhore.
Fëmija është i mitur, term legjislativ që do të thotë se individi nuk ka arritur moshën civile. Ky term nuk përdoret në psikologji për të përcaktuar një fëmijë : përdoret vetëm në një kontekst ligjor ose legjislativ.
Zhvillimi i trurit nuk përfundon në moshën e adoleshencës. Përfundon me mielinimin e lobeve ballore (funksionet ekzekutive) që është vërejtur rreth moshës 20 apo edhe 25 vjeç. Psikologët dhe studiuesit më pas flasin për një të rritur të ri. Psikologjia e zhvillimit konsideron se zhvillimi nuk përfundon në fund të fëmijërisë apo adoleshencës, por është një proces që nuk përfundon deri në vdekje.
This article uses material from the Wikipedia Shqip article Psikologjia fëmijënore, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Përmbajtja është në disponim nëpërmjet licencës CC BY-SA 4.0 nëse nuk shënohet ndryshe. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Shqip (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.