Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica, (latinisht: mathematical principles of natural philosophy shpesh e quajtur shkurt Principia ose Principia Mathematica) është libër tre vëllimësh i shkruar nga Isak Njutoni dhe i botuar më 5 korrik të vitit 1687.
Libri përmbanë pohimet e Ligjeve të lëvizjes të Njutonit duke formuar themelimin e mekanikës klasike si dhe ligjet e tija universale të gravitacionit si dhe derivimin e ligjeve të Keplerit për lëvizjen e planetëve. Principia njihet si një nga shkrimet më të rëndësishme të të gjitha kohërave.[nevojitet citimi]
Në formulimin e teorive të tija fizike, Njutni zhvilloi fushë të metematikës të njhur si analiza. Sidoqoftë, gjuha e analizës gjerësisht u la jashtë Principia-s. Në vend të kësaj, Njutoni ndryshoi shumicën e dëshmive të tija si argumente gjeometrike.
Është një shtojcë në Principia, emëruar General Scholium në të cilën ai shkruan hipotezën e tijë të famshme Hypotheses non fingo ("I feign no hypotheses" ose "Unë nuk punoj me të qëlluar").
Në hyrje të Principia-s, Njutoni shkroi:
... matematika racionale do të jetë shkenca e lëvizjes duke rezultuar nga cilado forcë dhe nga forcat e kërkuara për të shkaktuar ndonjë lëvizje ... dhe për këtë unë ofroj këtë punim si principet matematike të filozofisë, për gjithë barrën e filozofisë që duket të përmbajë në këtë — nga fenomeni i lëvizjes në hetimin e forcave të natyrës dhe pastaj nga këto forca të demonstrohen fenomenet tjera ...
Wikisource Burime dhe tekste të plota |
Wikisource Burime dhe tekste të plota |
This article uses material from the Wikipedia Shqip article Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Përmbajtja është në disponim nëpërmjet licencës CC BY-SA 4.0 nëse nuk shënohet ndryshe. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Shqip (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.