Parku kombëtar është një park në përdorim për qëllime konservimi dhe që është nën mbrojtje.
Shpesh mund të jetë edhe një rezervat natyral, gjysmë natyrale ose i zhvilluar e të cilin e shpall dhe zotëron një shtet sovran. Megjithëse vendet individuale caktojnë parqet e tyre kombëtare ndryshe, ekziston një ide e zakonshme: ruajtja e 'natyrës së egër' për pasardhësit dhe si një simbol i krenarisë kombëtare.
Një organizatë ndërkombëtare, Unioni Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës (IUCN), dhe Komisioni Botëror i saj për Zonat e Mbrojtura (WCPA), e ka përcaktuar "Parkun Kombëtar" si Kategorinë e II-të të zonave të mbrojtura. Sipas IUCN, 6,555 parqe kombëtare në mbarë botën i plotësuan kriteret e tyre në vitin 2006. IUCN është ende duke diskutuar parametrat ligjore të përcaktimit të parqeve kombëtare.
Ndërsa ky lloj parku kombëtar ishte propozuar më parë, Shtetet e Bashkuara krijuan të parin "park publik ose tokë kënaqësie për përfitimin dhe kënaqësinë e njerëzve", Parku Kombëtar Yellowstone, në vitin 1872. Megjithëse Yellowstone ende nuk ishte cilësuar zyrtarisht një "park kombëtar" në kohën e themelimit të tij, ai gjithmonë u cilësua i tillë në praktikë dhe konsiderohet gjerësisht të jetë parku i parë dhe më i vjetër kombëtar në botë. Sidoqoftë, Rezervati Pyjor i Tobago Main Ridge (themeluar në vitin 1776), dhe zona përreth Malit Bogd Khan (1778) janë parë si zonat më të vjetra të mbrojtura me ligj, duke tejkaluar Parkun Yellowstone me gati një shekull.
Parqet Kombëtare janë pothuajse gjithmonë të hapura për vizitorët.
Në vitin 1969, IUCN shpalli një park kombëtar si një zonë relativisht të madhe me karakteristikat e mëposhtme përcaktuese:
Në vitin 1971, këto kritere u zgjeruan më tej duke çuar në standarde më të qarta dhe të përcaktuara për të vlerësuar një park kombëtar. Kjo përfshin:
Ndërsa termi park kombëtar i përcaktuar tani nga IUCN, shumë zona të mbrojtura në shumë vende quhen park kombëtar edhe kur ato korrespondojnë me kategoritë e tjera të IUCN për shembull Definicioni i Menaxhimi i Zonave të Mbrojtura, disa nga shembujt janë:
Ndërsa parqet kombëtare përgjithësisht kuptohet se administrohen nga qeveritë kombëtare (pra emri), në Australi parqet kombëtare drejtohen nga qeveritë e shtetit dhe paraprijnë Federatën e Australisë; në mënyrë të ngjashme, parqet kombëtare në Holandë administrohen nga provincat. Në Kanada, ekzistojnë të dy parqet kombëtare që operohen nga qeveria federale dhe parqet krahinore ose territoriale të cilat operohen nga qeveritë provinciale dhe territoret, megjithëse gati që të gjitha janë parqe kombëtare edhe sipas përcaktimit të IUCN.
Në shumë vende, përfshirë Indonezinë, Holandën dhe Mbretërinë e Bashkuar, parqet kombëtare nuk i përmbahen përkufizimit të IUCN, ndërsa disa zona që i përmbahen përkufizimit të IUCN nuk përcaktohen si parqe kombëtare.
{{cite book}}
: Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja)
This article uses material from the Wikipedia Shqip article Parku kombëtar, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Përmbajtja është në disponim nëpërmjet licencës CC BY-SA 4.0 nëse nuk shënohet ndryshe. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Shqip (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.