Mbretëria Jugosllave

Mbretëria e Sllavisë Jugore (serbokroatisht: Краљевина Југославија Kraljevina Jugoslavija; sllovenisht: Kraljevina Jugoslavija) ishte një shtet në Evropën Juglindore dhe Qendrore që ekzistonte nga viti 1918 deri në vitin 1941.

Nga viti 1918 deri në vitin 1929 zyrtarisht u quajt Mbretëria e Serbëve, Kroatëve dhe Sllovenëve (serbokroatisht: Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca / Краљевина Срба, Хрвата и Слоца; sllovenisht: Kraljevina Srbov, Hrvatov in Slovencev), por termi "Jugosllavia" (fjalë për fjalë "toka e sllavëve të jugut") ishte emri i saj bisedor për shkak të origjinës së tij. Emri zyrtar i shtetit u ndryshua në Mbretëria e Jugosllavisë nga mbreti Aleksandër I më 3 tetor 1929.

Mbretëria e Serbëve,
Kroatëve dhe Sllovenëve
(1918–1929)
Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca
Краљевина Срба, Хрвата и Словенаца
Kraljevina Srbov, Hrvatov in Slovencev

Mbretëria Jugosllave
(1929–1941)
Kraljevina Jugoslavija
Краљевина Југославија
1918–1941
Parimi: Jedan narod, jedan kralj, jedna država  
Један народ, један краљ, једна држава  
"Një popull, një mbret, një shtet"
Himni: Himna Kraljevine Jugoslavije
Химна Краљевине Југославије
"Himni Kombëtar i Mbretërisë së Jugosllavisë"
Harta e Evropës në vitin 1930, që tregon Mbretërinë e Jugosllavisë të theksuar me të gjelbër
Harta e Evropës në vitin 1930, që tregon
Mbretërinë e Jugosllavisë të theksuar me të gjelbër
Kryeqyteti
dhe qyteti më i madh
Beogrsdi
44°48′N 20°28′E / 44.800°N 20.467°E / 44.800; 20.467
Gjuhët zyrtareSerbo-kroate-sllovenisht[a]
NofkaJugosllav
Qeveria
Lloji i qeverisjes
Mbreti 
• 1918–1921
Peter I
• 1921–1934
Aleksandër I
• 1934–1941
Peter II[b]
Princi Regjent 
• 1918–1921
Princi Aleksandër
• 1934–1941
Princi Paul
Kryeministri 
• 1918–1919 (i pari)
Stojan Protiq
• 1941 (i fundit)
Dushan Simoviq
KuvendiPërfaqësimi i Përkohshëm
(1919–1920)
Kuvendi Kombëtar[c]
(1920–1941)
Senati
(që nga viti 1931)
Dhoma e Deputetëve
(që nga viti 1931)
Epoka historikePeriudha e ndërluftësStampa:*Lufta e Dytë Botërore
• Themeluar
1 dhjetor 1918
28 qershor 1921
6 janar 1929
• Kushtetuta Oktroike
3 shtator 1931
• Mbreti u vra
9 tetor 1934
• Sporazum në Kroaci
25 gusht 1939
• I'u bashkua Boshtit
25 mars 1941
• Grusht shteti
27 mars 1941
6 prill 1941
Prill 1941
29 nëntor 1945
Sipërfaqja
1941247,542 km2 (95,577 sq mi)
Popullsia
• 1918
12,017,323
• 1931
13,934,000
Ekonomia
Monedha
Të dhëna të tjera
Paraprirë nga
Pasuar nga
Mbretëria Jugosllave Mbretëria e Serbisë
Mbretëria Jugosllave Shteti i Sllovenëve, Kroatëve dhe Serbëve
Mbretëria Jugosllave Mbretëria e Hungarisë (pjesë)
Mbretëria Jugosllave Mbretëria e Italisë (pjesë)
Mbretëria Jugosllave Mbretëria e Bullgarisë (pjesë)
Serbia e pushtuar nga nazistët Mbretëria Jugosllave
Governorati italian i Malit të Zi Mbretëria Jugosllave
Shteti i Pavarur i Kroacisë Mbretëria Jugosllave
Mbretëria e Italisë Mbretëria Jugosllave
Mbretëria e Bullgarisë Mbretëria Jugosllave
Mbretëria e Hungarisë Mbretëria Jugosllave
Protektoriati italian i Shqipërisë Mbretëria Jugosllave
Gjermania Naziste Mbretëria Jugosllave
Qeveria jugosllave në mërgim Mbretëria Jugosllave
  1. ^ Serbokroatishtja dhe sllovenishtja janë gjuhë të ndara, por kjo nuk ishte e pranuar zyrtarisht ose e njohur botërisht në atë kohë, dhe 'serbo-kroato-sllovenishtja' u shpall gjuhë e vetme zyrtare (srbsko-hrvatsko-slovenački ose srbsko-hrvatsko-slovenski; përkthyer edhe "serbokroatosllovenisht"). Në praktikë funksiononte si serbokroatisht.
  2. ^ Peter II, ende i mitur, u shpall i rritur nga një grusht shteti ushtarak. Menjëherë pas marrjes së autoritetit mbretëror, Jugosllavia u pushtua nga Boshti dhe Mbreti i ri shkoi në mërgim. Në vitin 1944, ai pranoi formimin e Jugosllavisë Federale Demokratike. Ai u rrëzua nga parlamenti jugosllav në vitin 1945.
  3. ^ Njëdhomësh deri në vitin 1931.

Institucionet fetare kryesore ishin: kisha katolike romake, kisha ortodokse, myslimane me xhamia.

Mbretëria Serbo-Kroato-Sllovene (1918-1941)

Mbretëria paraprake u formua në vitin 1918 nga bashkimi i Shtetit të përkohshëm të Sllovenëve, Kroatëve dhe Serbëve (vetë i formuar nga territoret e ish-Austro-Hungarisë, që përfshin Bosnjën dhe Hercegovinën e sotme dhe pjesën më të madhe të Kroacisë dhe Sllovenisë së sotme) dhe Banat, Baçka dhe Baranja (që kishte qenë pjesë e Mbretërisë së Hungarisë brenda Austro-Hungarisë) me mbretërinë e dikurshme të pavarur të Serbisë. Në të njëjtin vit, Mbretëria e Malit të Zi shpalli edhe bashkimin e saj me Serbinë, ndërsa rajonet e Kosovës dhe Maqedonisë së Vardarit ishin bërë pjesë e Serbisë para bashkimit. Ne daten 1 dhjetor 1918, Aleksander Karagjeorgjeviq shpalli mbreterine Serbo-Kroato-Sllovene.

Shteti drejtohej nga dinastia serbe e Karagjorgjeviqit, e cila më parë sundonte Mbretërinë e Serbisë nën Peter I nga viti 1903 (pas grushtit të majit) e tutje. Peter I u bë mbreti i parë i Jugosllavisë deri në vdekjen e tij në vitin 1921. Ne vitin 1921 u shpall kushtetuta. Ai u pasua nga djali i tij Aleksandri I, i cili kishte qenë regjent i babait të tij. Ne vitin 1924 Aleksandri I. e ndau mbreterine ne 9 njesi administrative dhe ajo u quajt Jugosllavi. Ai njihej si "Aleksandër Bashkuesi" dhe e quajti mbretërinë Jugosllavi në vitin 1929. U zhvilluan reforma asimiluese ndaj shqiptareve dhe ne vitin 1924 u vendos diktatura mbreterore. Ai u vra në Marsejë nga Vlado Çernozemski, një anëtar i Organizatës së Brendshme Revolucionare Maqedonase (OBRM), gjatë vizitës së tij në Francë në vitin 1934. kurora i kaloi djalit të tij 11-vjeçar Peter II. Kushëriri i Aleksandrit Paul sundoi si princ regjent deri në vitin 1941, kur Peter II erdhi në moshë. Familja mbretërore fluturoi në Londër në të njëjtin vit, përpara se vendi të pushtohej nga Fuqitë e Boshtit.

Në prill 1941, vendi u pushtua dhe u nda nga Fuqitë e Boshtit. Një qeveri mbretërore në mërgim, e njohur nga Mbretëria e Bashkuar dhe, më vonë, nga të gjithë Aleatët, u krijua në Londër. Në vitin 1944, pas presionit të kryeministrit britanik Uinston Çërçill, Mbreti e njohu qeverinë e Jugosllavisë Federale Demokratike si qeveri e ligjshme. Kjo u krijua më 2 nëntor pas nënshkrimit të Traktatit të Visit nga Ivan Shubashiq (në emër të Mbretërisë) dhe Josip Broz Tito (në emër të partizanëve jugosllavë).

Kolonizimi i Kosovës me banorë joshqiptarë, kryesisht me serbë aloktonë, ishte një proces i realizuar me plan nga qeveria beogradase në periudhën mes dy luftërave botërore.

Librat

  • Ali Hadri, Historia e Popullit Shqiptar, II, Enti i Teksteve dhe Mjeteve Mësimore i KSAK, Prishtinë, 1979, fq.793-795
  • Zhivko Avramovksi, Regjistrimi i Popullsisë në Mbretërinë Serbe, Kroate dhe Sllovene më 31.1.1921.
  • Zhivko Avramovski Ibid, fq.127.
  • Stenografske beleshke Narodne Skupshtine Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca 1924, fq.406-407
  • Hajredin Hoxha “Përparimi” XVI, Prishtinë, nr,5 fq.358
  • Ajet Haxhiu, Ibid, fq.122.
  • Stenografske beleshke Narodne Skupshtine Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca 1924, fq.406-408

Referime

Tags:

Evropa JuglindoreEvropa QendroreGjuha serbokroateGjuha slloveneJugosllaviaSllavët e Jugut

🔥 Trending searches on Wiki Shqip:

Pozita gjeografike e ShqipërisëEkologjiaMerkuri (planet)Qyteti i KukesitMbiemriKlima e ShqipërisëVullkaniGjergj FishtaLista e bimëveUlqiniFizikaShëndetiKorçaLigjiAsdren GjikolliDita Ndërkombëtare e Librit për FëmijëAziaHëna e PlotëMetaforaKongresi i ManastiritFejaKanceriPoeziaKinaMigjeniOrgazmaSami FrashëriHerodotiHidrografia e ShqipërisëSistemi operativZhurmat në veshDaulljaShtetet e Bashkuara të AmerikësMesopotamiaIliadaKatroriNamazi i SabahutPërrallaTeknologjia e informacionit dhe komunikimitKrimet e regjimit komunist në ShqipëriParisiKostandin KristoforidhiLahuta e MalcísFotosintezaBurimet natyroreHristijan MickoskiJeronim de RadaNumrat e plotëLimfocitiMarie CurieIsmail QemaliAustraliaElektromagnetiMenopauzaPersonat me aftesi te kufizuaraFigura stilistikeKoreja e JugutFruthiSulfuriLekë DukagjiniTrashëgimia kulturoreGjakuLista e elementeve kimike sipas numrit atomikGlukozaAkronimiStatistikaAlbano BogdoGjitariWarnerMediaElefanti afrikanAleksandri i MadhStresiLuaniLista e vullkaneve aktivë në botëTemperaturaSpanjaAleksandër Stavre DrenovaIntervistaArkitektura islame🡆 More