Mbretëria e Sllavisë Jugore (serbokroatisht: Краљевина Југославија Kraljevina Jugoslavija; sllovenisht: Kraljevina Jugoslavija) ishte një shtet në Evropën Juglindore dhe Qendrore që ekzistonte nga viti 1918 deri në vitin 1941.
Nga viti 1918 deri në vitin 1929 zyrtarisht u quajt Mbretëria e Serbëve, Kroatëve dhe Sllovenëve (serbokroatisht: Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca / Краљевина Срба, Хрвата и Слоца; sllovenisht: Kraljevina Srbov, Hrvatov in Slovencev), por termi "Jugosllavia" (fjalë për fjalë "toka e sllavëve të jugut") ishte emri i saj bisedor për shkak të origjinës së tij. Emri zyrtar i shtetit u ndryshua në Mbretëria e Jugosllavisë nga mbreti Aleksandër I më 3 tetor 1929.
Mbretëria e Serbëve, Kroatëve dhe Sllovenëve (1918–1929) Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca Краљевина Срба, Хрвата и Словенаца Kraljevina Srbov, Hrvatov in Slovencev Mbretëria Jugosllave (1929–1941) Kraljevina Jugoslavija Краљевина Југославија | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1918–1941 | |||||||||||||||
Parimi: Jedan narod, jedan kralj, jedna država Један народ, један краљ, једна држава "Një popull, një mbret, një shtet" | |||||||||||||||
Himni: Himna Kraljevine Jugoslavije Химна Краљевине Југославије "Himni Kombëtar i Mbretërisë së Jugosllavisë" | |||||||||||||||
Kryeqyteti dhe qyteti më i madh | Beogrsdi 44°48′N 20°28′E / 44.800°N 20.467°E | ||||||||||||||
Gjuhët zyrtare | Serbo-kroate-sllovenisht[a] | ||||||||||||||
Nofka | Jugosllav | ||||||||||||||
Qeveria | |||||||||||||||
Lloji i qeverisjes |
| ||||||||||||||
Mbreti | |||||||||||||||
• 1918–1921 | Peter I | ||||||||||||||
• 1921–1934 | Aleksandër I | ||||||||||||||
• 1934–1941 | Peter II[b] | ||||||||||||||
Princi Regjent | |||||||||||||||
• 1918–1921 | Princi Aleksandër | ||||||||||||||
• 1934–1941 | Princi Paul | ||||||||||||||
Kryeministri | |||||||||||||||
• 1918–1919 (i pari) | Stojan Protiq | ||||||||||||||
• 1941 (i fundit) | Dushan Simoviq | ||||||||||||||
Kuvendi | Përfaqësimi i Përkohshëm (1919–1920) Kuvendi Kombëtar[c] (1920–1941) | ||||||||||||||
Senati (që nga viti 1931) | |||||||||||||||
Dhoma e Deputetëve (që nga viti 1931) | |||||||||||||||
Epoka historike | Periudha e ndërluftësStampa:*Lufta e Dytë Botërore | ||||||||||||||
1 dhjetor 1918 | |||||||||||||||
28 qershor 1921 | |||||||||||||||
6 janar 1929 | |||||||||||||||
• Kushtetuta Oktroike | 3 shtator 1931 | ||||||||||||||
• Mbreti u vra | 9 tetor 1934 | ||||||||||||||
• Sporazum në Kroaci | 25 gusht 1939 | ||||||||||||||
• I'u bashkua Boshtit | 25 mars 1941 | ||||||||||||||
• Grusht shteti | 27 mars 1941 | ||||||||||||||
6 prill 1941 | |||||||||||||||
Prill 1941 | |||||||||||||||
29 nëntor 1945 | |||||||||||||||
Sipërfaqja | |||||||||||||||
1941 | 247,542 km2 (95,577 sq mi) | ||||||||||||||
Popullsia | |||||||||||||||
• 1918 | 12,017,323 | ||||||||||||||
• 1931 | 13,934,000 | ||||||||||||||
Ekonomia | |||||||||||||||
Monedha |
| ||||||||||||||
Të dhëna të tjera | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
|
Institucionet fetare kryesore ishin: kisha katolike romake, kisha ortodokse, myslimane me xhamia.
Mbretëria paraprake u formua në vitin 1918 nga bashkimi i Shtetit të përkohshëm të Sllovenëve, Kroatëve dhe Serbëve (vetë i formuar nga territoret e ish-Austro-Hungarisë, që përfshin Bosnjën dhe Hercegovinën e sotme dhe pjesën më të madhe të Kroacisë dhe Sllovenisë së sotme) dhe Banat, Baçka dhe Baranja (që kishte qenë pjesë e Mbretërisë së Hungarisë brenda Austro-Hungarisë) me mbretërinë e dikurshme të pavarur të Serbisë. Në të njëjtin vit, Mbretëria e Malit të Zi shpalli edhe bashkimin e saj me Serbinë, ndërsa rajonet e Kosovës dhe Maqedonisë së Vardarit ishin bërë pjesë e Serbisë para bashkimit. Ne daten 1 dhjetor 1918, Aleksander Karagjeorgjeviq shpalli mbreterine Serbo-Kroato-Sllovene.
Shteti drejtohej nga dinastia serbe e Karagjorgjeviqit, e cila më parë sundonte Mbretërinë e Serbisë nën Peter I nga viti 1903 (pas grushtit të majit) e tutje. Peter I u bë mbreti i parë i Jugosllavisë deri në vdekjen e tij në vitin 1921. Ne vitin 1921 u shpall kushtetuta. Ai u pasua nga djali i tij Aleksandri I, i cili kishte qenë regjent i babait të tij. Ne vitin 1924 Aleksandri I. e ndau mbreterine ne 9 njesi administrative dhe ajo u quajt Jugosllavi. Ai njihej si "Aleksandër Bashkuesi" dhe e quajti mbretërinë Jugosllavi në vitin 1929. U zhvilluan reforma asimiluese ndaj shqiptareve dhe ne vitin 1924 u vendos diktatura mbreterore. Ai u vra në Marsejë nga Vlado Çernozemski, një anëtar i Organizatës së Brendshme Revolucionare Maqedonase (OBRM), gjatë vizitës së tij në Francë në vitin 1934. kurora i kaloi djalit të tij 11-vjeçar Peter II. Kushëriri i Aleksandrit Paul sundoi si princ regjent deri në vitin 1941, kur Peter II erdhi në moshë. Familja mbretërore fluturoi në Londër në të njëjtin vit, përpara se vendi të pushtohej nga Fuqitë e Boshtit.
Në prill 1941, vendi u pushtua dhe u nda nga Fuqitë e Boshtit. Një qeveri mbretërore në mërgim, e njohur nga Mbretëria e Bashkuar dhe, më vonë, nga të gjithë Aleatët, u krijua në Londër. Në vitin 1944, pas presionit të kryeministrit britanik Uinston Çërçill, Mbreti e njohu qeverinë e Jugosllavisë Federale Demokratike si qeveri e ligjshme. Kjo u krijua më 2 nëntor pas nënshkrimit të Traktatit të Visit nga Ivan Shubashiq (në emër të Mbretërisë) dhe Josip Broz Tito (në emër të partizanëve jugosllavë).
Kolonizimi i Kosovës me banorë joshqiptarë, kryesisht me serbë aloktonë, ishte një proces i realizuar me plan nga qeveria beogradase në periudhën mes dy luftërave botërore.
This article uses material from the Wikipedia Shqip article Mbretëria Jugosllave, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Përmbajtja është në disponim nëpërmjet licencës CC BY-SA 4.0 nëse nuk shënohet ndryshe. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Shqip (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.