Kozmologjia fizike, si degë e astronomisë, është studimi i strukturave në shkallë më të madhe dhe dinamikave të universit tonë dhe ka të bëjë me pyetjet themelore për formimin dhe evolucionin e tij.
Kozmologjia merret me studimin e levizjes se trupave qiellorë dhe shkaku i parë. Për shumicën e historisë njerëzore, ajo ka qenë një degë e metafizikės. Kozmologjia si një shkencë filloi me parimi Kopernikan, i cili nënkupton se trupat qiellorë i binden ligjeve fizike identike me ato të tokës, dhe mekanikën e Njutonit, e cila qe parë qe na lejoi të kuptojme ato levizje. Kjo tani quhet mekanikë qiellore. Kozmologji fizike, sic kuptohet tani, ka filluar me zhvillimin e shekullit të njëzetë te relativitetit te përgjithshme te Albert Ajnshtajnit dhe vrojtimet më të mira të objekteve astronomik tepër të largët.
Përparime të shekullit te njëzet bënë të mundur spekulimin në lidhje me origjinën e universit dhe lejuan shkencëtarët të krijojnë Big Bang si modelin kryesor kozmologjik, te cilin Kozmologët tani pranojnë si bazë për teoritë e tyre dhe vërejtje. Deri diku ka disa studiues te cilet jane ende avokat te një pjesë të vogël të kozmologjive alternative, por Kozmologët profesionale në përgjithësi pajtohen me faktin se shpërthimi i madh shpjegon shumicen e vëzhgimeve. Kozmologji fizike, merret me shumë me objektet më të mëdha në univers ( galaktikat, grupime galaktiksh dhe superklustera), objekte shumë më të hershme të dallueshme për të formuar ( kuazaret) te universit shumë herët, kur ai ishte gati homogjen ( shume i nxehtë , tema te tjera jane ato te inflacionin kozmik, sfondit kozmik mikrovalë rrezatimi dhe hipoteza e kurbatures se Weyl).
Steven Weinberg (1993). The First Three Minutes. Basic Books. ISBN0-465-02437-8.
Libra Universitare
Cheng, Ta-Pei (2005). Relativity, Gravitation and Cosmology: a Basic Introduction. Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN0-19-852957-0. Liber kozmologjie pa aparatin tensorial.
Grøn Øyvind; Sigbjørn Hervik (2007). Einstein's General Theory of Relativity with Modern Applications in Cosmology. New York: Springer. ISBN978-0-387-69199-2.
Liddle, Andrew (2003). An Introduction to Modern Cosmology. John Wiley. ISBN0-470-84835-9. Cosmology without general relativity.
Andrew Liddle; David Lyth (2000). Cosmological Inflation and Large-Scale Structure. Cambridge. ISBN0-521-57598-2. An introduction to cosmology with a thorough discussion of inflation.
Mukhanov, Viatcheslav (2005). Physical Foundations of Cosmology. Cambridge University Press. ISBN0-521-56398-4.
Peacock, John (1998). Cosmological Physics. Cambridge University Press. ISBN0-521-42270-1. An introduction including more on general relativity and quantum field theory than most.
George Musser (janar 2004). "Four Keys to Cosmology". Scientific American. Scientific American. Arkivuar nga origjinali më 29 mars 2006. Marrë më 27 qershor 2008.
Cliff Burgess; Fernando Quevedo (1 nëntor 2007). "The Great Cosmic Roller-Coaster Ride"(print). Scientific American. Scientific American. fq. 52–59. Marrë më 27 qershor 2008. (subtitle) Could cosmic inflation be a sign that our universe is embedded in a far vaster realm ?
This article uses material from the Wikipedia Shqip article Kozmologjia fizike, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Përmbajtja është në disponim nëpërmjet licencës CC BY-SA 4.0 nëse nuk shënohet ndryshe. Images, videos and audio are available under their respective licenses. ®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Shqip (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.