Karta Evropiane Për Gjuhët Rajonale Ose Minoritare
Karta Evropiane për Gjuhët Rajonale ose Minoritare (anglisht: European Charter for Regional or Minority Languages) është një traktat evropian (CETS 148) i miratuar në vitin 1992 nën kujdesin e Këshillit të Evropës me qëllim të mbrojtjes dhe promovimit të gjuhëve minoritare, historike dhe rajonale të pakicave në Evropë.
Përmbledhje
Përgatitja e këtij dokumenti u bë nga paraardhësi i Kongresit të Autoriteteve Lokale dhe Rajonale, i njohur si Konferenca e Përhershme e Autoriteteve Lokale dhe Rajonale të Evropës sepse përfshirja e qeverive lokale dhe rajonale, në këtë dokument, konsiderohet se ishte thelbësore. Karta aktuale është hartuar në Asamblenë Parlamentare bazuar në Rekomandimet e Kongresit. Ajo vlenë vetëm për gjuhët e përdorura tradicionalisht nga shtetasit e shteteve palë (duke përjashtuar kështu gjuhët e përdorura nga emigrantët e fundit nga shtetet e tjera, shihni gjuhët e emigrantëve), të cilat dukshëm ndryshojnë nga gjuha e shumicës ose gjuha zyrtare (duke përjashtuar kështu atë që shteti palë dëshiron të konsiderojë si dialekte të thjeshta lokale të gjuhës zyrtare ose të shumicës) dhe që, ose kanë një bazë territoriale (dhe për këtë arsye janë folur tradicionalisht nga popullsitë e rajoneve ose zonave brenda shtetit) ose përdoren nga pakicat gjuhësore brenda shtetit në tërësi (duke përfshirë kështu gjuhë të tilla si Jidish, Romane dhe Lemko, të cilat përdoren në një zonë të gjerë gjeografike).
Disa shtete, si p.sh. Ukraina dhe Suedia, e kanë lidhur statusin e gjuhës së pakicave me pakicat e njohura kombëtare, të cilat përcaktohen me kritere etnike, kulturore dhe / ose fetare, duke shmangur kështu nocionin e Kartës për pakicën gjuhësore.
Sipas këtij dokumenti gjuha shqipe është një gjuhë e mbrojtur minoritare në Bosnje dhe Hercegovinë, Mal të Zi, Rumani, dhe Serbi.
Vendet
| Vend anëtar i KE | Nënshkruar | Ratifikuar | Në fuqi. |
|---|---|---|---|
 Shqipëria | - | - | — |
 Andorra | - | - | — |
 Armenia | 11 maj 2001 | 25 janar 2002 | 1 maj 2002 |
 Austria | 5 nëntor 1992 | 28 qershor 2001 | 1 tetor 2001 |
 Azerbajxhani | 21 dhjetor 2001 | - | — |
.svg) Belgjika | - | - | — |
 Bosnja dhe Hercegovina | 7 shtator 2005 | 21 shtator 2010 | 1 janar 2011 |
 Bullgaria | - | - | — |
 Republika Çeke | 9 nëntor 2000 | 15 nëntor 2006 | 1 mars 2007 |
 Qipro | 12 nëntor 1992 | 26 gusht 2002 | 1 dhjetor 2002 |
 Kroacia | 5 nëntor 1997 | 5 nëntor 1997 | 1 mars 1998 |
 Danimarka | 5 nëntor 1992 | 8 shtator 2000 | 1 janar 2001 |
 Zvicra | 8 tetor 1993 | 23 dhjetor 1997 | 1 prill 1998 |
 Estonia | - | - | — |
 Finlanda | 5 nëntor 1992 | 9 nëntor 1994 | 1 mars 1998 |
 Franca | 7 maj 1999 | - | — |
 Gjeorgjia | - | - | — |
 Gjermania | 5 nëntor 1992 | 16 shtator 1998 | 1 janar 1999 |
 Greqia | - | - | — |
 Irlanda | - | - | — |
 Islanda | 7 maj 1999 | - | — |
 Italia | 27 qershor 2000 | - | — |
 Letonia | - | - | — |
 Lihtenshtajni | 5 nëntor 1992 | 18 nëntor 1997 | 1 mars 1998 |
 Lituania | - | - | — |
 Luksemburgu | 5 nëntor 1992 | 22 qershor 2005 | 1 tetor 2005 |
 Maqedonia e Veriut | 25 korrik 1996 | - | — |
 Malta | 5 nëntor 1992 | - | — |
 Britania e Madhe | 2 mars 2000 | 27 mars 2001 | 1 korrik 2001 |
 Monako | - | - | — |
 Mali i Zi | 22 mars 2005 | 15 shkurt 2006 | 6 qershor 2006 |
 Norvegjia | 5 nëntor 1992 | 10 nëntor 1993 | 1 mars 1998 |
 Holanda | 5 nëntor 1992 | 2 maj 1996 | 1 mars 1998 |
 Polonia | 12 maj 2003 | 12 shkurt 2009 | 1 qershor 2009 |
 Portugalia | - | - | — |
 Moldavia | 11 gusht 2002 | - | — |
 Rumania | 17 gusht 1995 | 29 janar 2008 | 1 maj 2008 |
 Rusia | 10 maj 2001 | - | — |
 San Marino | - | - | — |
 Serbia | 22 mars 2005 | 15 shkurt 2006 | 1 qershor 2006 |
 Sllovakia | 22 shkurt 2001 | 5 shtator 2001 | 1 janar 2002 |
 Sllovenia | 3 gusht 1997 | 4 tetor 2000 | 1 janar 2001 |
 Spanja | 5 nëntor 1992 | 9 prill 2001 | 1 gusht 2001 |
 Suedia | 9 shkurt 2000 | 9 shkurt 2000 | 1 qershor 2000 |
 Turqia | - | - | — |
 Ukraina | 2 maj 1996 | 19 shtator 2005 | 1 janar 2006 |
 Hungaria | 5 nëntor 1992 | 26 prill 1995 | 1 mars 1998 |
| Total | 33/47 | 25/47 |
Gjuhët e mbrojtura sipas Kartës
Vendet që kanë ratifikuar Kartën dhe gjuhët për të cilat është bërë ratifikimi:
|
|
P. II:
P. III:
Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar më 23 prill 2003 deklaroi se vlefshmëria e Kartës duhet zgjeruar edhe përmbi Ishullin e Manit, sepse ky është territor për të cilin Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar i udhëheq marrëdhëniet ndërkombëtare.
|
Shih edhe
- Gjuhët e Evropës
- Të drejtat gjuhësore
- Dita Evropiane e Gjuhëve
- Gjuhët e Bashkimit Evropian
- Dita Ndërkombëtare e Gjuhës Amtare
- Deklarata Universale e të Drejtave Gjuhësore
- Konventa Kuadër për Mbrojtjen e Pakicave Kombëtare
- Lista e të Drejtave Gjuhësore në Kushtetutat e Evropës
Referime
Lidhje të jashtme
- Karta Evropiane e Gjuhëve Krahinore ose Minoritare [undefined] Error: {{Lang-xx}}: no text (help) (përkthim jozyrtar)
- Karta Evropiane e Gjuhëve Rajonale ose Minoritare [undefined] Error: {{Lang-xx}}: no text (help) UNMIK (United Nations Mission in Kosovo)
- Karta Evropiane e Gjuhëve Krahinore ose të Pakicave (Raport shpjegues) [undefined] Error: {{Lang-xx}}: no text (help)
- European Charter for Regional or Minority Languages text Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{in lang|en}} instead.
- More information on the treaty Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{in lang|en}} instead.
- Charter website Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{in lang|en}} instead.
- Explanatory Report on the Charter Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{in lang|en}} instead.
- Application of the European Charter for Regional or Minority Languages,Doc. 12881 Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{in lang|en}} instead.
This article uses material from the Wikipedia Shqip article Karta Evropiane për Gjuhët Rajonale ose Minoritare, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Përmbajtja është në disponim nëpërmjet licencës CC BY-SA 4.0 nëse nuk shënohet ndryshe. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Shqip (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.