Kafshët e egra është një term i cili tradicionalisht i referohet specieve të kafshëve të pazbutura, por që si kuptim ka ardhur duke u zgjeruar për të përfshirë në këtë kuptim edhe të gjithë organizmat që rriten ose jetojnë në një mjedis të egër në një zonë pa ndikim nga njerëzit.
Kafshët e egra një herë dhe një kohë ishte e lidhur edhe me jetën e egër ndërsa më vonë ato ishin gjithashtu sinonim i lojës së gjuetisë: p.sh. shpendët, zogjët dhe gjitarët që gjuheshin për sport. Kafshët e egra mund të gjenden në të gjitha ekosistemet. Shkretëtirat, pyjet, pyjet e shiut, rrafshnaltat, kullotat dhe zona të tjera, duke përfshirë zonat më të zhvilluara urbane, të gjitha kanë forma të dallueshme të jetës së egër. Ndërsa termi në kulturën popullore zakonisht i referohet kafshëve që janë të paprekura nga faktorët njerëzorë, shumica e shkencëtarëve pajtohen se shumë kafshë të egra ndikohen nga aktivitetet njerëzore . Disa kafshë të egra kërcënojnë sigurinë, shëndetin, pronën dhe cilësinë e jetës njerëzore. Megjithatë, shumë kafshë të egra, madje edhe ato të rrezikshme, kanë vlerë për qeniet njerëzore. Kjo vlerë mund të jetë ekonomike, edukative ose emocionale në natyrë.
Historikisht, njerëzit kanë qenë të prirur të ndajnë qytetërimin nga jeta e egër në një sërë mënyrash, duke përfshirë anën ligjore, sociale dhe morale. Megjithatë, disa kafshë janë përshtatur me mjediset periferike . Këtu përfshihen kafshë të tilla si macet e zbutura, qentë, minjtë dhe brejtësit. Disa fe i shpallin disa kafshë si të shenjta dhe në kohët moderne, shqetësimi për mjedisin natyror ka nxitur aktivistët të protestojnë kundër shfrytëzimit të kafshëve të egra për përfitime njerëzore ose argëtim.
Popullacionet globale të kafshëve të egra janë ulur me 68% që nga viti 1970 si rezultat i aktivitetit njerëzor, veçanërisht si pasojë e mbikonsumit, rritjes së popullsisë dhe bujqësisë intensive, sipas një raporti të planetit të gjallë të Fondit Botëror të Kafshëve të Egra 2020 dhe masës së Indeksit të Planetit të Gjallë të Shoqërisë Zoologjike të Londrës., e cila është dëshmi e mëtejshme se njerëzit kanë krijuar një ngjarje të gjashtë të zhdukjes masive. Sipas CITES, është vlerësuar se çdo vit tregtia ndërkombëtare e kafshëve të egra arrin në miliarda dollarë dhe prek qindra miliona ekzemplarë të kafshëve dhe bimëve.
Moreover, we have unleashed a mass extinction event, the sixth in roughly 540 million years, wherein many current life forms could be annihilated or at least committed to extinction by the end of this century.
This article uses material from the Wikipedia Shqip article Kafshët e egra, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Përmbajtja është në disponim nëpërmjet licencës CC BY-SA 4.0 nëse nuk shënohet ndryshe. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Shqip (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.