Haka është një kërcim, vallëzim tipik i popullit Māori, etnia vendase e Zelanda e re, shpesh herë, mbitëgjitha edhe gabimisht, sepse ka shumë kuptime të tjera, (e quajtur kërcim lufte).
Ka Mate, e bërë famoze nga lojtarët e rugby-së nazionales All Blacks të Zelanda e re.
Në librin e tij Maori Games and Haka, studiozi Alan Armstrong e përshkruan Haka kështu:
Është një valle (kërcim) që shpreh vlerat dhe ndjenjat e kërcimtarit, por ka dhe shumë kuptime dhe vlera të tjera. Nuk është vetëm një valle lufte (per të friksuar armikun) siç konsiderohet shpesh herë, por manifeston gëzim, hidhërim, dhimbje, është mënyrë e lirë shprehje me anë të lëvizjes, demostruese.
Është një ritual mjaft impresjonues siç shikohet edhe në esibicionin e All Black: Ata zkërdhijnë dhëmbët, nxjerrin gjuhën, me sy të zgurdulluar plot urrejtje, rrahin gjoksin, kofshët, ulerijnë, rrahin parakrahët, duke shpalosur të gjithë madhështinë e guximit të lidhur me shpirtin e luftëtarit Māori.
Prima della danza vera e propria, colui che guida la danza urla ai compagni un ritornello di incitamento, ruolo che nel caso degli All Blacks spetta al giocatore di sangue māori più anziano (e non, come talvolta viene erroneamente riportato, al capitano della squadra). Le parole servono non solo ad incitare chi si appresta ad eseguire il ballo, ma anche a ricordare loro il comportamento da tenere nel corso della danza. Spesso il tono in cui viene urlato il ritornello, che ë poi lo stesso tenuto nel corso di tutta l'esibizione, ë aggressivo, feroce e brutale, destinato a caricare il gruppo ancora di più e a intimorire gli avversari.
Leader: | Ringa pakia! | Rrahin pëllëmbet e duarve në kofshë! | |
Uma tiraha! | Ngrehin gjoksin. | ||
Turi whatia! | Përthyen gjunjët! | ||
Hope whai ake! | lëviz me bel! | ||
Waewae takahia kia kino! | Përplasi këmbët më fort që të mundesh! | ||
Leader: | Ka mate, ka mate | është vdekja ës | |
Squadra: | Ka ora' Ka ora' | ë la vita, ë la vita! | |
Leader: | Ka mate, ka mate | ë la morte, ë la morte! | |
Squadra: | Ka ora Ka ora " | ë la vita, ë la vita! | |
Tutti: | Tēnei te tangata pūhuruhuru | Ky është njeriu me flokë të gjatë | |
Nāna i tiki mai whakawhiti te rā | .... ai që më ndriçon me rrezet e diellit! | ||
A Upane! Ka Upane! | Akoma edhe 1 shkallë, akoma edhe 1 shkallë | ||
Upane Kaupane" | edhe 1 tjeter deri lart, | ||
Whiti te rā,! | dielli ndriçon! | ||
Hī! | Ngrihu! |
Në shumë raste gjatë kërcimit, ku pjesmarrësit lëvizin të sinkronizuar hapat sipas traditës, i lihet vend edhe interpretimit te lirë testi dhe musike, duke i dhënë gjallëri kërcimit të plotë.
Mënyrat e kërcimit janë të shumta, kryesisht nga interpretimet e trbuve māori. Janë të ndryshme interpretimet dhe ritualet gjatë përsëritjes se vallëzimit
This article uses material from the Wikipedia Shqip article Haka, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Përmbajtja është në disponim nëpërmjet licencës CC BY-SA 4.0 nëse nuk shënohet ndryshe. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Shqip (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.