Grusht Shteti
Grusht shteti ose puçi (gjer. Putsch — puç; fra. coup d'état — ku de`ta; ose vetëm fra. coup — ku) është emërtim për shkarkimin antikushtetues dhe të paligjshëm të autoriteteve qeveritare në një shtet, e që ndryshon nga revolucioni me atë se kryhet nga një pjesë e ekzekutivit, ose një organ shtetëror - zakonisht ushtria - dhe jo qytetarët e thjeshtë.
Terminologjia
Fjala "grusht shteti" vjen nga fraza frënge coup d'état (shqiptohet: ku de`ta) që do të thot goditje në shtet dhe përdorohet si term profesional për grusht shtetin në mbarë botën. Ka lindur nga fjalët frënge:
- coup, që do të thotë goditje e papritur
- État, që do të thotë shtet
Përdorohet edhe shkurtesa e parregult coup.
Një pasqyrë e grusht shteteve ushtarake
| Viti | Vendi | Prijësi | Qeveria | Suksesi |
|---|---|---|---|---|
| 509 p.e.s. | Roma e Vjetër | Lucije Juni Brut | Lucije Tarkvini | jo |
| 1799. | Franca | Napoleon Bonaparti | Direktorat | po |
| 1923. | Republika e Vajmarit | Gjeneral Walther von Lüttwitz | Gustav Bauer | jo |
| 1923. | Spanja | Miguel Primo de Rivera | Alfons XIII | po |
| 1930. | Argjentina | José F.Uriburu | Hipólito Yrigoyen | po |
| 1930. | Brazil | Getúlio Vargas | - | po |
| 1944. | Rajhu i Tretë | Claus von Stauffenberg | Adolf Hitler | jo |
| 1958. | Algjeri | Gjeneral Jacques Massu | - | po |
| 1953. | Iran | Gjeneral Riza Shah Pahlevi | Muhamed Mosadek | po |
| 1964. | Brazil | João Goularto | Getulio Vargas | po |
| 1960. | Turqia | Gjeneral Cemal Gürsel | Adnan Menderes | po |
| 1971. | Turqia | Gjeneral Memduh Tağmaç | Cevdet Sunay | po |
| 1980. | Turqia | Gjeneral Kenan Evren | - | po |
| 1997. | Turqia | Admiral Salim Dervishoğlu | Necmettin Erbakan | po |
Shih edhe
Referime
This article uses material from the Wikipedia Shqip article Grusht shteti, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Përmbajtja është në disponim nëpërmjet licencës CC BY-SA 4.0 nëse nuk shënohet ndryshe. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Shqip (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.