Fëmija është një qenie njerëzore në periudhën e saj zhvillimore ndërmjet lindjes dhe moshës së pjekurisë, apo personi nën moshën 18 vjeçare, me përjashtim të rasteve kur për arsye dhe shkaqe të ndryshme, mosha madhore arrihet më herët ose më vonë se sa mosha 18 vjeçare.
Biologjikisht, një fëmijë (shumës: fëmijët) është një qenie njerëzore midis fazës së lindjes dhe pubertetit. Përkufizimi ligjor i fëmijës në përgjithësi i referohet një të mituri, i njohur ndryshe si një person më i ri se mosha madhore. Termi fëmija gjithashtu mund të nënkuptojë një marrëdhënie me një prind (si bijët dhe bijat të çfardo moshe) ose, metaforikisht, një figurë autoriteti, ose të nënkuptojë anëtarësimin në një klan, fis ose fe. Ka shumë çështje sociale të cilat në njërën ose mënyrën tjetër prekin fëmijët, siç janë arsimimi i fëmijëve, ngacmimi, varfëria e fëmijëve, familjet jofunksionale, puna e fëmijëve, uria, mungesat në mësim, fëmijët e pastrehë, etj. Fëmijët mund të rriten nga prindërit, gjyshërit, kujdestarët, ose nga një qendër e kujdesit ditor.
Shikuar nga aspekti psikologjik zhvillimi i fëmijës karakterizohet nga ndryshime të vrullshme psikofizike. Ky proces i zhvillimit ecën në drejtim të pavarësisë graduale nga kujdesi i prindërve dhe i të tjerëve, fillon t'i kthehet gradualisht realitetit , duke u çliruar vazhdimisht nga fantazia dhe përfytyrimi i dukurive dhe veprimeve të tij; të folurit dhe të menduarit fiton gradualisht tipare reale dhe të qëndrueshme; interesimi për njohjen e cilësive të objekteve e të dukurive fillon të bartet shkallë - shkallë në njohjen e marrëdhënieve ndërmjet dukurive të ndryshme; jeta emocionale pëson ndryshime cilësore duke u begatuar me forma të ndryshme e të cilat gjejnë shprehje edhe në raporte sociale (shoqërore) me të tjerët.
Fazat e zhvillimit të fëmijës nuk janë të përcaktuara qartazi dhe në mënyrë unike në të gjitha vendet sepse ato varen nga koha, shteti dhe disiplina kur ato janë zbatuar. Në Evropë, ekzistojnë zakonisht këto faza:
Në Shtetet e Bashkuara, termi fëmijë zbatohet për individët nga mosha 2 vjeçare deri në moshën 18 vjeçare por me faza të ndryshme.
Asimilimi sipas Piazhesë, është proces i zhvillimit kognitiv. Fëmijët në këtë periudhë mësojnë se si të përdorin simbole dhe përfaqësime mendore të botës që na rrethon. Fëmijët gjejnë kënaqësi duke lozur me lojëra apo objekte dhe duke i atribuuar këtyre role të caktuar në lojën e tyre. Ky koncept quhet animizëm dhe është një proces i atribuimit të karakteristikave të gjallesave dhe objekteve pa shpirt si p.sh. fëmijët e vegjël besojnë se dielli natën fle.
Në ligj, një person i cili nuk është një i rritur është quajtur, i mitur. Në shumë vende limiti është mosha 18 vjeçare. Në Shqipëri, ligji siguron mbrojtje të madhe për të miturit. Gjyqtari i ri gjykatës është përgjegjës për mbrojtjen e të miturve dhe të rinjve deri në moshën 21 vjeçare. Pediatria është degë e mjekësisë që merret me studimin e shëndetit të fëmijëve.
Wikiquote ka thënie në lidhje me: Fëmijët |
This article uses material from the Wikipedia Shqip article Fëmija, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Përmbajtja është në disponim nëpërmjet licencës CC BY-SA 4.0 nëse nuk shënohet ndryshe. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Shqip (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.