Efekti Dunning-Kruger përshkruan shtrembërimin kognitiv në vetëperceptimin e njerëzve jokompetent për të mbivlerësuar njohuritë dhe aftësitë e tyre.
Kjo tendencë është e bazuar në pamundësinë e vlerësimit objektiv të vetes përmes metakognicionit. Termi bazohet në një botim të David Dunning dhe Justin Kruger të viti 1999.
Të dy psikologët socialë kishin vërejtur në studimet e mëparshme që, për shembull gjatë leximit të teksteve, luajtjes së shahut ose ngasjes së makinës, injoranca shpesh çon në më shumë vetëbesim sesa dija. Në Universitetin Cornell ata hulumtuan këtë efekt në eksperimente të mëtejshme dhe në 1999 arritën në përfundim që njerëzit me aftësi të ulët
Dunning dhe Kruger treguan se performanca e ulët te njerëzit e tillë shpeshherë shoqërohet me vetëbesim të tepruar sesa performanca e lartë. Në tekstin Self-insight: Roadblocks and Detours on the Path to Knowing Thyself (2005), Dunning përshkroi efektin Dunning-Kruger si "anosognosia e jetës së përditshme" duke iu referuar një sëmundjeje neurologjike në të cilën një person me aftësi të kufizuara mohon paaftësinë e vet ose nuk është i vetëdijshëm për këtë. Ai shpjegoi:
"Nëse dikush është i paafte, ai nuk mund ta di se është i paaftë. Atësitë që ju duhen për të dhënë një përgjigje të saktë janë pikërisht ato aftësi që ju duhen për të ditur se çfarë është një përgjigje e saktë."
— David Dunning
Deklaratat e tilla për këtë temë mund të gjenden shumë më herët në literaturë. William Butler Yeats shkroi në poezinë e tij të botuar 1980 Ardhja e Dytë: "The best lack all conviction, while the worst are full of passionate intensity." (Në shqip:“ Më të mirëve u mungon fuqia bindëse, ndërsa më të këqijtë janë plot pasion dhe karizma.“) Në esenë e tij Triumfi i budallallëkut, Bertrand Russell shkroi më 10 maj 1933: "The fundamental cause of the trouble is that in the modern world the stupid are cocksure while the intelligent are full of doubt" (shqip: "Shkaku kreysor i problemeve është që në botën moderne budallenjtë janë kokëfortë ndërsa inteligjentët janë plot dyshime").
Efekti Dunning-Kruger në letërsinë psikologjike përmendet rrallë, por shpeshherë përmendet në bloge dhe forume diskutimi në internet si dhe në botimet akademike jashtë psikologjisë. Në një botim të shkencës kognitive mbi mohimin e ngrohjes globale të shkaktuar nga njeriu, efekti Dunning-Kruger përmendet si një shpjegim i mundshëm për injorancën e proceseve shkencore.
Në vitin 2000, Dunning dhe Kruger morën për studimin e tyre në psikologji çmimin satirik Ig Nobel.
Studimet rreth efektit Dunning-Kruger janë zhvilluar zakonisht ndaj Amerikanëve Verior, por studimet ndaj Japonezëve sugjerojnë që aspektet kulturore luajnë rol të rëndësishëm në shfaqjen e këtij efekti. Një studim i vitit 2001 tregon se Japonezët kanë tendencë të nënvlerësojnë aftësitë e tyre dhe se ata e përdorin dështimin kryesisht si një mundësi për t'u përmirësuar në mënyrë që të bëhen më të vlefshëm për grupin e tyre shoqëror.
This article uses material from the Wikipedia Shqip article Efekti Dunning-Kruger, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Përmbajtja është në disponim nëpërmjet licencës CC BY-SA 4.0 nëse nuk shënohet ndryshe. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Shqip (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.