Dario Fo (24 mars 1926 - 13 tetor 2016) ishte një satirist, shkrimtar, aktor dhe drejtues teatri si edhe kompozitor italian.
Ai mori çmimin nobel në fushën e letërsisë më 1997 me librin e tij "Johan Padan në kërkim të Amerikës" (e përkthyer edhe në shqip). Puna e tij teatrale dhe dramatike përfshin një punë të gjërë, të frymëzuar zakonisht nga komedianët dhe letrarët e lashtë italianë, ku ky stil mendohet se është shumë popullor ndërmjet kalsave proletare. Momentalisht ai ka në pronësi një kompani teatrale, ku luan edhe vetë së bashku me gruan e tij Franca Rame.
U lind më | 24 mars 1926 Leggiuno-Sangiano, Itali |
---|---|
Kombësia | Italian |
Gjinitë letrare | Satira, Drama |
Dario Fo është kryesisht i njohur për tekstet e tij teatrale satirike. Kjo satirë politike, plotësohet shumë bukur edhe nga satira sociale. Ai ka qenë i angazhuar në lëvizje politike dhe ekologjike. Dari Fo mund të krahasohet shumë mirë me një tjetër komedian të njohur në Itali Eduardo De Filippo. Kjo ngjashmëri mund të spjegohet thjeshtë nga fakti që edhe Fo është një aktor, regjizor, skenograf, dramaturg dhe kostumist i teatrit që ai vetë drejton. Veprat e Fo-së paraqiten rregullisht sot në të gjithë botën. Kandidatura për çmimin nobel është hedhur për herë të parë më 1975, por ai do t'a gëzonte këtë çmim vetëm në vitin 1997. Ky çmim do t'i jepej me komentin e mëposhtëm që është përshtatur nga italishtja:
Çmimi Nobel për letërsinë i caktohet këtë vit shkrimtarit italian Dario Fo sepse duke ndjekur traditën e iocularis (nga latinishtja aktorë që fitonin para duke dhënë shfaqje përpara njerëzve, ose duke bërë mimika, akrobacira e të tjerë), rifitoi fuqinë duke i rikthyer dinjitetin të shtypurve.
— Motivacioni në marrjen e çmimit Nobel në letërsi
Më 29 janar 2006 ai do të kandidohej në zgjedhjet primare (elezioni primarie - ku një parti zgjell kandidatët e saj që do të marrin pjesë në zgjelljet e përgjithshme) të koalicionit të quajtur L'Unione (bashkimi) për t'u zgjellur si kryetar bashkie i Milanos. Ai do të merrte vetëm 23.1% të votave duke u rënditur kështu i dyti. Mbas këtyre zgjedhjeve, Fo do të kandidonte si këshilltarë bashkiak.
Pavarsisht se komeditë e Dario Fo-së janë shfaqur suksesshëm në teatrin shqiptar, titujt e përkthyer në shqip janë akoma të pakët. Më poshtë paraqiten veprat e njohura të Dario Fo në formën e tyre origjinale:
This article uses material from the Wikipedia Shqip article Dario Fo, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Përmbajtja është në disponim nëpërmjet licencës CC BY-SA 4.0 nëse nuk shënohet ndryshe. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Shqip (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.