Qaswiin (Af Carabi : ar‎; Af-Turkmen: Hazar deňzi; Af Ruush : Каспийское море; Af-Faarisi: دریای خزر; Af-Kasakh: Каспий теңізі; Af-Aserbiijaan: Xəzər dənizi) waa bad xiran oo ku taala galbeedka Aasiya , baaxadeedu leegtahay 371,000 km² waana bada ugu baaxada wayn badaha xiran, dhirirkeedu ugu badan waa 1,030 km (640 mayl) ballarkuna waa 435 km (270 mayl) waxay ugu qoto dheertahay 1,025 m (3,360 fiit), waxaa bada qaswiin kulaala shan wadan oo kala ah Turkmenistan, Ruushka, Kasakhstan, Aserbiijaan iyo Iiraan..

Taariikh

Badda qaswiin ayaa magacyo badan loo yaqaanay waayihii la soo maray qaar baa u yaqaanay bada kharas waana magac ka soo jeeda boqortooyo kharas ee Yahoo lahayd,

Juqraafi

Waa bad xiran oo ku taala galbeedka aasiya baaxadeedu leegtahay 371,000 km² waana bada ugu baaxada wayn badaha xiran, dhirirkeedu ugu badan waa 1,030 km ballarkuna waa 435 km waxay ugu qoto dheertahay 1,025 m (3,360 fiit), waxaa bada qaswiin kulaala shan wadan oo kala ah Ruushka oo woqooyiga iyo woqooyi galbeek ka xiga, Aserbiijaan oo oo galbeedka, Iiraan koonfurta, Turkmenistan iyo Kasakhstan oo bari ka xiga, magaalooyinka kulaala waxaa ka mida Istarakhan oo Ruushka ah, Baku caasimada Aserbijaan, Bandar-e Anzali oo Iiraan ah, Aktau oo Kasakhstan ah, iyo Türkmenbaşy oo Turkmenistan ah.

Bada qaswiin ayaa la dhiban sii yaraanta ay ku keenayso uumi baxa ku socda ee joogtada ah iyo wabiyada ku shuba biyaha oo sii yaraanaya waxaan ugu muhimsan Wabiga Folga, badda qaswiin in ka yar nus qarni ayaa waxaa ka nuqsaamay dhul baaxadiisuu dhexeyso 371.000 ilaa  424.300 kiilo mitir isku wareeg, muga bada ayaa le'eg ku dhawaad 76 kun oo kiilo mitir is ku dhufasho .

Wabiyada ku shuba

Waxaa ugu muhiimsan uguna wayn Wabiga Folga ilihiisa ayaa ka soo burqada gudaha dhulka Ruushka, waana kan ugu weyn ee waraabiya biyaha bada qaswiin, waxaa kaloo ku shuba wabiyada kala aha wabiga Terek ee isna ruushka ka yimaada, iyo wabiga Atrek iyo wabiga Ural oo ka yimaada Kasakhstan, iyo wabiga Kura oo ka yimaada Aserbijaan, iyo waibiga Sefīd-Rūd (wabiga cad) oo isna ka yimaada Iiraan waana wabiga labaad e ugu wayn Folga ka dib sabab ah in ay aad u balaarantahay baaxada ay kaga shubaan labadaas wabi, meelaha ay kaga shubaan wabiyadaas oo dhan ayaa waxa laga helaa kaluunka kafiyaarka ee aadka loo jecelyahay.

La gaartahay

10 mitir ayay ka tahay dhinaca woqooyi, ilaa ay ka noqoto 180 mitir qaybaha dhexe, waxay gaarta qoto le'eg ilaa 960 mitir dhinaca koofureed meel u dhow xeebaha iiraan ugun badan 1023 mitir, bada qaswiin ayaa hoy u ah ku dhawaad 78 nooc oo kaluun ka ah,

Waxay la gaartahay nooc yar oo malaay ga ah oon laga helin badaha iyo wabiyada caalamka sida kaluunka kafiyaar o ukumaha laga soo saaro dhadigiisa ay ku jirto maadada kafiyaarka oo ah maadooyinka ugu qaalisan uguna qanisan maadooyinka aduunka laga cuno.

Naftada iyo gaaska

Beera Tagiz ayaa ah meesha labaad ee caalamka ugu weyn ee shidaal laga qodo sucuudiga ka dib, kaasoo ku yaal dhinaca woqooyi,

Jasiiradaha

Jasiirado badan bay leedahay bada qaswiin, oo isugu jira kuwo la degenyahay iyo kuwo aan la degenayn, waxaa jira gaas badan uu ku jiro, jasiirada ugu wayn baa la yiraahdaa nargin ku aadan xeebaha aserbijaan waxayna leedahay noocyo badan oo shimbiro ah, hal jasiirada ayaa jirta ku aadan dhinaca Iiraan.

Tixraac

• magacyada bada qaswiin
• afraan web 2014 Archived Agoosto 11, 2016 // Wayback Machine

• Huge “Leak” Plugged

Maqaalkan waa la bilaabay. Hadii aad wax ka taqaanid fadlan ka caawi Wiki in aad Wax ku dartid. Qoraalkaagu ha noqdo mid faa'iido leh oo dhexdhexaad ah.