Arabiakielâ (arabiakielân اَلْعَرَبِيَّةُ, al-ʿarabiyyah) lii afroaasialâš kielâ, mon sárnuh eenikiellân paijeel 300 miljovn olmožid.
Tot lii ohtâ maailm enâmustáá sarnum kielâin. Arabiakielâ lii vijđáht kiävtust Aldanuorttân, Arabia njargâenâmist já Tave-Afrikist. Eenikielâlij lasseen paijeel miljard olmožid mättih arabiakielâ, ko tot lii islam pase kielâ.
Arabiakielâ | |
---|---|
Nommâ | |
Jieijâs kielân | اَلْعَرَبِيَّةُ, al-ʿarabiyyah |
Tiäđuh | |
Kuávlu | Arabmaailm |
Kielâkoodih | |
ISO 639-1 | ar |
ISO 639-2 | ara |
ISO 639-3 | ara |
Glottolog | arab1395 |
Arabia sárnumkielâ lii uáli jo eresláván ko ton kirjekielâ. Arabiakielâ suomânijn stuárráámuuh iäruh láá Arabia njargâeennâm já ton ulguubeln suomânij kooskâst. Puoh variantijn Arabia njargâeennâm ulguubeln láá siämmááláváneh jiešvuođah, moh iä kavnuu klassiklâš arabiakielâst.
Njargâeennâm ulguupiälásijn variantijn stuárráámus iäru lii ij-egyptlâš Tave-Afrik suomânij (eromâšávt marokkoarabia) já eres suomânij kooskâst. Libya nuorttiipiälásijd arabia sárnoid marokkoarabia ij masa te lah iberdettee ollágin. Nubijkulij ij lah siämmáánáál, uásild Egypt elleekuuvij já eres media piivnohvuođâ tet.
Ohtân suijân suomânij iäroid láá eres kuávluin ovdil arabiakielâ sarnum algâalgâliih kielah, main láá puáttám uđđâ säneh já moh láá motomin meid vaiguttâm jienâdmân já sänioornigân. Kuittâg stuárráb suijâ lii jieškote-uvlágán klassiklâš haamij siäilum teikkâ tai merhâšuumij muttum. Nuuvtpa Irak aku, Levant fīh já Tave-Afrik kayən puoh merhâšeh 'there is', já puoh puátih klassiklâš arabia haamijn (yakūn, fīhi já kā'in), mutâ tááláá ääigi láá aaibâs eresláváneh.
Variant | Rähistâm luuhâm ennuv | Ko moonnim kirjeráájun | Jiem kavnâm taam puáris kirje | Halijdim luuhâđ kirje Ranska nisonij historjást |
---|---|---|---|---|
Čallum arabiakielâ arabialâš čäällimvuovvijn (táválâš čäällimvyehi) | أحب القراءة كثيرا | عندما ذهبت إلى المكتبة | لم أجد هذا الكتاب القديم | كنت أريد أن أقرأ كتابا عن تاريخ المرأة في فرنسا |
Čallum arabiakielâ arabialâš čäällimvuovvijn (puoh vokalijguin) | أُحِبُّ ٱلْقِرَاءَةَ كَثِيرًا | عِنْدَمَا ذَهَبْتُ إِلَى ٱلْمَكْتَبَةِ | لَمْ أَجِد هٰذَا ٱلْكِتَابَ ٱلْقَدِيمَ | كُنْتُ أُرِيدُ أَنْ أَقْرَأَ كِتَابًا عَنْ تَارِيخِ ٱلْمَرْأَةِ فِي فَرَنْسَا |
Klassiklâš arabia (tuše liturgialâš já tivtâlâš) | ʔuħibːu‿lqirˤaːʔata kaθiːrˤaː | ʕĩndamaː ðahabᵊtu ʔila‿lmaktabah | lam ʔaɟidᵊ haːða‿lkitaːba‿lqadiːm | kũntu ʔuriːdu ʔan ʔaqᵊrˤaʔa kitaːban ʕan taːriːχi‿lmarˤʔati fiː farˤãnsaː |
Standardarabia | ʔuħibːu‿lqiraːʔa kaθiːran | ʕindamaː ðahabt ʔila‿lmaktaba | lam ʔad͡ʒid haːða‿lkitaːba‿lqadiːm | kunt ʔuriːd ʔan ʔaqraʔ kitaːban ʕan taːriːχi‿lmarʔa fiː faransaː |
Jemenarabia (Sanaa) | ana bajn aħibː ilgiraːji(h) gawi | law ma sirt saˈla‿lmaktabih | ma lige:tʃ ðajji‿lkitaːb ilgadiːm | kunt aʃti ʔagra kitaːb ʕan taːriːx ilmari(h) wastˤ faraːnsa |
Jordania-arabia (Amman) | ana baħib ligraːje kθiːr | lamːa ruħt ʕalmaktabe | ma lageːtʃ haliktaːb ilgadiːm | kaːn bidːi ʔaqra ktaːb ʕan taːriːx ilmara fi faransa |
Kuwaitarabia (Kuwait) | aːna waːjid aħibː aɡra | lamːan riħt ilmaktaba | maː liɡeːt halkitaːb ilgadiːm | kint abi‿(j)aɡra kitaːb ʕan taːriːx ilħariːm‿(i)bfaransa |
Mesopotamia-arabia (Bagdad) | aːni‿(j)aħub luqraːja kulːiʃ | lamːan riħit lilmaktabˤɛː | maː liɡeːt haːða liktaːb ilgadiːm | ridit aqra ktaːb ʕan taːriːx inːiswaːn‿(u)bfransɛː |
Hejaziarabia (Medina) | ana marːa ʔaħubː alɡiraːja | lamːa ruħt almaktaba | ma liɡiːt haːda lkitaːb alɡadiːm | kunt abɣa ʔaɡra kitaːb ʕan taːriːx alħariːm fi faransa |
Viestâr-syyria-arabia (Damaskos) | ana ktiːr bħəb ləʔraːje | lamːa rəħt ʕalmaktabe | ma laʔeːt haləktaːb əlʔadiːm | kaːn badːi ʔra ktaːb ʕan taːriːx əlmara bfraːnsa |
Libanonarabia (Beirut?) | ana ktiːr bħib liʔreːji | lamːa riħit ʕalmaktabi | ma lʔeːt halikteːb liʔdiːm | keːn badːi ʔra kteːb ʕan teːriːx ilmara bfraːnsa |
Urbaanlâš palestiina-arabia (Jerusalem) | ana baħib liʔraːje ktiːr | lamːa ruħt ʕalmaktabe | ma laʔeːtʃ haliktaːb ilʔadiːm | kaːn bidːi ʔaʔra ktaːb ʕan taːriːx ilmara fi faransa |
Tálulâš palestiina-arabia (Viestârriddo) | ana baħib likraːje kθiːr | lamːa ruħt ʕalmatʃtabe | ma lakeːtʃ halitʃtaːb ilkadiːm | kaːn bidːi ʔakra tʃtaːb ʕan taːriːx ilmara fi faransa |
Egyptarabia (metropollâš) | ana baħebː elʔeraːja ʔawi | lamːa roħt elmakˈtaba | malʔetʃ elketaːb elʔadim da | ana kont(e)‿ʕawz‿aʔra ktab ʕan tariːx esːetˈtat fe faransa |
Libya-arabia (Tripoli?) | ana nħəb il-ɡraːja halba | lamma mʃeːt lil-maktba | malɡeːtiʃ ha-li-ktaːb lə-ɡdiːm | kunt nibi naɡra ktaːb ʔleː tariːx ə-nsawiːn fi fraːnsa |
Tunisia-arabia (Tunis) | nħib liqraːja barʃa | waqtilli mʃiːt lilmaktba | mal-qiːtʃ ha-likteːb liqdiːm | kʊnt nħib naqra kteːb ʕla terix limra fi fraːnsa |
Algeria-arabia (Algiers?) | āna nħəbb nəqṛa bezzaf | ki ruħt l-əl-măktaba | ma-lqīt-ʃ hād lə-ktāb lə-qdīm | kŭnt ħābb nəqṛa ktāb ʕla tārīx lə-mṛa fi fṛānsa |
Marokkoarabia (Rabat?) | ana ʕziz ʕlija bzzaf nqra | melli mʃit l-lmaktaba | ma-lqiːt-ʃ had l-ktab l-qdim | kent baɣi nqra ktab ʕla tarix l-mra f-fransa |
Maltakielâ (Valletta) (maltalâš čäällimvuovvijn) | Inħobb naqra ħafna. | Meta mort il-librerija | Ma sibtx dan il-ktieb qadim. | Ridt naqra ktieb dwar l-istorja tal-mara fi Franza. |
Arabiakielâ čäälih arabialij pustavijguin, moh siskeldeh 28 merkkâd. Čäällimsunde lii uálgispeln čižetpel já paijeen vuáluskulij. Čälimist merkkejeh konsonantijd, pelivokalijd já kuhes vokalijd. Uánihis vokaleh merkkejuvvojeh tuše harvii, ovdâmerkkân oppâkiirjijn, párnáikiirjijn já Koranist. Uánihis vokalij jienâdem mulsâšud-uv suomânist nuubán. Egypt suommân lii áinoo, mast uánihis vokalijd iä kooččât meddâl táválii sárnumist. Eres suomânijn ovdâmerkkân sääni kitaab (anarâškielân kirje) puáhtá jienâdiđ ktaab.
Puustav | Puustav nommâ | Klassiklâš jienâdem | Kuávluliih jienâdmeh |
---|---|---|---|
ا | alif | /aː/ | |
ب | baː | /b/ | |
ت | taː | /t/ | |
ث | θaː | /θ/ | /t/ /s/ |
ج | ʤiːm | /ʤ/ | /g/ /ʒ/ |
ح | ħaː | /ħ/ | |
خ | khaː | /x/ | |
د | daːl | /d/ | |
ذ | ðaːl | /ð/ | /d/ /z/ |
ر | raː | /r/ | |
ز | zain/ zaːi | /z/ | |
س | siːn | /s/ | |
ش | šiːn | /ʃ/ | |
ص | ṣaːd | /sˤ/ | |
ض | ḍaːd | /dˤ/ | |
ط | ṭaː | /tˤ/ | |
ظ | ẓaː | /ðˤ/ | |
ع | ʕain | /ʕ/ | |
غ | ghain | /ɣ/ | /g/ |
ف | faː | /f/ | |
ق | qaːf | /q/ | /g/ /ʔ/ |
ك | kaːf | /k/ | |
ل | laːm | /l/ | |
م | miːm | /m/ | |
ن | nuːn | /n/ | |
ه | haː | /h/ | |
و | waw | /w/ /u:/ | /o:/ |
ي | jaː | /j/ /i:/ | /e:/ |
أ | hamza | /ʔ/ |
Standardarabiakielâ Wiki, rijjâ tiätusänikirje |
Egypt arabiakielâ Wiki, rijjâ tiätusänikirje |
Marokko arabiakielâ Wiki, rijjâ tiätusänikirje |
This article uses material from the Wikipedia Anarâškielâ article Arabiakielâ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Sisältö on käytettävissä lisenssillä CC BY-SA 4.0, ellei toisin mainita. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Anarâškielâ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.