سرائیکی قدیم زبان اتے تہذیب

سرائیکی وسیب ہِک قدیم تہذیبی خطّے دا ناں ہِے۔ اے خطّہ اَڄ دے سارے پاکستان تے مشتمل اے۔ اِیں خطّے کُوں وادیٔ سندھ وی آکھیا ڳے، جین٘دی اصل سرائیکی اے، سرائیکی اُردو تے پنجابی دی ماء اے، سندھی سرائیکی توں الگ تھئی، پشتو تے بلوچی ٻاہر دیاں زباناں ہن، جیکر سولہویں صدی عیسوی دے شاعر حضرت شاہ حسین لاہوریؒ تے بابا بلھے شاہ دی شاعری دا مطالعہ کروں تا صاف پتہ لڳدے جو انّھاں سرائیکی زیادہ استعمال کِیتی اے، کوئی منے تے بھانویں نہ منّے، اے ڳالھ سچ اے جو پنجابی سرائیکی دا لہجہ ہے۔ برصغیر دے معروف محقق ڈاکٹر گوپی چند نارنگ اپݨے ہِک مقالے یڑھا پہلی عالمی سرائیکی کانفرنس 1992ء نیو دہلی دے موقعے تے پڑھیا ڳٰا انّھاں ثابت کِیتا جو سرائیکی مادر لینگویج اے اتے اے برصغیر دے اکثر زبانیں جین٘دے وِچ سنسکرت وی شامل اے دی ماء اے۔ اِیں واسطے سرائیکی زبان، تہذیب کوں کہیں ٻئی زبان نال سلہاڑیا گڈمڈ کر تے خراب نی کرݨا چاہِیدا۔ سرائیکی خطّہ دریاویں دی سرزمین اے تے لَوظ سندھ دا لغوی معنی وی دریا تھیندے۔ ایندا مطلب اے سرائیکی خطّہ جینکوں سَت دریاویں دی دھرتی آکھیا وین٘دے اون٘دا ہِک حِصّہ سندھ وِی ہِے۔ اِیں حساب نال سرائیکستان ست سندھ ز دا مالک اے تے سندھ سرائیکستان ہِک اِن۔ ہاکڑہ تہذیب دُنیا دی سب تو قدیم تہذیباں وچوں ہِک ہے۔ سرائیکی وسیب اِیں وادی دا مرکزی حصّہ رہ ڳئے۔ اِیں ڳالھ دا ثبوت اثارِ قدیمہ دیاں تحقیقاں ہن جیڑھیاں اساکوں اے ݙسیندن جو اِیں دھرتی وِچ ہاکڑہ تہذیب جہی وڈی تہذیب ہک زمانے اپݨے عروج تے رہی، ایندے نال نال جلیل پور گنویری آلا تے ملتان ساݙے او علاقے ہن جیڑھے ساݙے وسیب بارے گول پھلور کرݨ آلیں کِیتے ٻہوں کُجھ لکائی کھڑن۔