اکھریں دا وکھرا شاعر

سندھ دی من بھانویں سڄی ہووے یا کھٻی ہمیش رڄی کڄی رہی ہے۔ایں بھوئیں تے وݙے لوکیں دا ڄم پل تھئے۔ جیندے وچ مولوی لطف علی، سلطان سومرو،خواجہ فرید،احمدخاں طارق، خیرشاہ، اشولال فقیر، سرور کربلائی، عطا محمد زخمی، تحسین سٻائیوالویجیہیں لوکیں ادبی میدان ءِچ سوہݨی راند رسائی ہے۔ ہِنیں نانویں ءِچ ہک ناں اڄوکی سرائیکی شاعری دا معتبرترین حوالہ سئیں ساجد علی پوری دا ہے۔ ساجد علی پورینوجوان لکھاری ہن جنہیں دے ناں توں وسوں دا ہر ذی شعور بندہ واقف ہے۔ ہُنیں تے ڳال کرݨ ٻہوں اوکھا کم ہے۔ کیوں جو آپ تے کلام کرݨ سانگے آپ دے فلسفے مطابق آپݨی ٹور رکھݨی پوندی ہے تے ہُنیں فلسفے کوں چھیڑݨ میݙے وس دا روڳ نئیں۔ ساجد سئیں اڄ دے شعراء کوں نویں رمز ݙتی ءِ۔ اڄوکے ویلھے دے چولے ءِچ ہُنیں دی شاعری نویں پراݨے سارے خیالات کوں کٹھا کر تے ہک اینجھی کتھا ءِچ وُنڑی کھڑی ہے جیڑھی وکھرے رنگ روپ ءِچ آپݨی شکل دا سوہݨا نِتارا پئی کریندی ہے۔ ساجد سئیں اصناف سخن دی ہر صنف ءِچ طبع آزمائی کیتی ہے۔ہُنیں دی نظم عالمی معیار دے تقاضئیں مطابق ایں ٹُردی ہے جو چکور ای آپݨی ٹور بھلݨ پئے ویندے۔ علی پور دی دھرتی دا اے سڄاک ماہݨوں جیڑھا جوسندھ دریا دی پوادھی مݨ تے ٻہہ تے دریا دی روانی تے ہوندئیں چھولئیں دی چَس رَس ءِچ نظماں لکھدے تاں ہُنیں دیاں نظماں وئی دریا دی روانی وانگوں تے کونجیں دی قطار وانگوں نتریاں کھڑیاں ہوندئین۔ شاعر آکھیا ہا جو:

اوں یار دی کیا تعریف کریجے

چندر وئی گھٹ ہن تارے گھٹ ہن

ساجد علی پوری دی شاعری آپݨی سُنڄاݨ ہے۔ ہُنیں دا ہک قطعہ ݙیکھو:

صاف نیت دی ڳال کیتی اے

کیا اذیت دی ڳال کیتی اے

میں تاں ابلیس کوں فقط

آدمیت دی ڳال کیتی اے

جݙاں خدا دی ایں کائنات ءِچ خدا دی ہیں تخلیق انسان کنیں آپݨے خیالات دی سانجھ سانگے کوئی اکھر موجود نہ ہن ہوں ویلھے حیاتی محدود تے پھِکی ہوسی۔ اکھریں توں پہلے شکلیں دی صورت سامݨے ائی تے شکلاں اکھریں ءِچ تبدیل تھی تے کائنات کوں حسین بݨا ݙتے۔ اللہ جاݨے اے اکھر نہ ہوندے تاں حیاتی کتنا بے مزہ تے پِھکی لڳے ہا۔جیندی حیاتی ءِچ سوچ دے نال لفظ کائنی تاں او جیندا موئے دے مَٹ ءِ۔پر اے نینگر شاعر ساجد علی پوری اکھریں دا بادشاہ ہے۔ویلھے دے نال نال جتھاں ہر شئے آپݨے اندر تبدیلی کوں قبول کیتے اُتھائیں شاعری وئی وقت دے نال نال آپݨے تقاضے تبديل کیتن۔ ایں ویلھے شاعری دا حسن جتھاں خیالات تے اکھریں نال ہوندے اتھائیں تشبیہات،استعارے، تلمیحات اتے تلمیعات نال وادھو وادھ تھیندے۔ ساجد علی پوری دی شاعری کوں جیڑھے پڑھیندے تاں ہُنیں دی شاعری وچ عموماً ہِنیں چیزیں دا استعمال بخوبی ملدے۔ نظم "پرکار" وچوں ملاحظہ فرماؤ:

ساں توں ڈو گزا وہو کولھو

ساڈا مرکز اوہو کولھو

ملی لحظے دی واندیسے

اساں کولھو دے ڈاند ہیسے

شاعر کہیں وئی وسوں دا ݙیوا ہوندے ہوندے دڳ دا ٹِنڈانڑاں ہوندے جیڑھا نِت بھوئیں دے اندھارے کوں مِٹاوݨ سانگے آپݨا سوجھلا ݙیندا رہ ویندے۔ شاعر او جیندے اندر ہوندی وسوں کلام کرے۔اتھوں دیاں ریتاں رسماں ہوندے کلام ءِچ رقص کرن، ݙکھ سکھ آپݨیاں دھمالاں پیندے کھڑے ہوون۔شاعر دی اکھ توں کوئی شئے اوجھل نئیں تھی سڳدی تے ہیں سانگو ایں سرائیکی وسوں دا کوئی وئی شاعر ہووے اوں کہیں نہ کہیں رنگ ءِچ آپݨی وسوں دے مظالم کوں آپݨے انداز ءِچ بیان ضرور کیتے جیڑھا جو ہِنیں دا ماء ٻولی تے مادھرتی نال پیار دا ثبوت ہے تے شعور دی علامت وئی ہے۔ ایویں ہی ساجد علی پوری دی نظم دیاں کجھ سِتراں ݙیکھو تے ماء ٻولی نال ہُنیں دے اُنس دا محاکمہ خود کرو:

جیڑھا کجھ اڄ الینداں میں

میݙی اماں دی ٻولی ءِ

میݙی ٻولی زمانے وچ

جیویں شفقت ونڈیندی ءِ

میکوں لڳدے میݙے اندر

میݙی اماں الیندی ءِ

ساجد علی پوری ہمہ گیر فکری صلاحیتیں دا مالک شاعر ہے۔ جیکوں آپݨے فن دی قدر وئی ہے تے مہارت وئی۔ویلھے دے ہیں لوڑھ ءِچ کتنا ریتاں رسماں وہہہ ڳن۔ علی پوری سئیں دی شاعری ہِیں سمل کوں وَلا کٹھا کرݨ دا اہر کریندی پئی ہے۔

ایندا فائدہ آوݨ والی سُڄاک نسل کوں ضرور تھیسی جیڑھی آپݨی وسوں تے آپݨی ماء ٻولی دا درد آپݨے سینے وچ رکھیندی ہوسی۔

جتھاں ظلم دی انتہا تھی ونڄے، حق دے سانگے ٻولݨ گناہ تھی ونڄے،حیاتی سُنگِڑ ونڄے، احساس مر ونڄے تاں اُتھاں ساجد علی پوری جیہیں معتبر لکھاری دا ڄاوݨ تے لوکیں کوں الاوݨ سِکھاوݨ ضروری تھی ویندے۔ تے جتھاں علی پوری ڄاوے او دھرتی بھاڳیں بھری ہوندی ہے۔ ہوں دھرتی کوں علی پوری تے ناز ہووݨا چاہیدے جئیں جیوݨ جوڳ دی راند سِکھاوݨ ءِچ آپݨا کردار ادا کیتے تے کریندا راہسی۔ جے تئیں سِندھو سئیں وانہدا راہسی ساجد علی پوری دی سوچ ہوندے آپݨے اکھریں نال ایویں حوصلے ݙیندی راہسی۔

کنارے تے کھڑ تے پتݨ نی پُچھیندے گھڑے سَٹ ݙویندن سَنڑھیں سَٹ ݙویندین

جیکر پار پہنچݨ دے جذبے رکھیندن تاں دریا دے سینے تے ٻہیں سَٹ ݙویندین

لکھت

شہبازتبسمؔ