වයඹ පළාත, ශ්‍රී ලංකාව
වයඹ පළාත යනු ශ්‍රී ලංකාවේ පළාත් 9යෙන් එකකි.
මෙම පළාත ස්ථාපිත කර ඇත්තේ ක්‍රි.ව. 1845දීය.
| වයඹ පළාත North Western Province Wayamba Province | |
|---|---|
| පළාත | |
.PNG) ධජය | |
 Location within Sri Lanka | |
| රට | ශ්‍රී ලංකාව |
| සංස්ථාපනය | 1845 |
| පිළිගැනීම | 14 නොවැම්බර් 1987 |
| අග නගරය | කුරුණෑගල |
| විශාලම නගරය | කුරුණෑගල |
| රජය | |
| • ආණ්ඩුකාරවරයා | අමරා පියසීලි රත්නායක |
| • මහ ඇමති | ධර්මසිරි දසනායක |
| සරිය | |
| • මුළු | 7,812 කිමී2 (3,016 සතරැස් සැත) |
| භුමිප්‍රමාණ අනුස්ථිතිය | 5වන ස්ථානය (සම්පූර්ණ වර්ග ප්‍රමාණයෙන් 11.89%) |
| ජනගහණය(2001) | |
| • මුළු | 2,169,892 |
| • අනුස්ථිතිය | 4වන ස්ථානය (සමස්ථ ජනගහනයෙන් 11.61%) |
| • ඝණත්වය | 280/කිමී2 (720/වර්ග සැත) |
| දළ ප්‍රාදේශීය නිෂ්පාදිතය (2010) | |
| • සම්පූර්ණ | රුපියල් බිලියන 495 |
| • අනුස්ථිතිය | 2වන ස්ථානය (සමස්ථයෙන් 10.3%) |
| වේලා කලාප | ශ්‍රී ලංකාව (UTC+05:30) |
| නිල භාෂා | සිංහල, දෙමළ |
| වෙබ් අඩවිය | priu.gov.lk |
ඉතිහාසය
වයඹ ඉතිහාසය දෙස එබී බලන විට ලංකාද්වීපයේ පැවති අග නගර 04 ක් පිහිටා ඇත්තේ වර්තමානයේ වයඹ පළාතට අයත් ප්‍රදේශයේය.
පුරාවිද්‍යත්මක ස්ථාන
සෙල් ලිපි
වයඹ පළාතේ ඇති ක්‍රි. පූ. 161-131 කාලයට අයත් තෝනිගල සෙල් ලිපිය පළාතේ ඇති පුරාණතම සෙල් ලිපියකි.
දේශපාලනය
1931 වර්ෂයේ පිහිට වු ඩොනමෝර් ආණ්ඩු ක්‍රමය ශ්‍රී ලංකාවේ දේශපාලන ක්ෂේත්‍රයේ නව සංධිස්ථානයක් විය. මෙහිදී රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාව නියෝජනය කිරිම සදහා වයඹ පළාත වෙනුවෙන් මන්ත්‍රී ආසන 04 ක් වෙන් විය. ඉන් පසු 1947 දී සෝල්බරි කොමිෂන් සභාවේ නිර්දේශ මත පිහිට වු ආණ්ඩු ක්‍රමයේ බ්‍රිතාන්‍ය රාජ්‍ය නායිකාව වු මහ රැජිණ නියෝජනය කිරිම සදහා ආණ්ඩුකාරවරයෙකුට බලය පැවරිණි. මේ යටතේ වයඹ පළාතට මැතිවරණ කොට්ඨාස 10 ක් ලබා දුනි. 1948 පෙබරවාරි 04 දින ලංකාවට නිදහස ලැබිමෙන් පසු 1959 මැතිවරණ කොට්ඨාස සීමා නිර්ණය කිරිමේ දී වයඹ පළාත සදහා මැතිවරණ කොට්ඨාස 16ක් ද නැවතත් 1978 එය 21 දක්වා ද වැඩි විණි.
1959 දී බ්‍රිතාන්‍ය සමග වූ ආරක්ෂක ගිවිසුම හා විදේශ සම්බන්ධතා ගිවිසුම අහෝසි කිරිම නිසා බ්‍රිතාන්‍ය නාවික කඳවුරු ඉවත් කිරිම වැදගත් ය. 1972 දී ශ්‍රි ලංකාවේ පළමුවන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයත් 1978 දී දෙවන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයත් ක්‍රියාත්මක විය.
බලය විමධ්‍යගත කිරිමේ ප්‍රථම උත්සාහය ලෙස 1972 වර්ෂයේ හඳුන්වා දුන් දිස්ත්‍රික් අයවැය ක්‍රමය හා දිසා පාලන අධිකාරි ක්‍රමය හැඳින්විය හැකිය. එම දිසා පාලන අධිකාරිය තව දුරටත් ඉදිරියට ගෙනයමින් 1978 දී දිස්ත්‍රික් අමාත්‍යවරු පත් කළේය. ඒ අනුව දිස්ත්‍රික් සංවර්ධන සභා පිහිටුවනු ලැබීය. මෙහි නියෝජිතයන් මහජන ජන්දයෙත් තෝරා ගන්නා ලදී. 1978 ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට 1987 වර්ෂයේ 13 වන වරට කරන ලද සංශෝධනයෙන් පළාත් සභා පිහිටුවන ලද්දේය. ජනාධිපතිවරයාගේ නියෝජිතයා ලෙස ආණ්ඩුකාරවරයෙකු පත් කිරිම සිදු වු අතර වයඹ පළාත් සභාව සදහා මහජන නියෝජිතයන් 52 කින් යුත් සභාවක් 1988 දී පිහිටු විය. එහි ප්‍රථම ආණ්ඩුකාරවරයා වුයේ ඩී.බී.විජේතුංග මහතාය. ප්‍රථම ප්‍රධාන අමාත්‍යවරයා ලෙස ගාමිණි ජයවික්‍රම පෙරේරා මහතා පත් විය.ඉන්පසු යු.එම්.ප්‍රේමචන්ද්‍ර,ආර්.එම්.ආර්.නිමල් බංඩාර, එස්.බී.නාවින්න අතුල විජේසිංහ,දයාසිරි ජයසේකර යන මන්ත්‍රිවරුන් පිළිවෙලින් වයඹ ප්‍රධාන අමාත්‍ය ධුරය හොබවනු ලැබීය. නුතනයේ වයඹ පළාතේ ප්‍රධාන අමාත්‍යවරයා ලෙස ධර්මසිරි දසනායක මහතා කටයුතු කරයි. පළාත් සභාවේ ප්‍රධාන ලේකම්වරයෙකු සිටින අතර කුරුණෑගල හා පුත්තලම යන දිස්ත්‍රික්ක දෙක සඳහා මධ්‍යම රජයට සම්බන්ධ දිස්ත්‍රික් ලේකම්වරු දෙදෙනෙකු සිටිති.
මේවාද බලන්න
මූලාශ්‍ර
This article uses material from the Wikipedia සිංහල article වයඹ පළාත, ශ්‍රී ලංකාව, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). අන්ලෙසකින් සඳහන්කර නැති සෑම විටෙකම අන්තර්ගතය CC BY-SA 4.0 යටතේ ඇත. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki සිංහල (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.