පරිසර පද්ධති
පරිසර පද්ධතිය (හෝ පාරිසරික පද්ධතිය) සමන්විත වන්නේ ඔවුන් අන්තර් ක්‍රියා කරන සියලුම ජීවීන් සහ භෞතික පරිසරයයි.:458 මෙම ජෛව හා අජීවී සංරචක පෝෂක චක්‍ර සහ ශක්ති ප්‍රවාහයන් හරහා එකට සම්බන්ධ වේ.
ශක්තිය ප්‍රභාසංශ්ලේෂණ ක්‍රියාවලිය හරහා පද්ධතියට ඇතුළු වන අතර ශාක පටක තුලට ඇතුල් වේ. ශාක හා එකිනෙකා මත පෝෂණය කිරීමෙන්, පද්ධතිය හරහා පදාර්ථ හා ශක්තිය චලනය කිරීමේදී සතුන් වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. ඒවා පවතින ශාක හා ක්ෂුද්‍ර ජීවී ජෛව ස්කන්ධ ප්‍රමාණයට ද බලපායි. මිය ගිය කාබනික ද්‍රව්‍ය බිඳ දැමීමෙන්, දිරාපත් කරන්නන් කාබන් නැවත වායුගෝලයට මුදාහරින අතර, මිය ගිය ජෛව ස්කන්ධවල ගබඩා කර ඇති පෝෂ්‍ය පදාර්ථ නැවත ශාක හා ක්ෂුද්‍ර ජීවීන්ට පහසුවෙන් භාවිතා කළ හැකි ආකාරයක් බවට පරිවර්තනය කිරීමෙන් පෝෂක චක්‍රය පහසු කරයි.
පරිසර පද්ධති බාහිර හා අභ්යන්තර පාරිසරික සාධක මගින් පාලනය වේ. දේශගුණය, පස සහ භූ විෂමතාවය ඇති කරන මව් ද්‍රව්‍ය වැනි බාහිර සාධක පරිසර පද්ධතියක සමස්ත ව්‍යුහය පාලනය කරන නමුත් ඒවා පරිසර පද්ධතියට බලපාන්නේ නැත. අභ්යන්තර සාධක පාලනය කරනු ලබන්නේ වියෝජනය, මූල තරඟය, සෙවන, බාධා, අනුප්රාප්තිය සහ පවතින විශේෂ වර්ග මගිනි. සම්පත් යෙදවුම් සාමාන්‍යයෙන් බාහිර ක්‍රියාවලීන් මගින් පාලනය වන අතර, පරිසර පද්ධතිය තුළ මෙම සම්පත් ලබා ගැනීම අභ්යන්තර සාධක මගින් පාලනය වේ. එබැවින් අභ්යන්තර සාධක පරිසර පද්ධති ක්‍රියාවලීන් පාලනය කරනවා පමණක් නොව ඒවා මගින්ද පාලනය වේ.
මූලාශ්‍ර
සමස්ථ විග්‍රහය
පරිසර පද්ධතිය යන වදන මුල් වරට ඇති කරන ලද්දේ රෝයි ක්ලැප් හැම් විසින් 1930 දීය. ඔහු මෙය සඳහන් කරන ලද්දේ පරිස‍රයෙහි වු භෞතික සහ ජීවි අංග එකිනෙකට ඒකකයක් වශයෙන් ඇති අන්තර් සම්බන්ධතාවයන් පිළිබඳ සලකමිනි. බ්‍රිතාන්‍ය ජාතික පරිසර විද්‍යාඥයකු වන ආතර් ටැන්ස්ලේ විසින් පසුකාලීනව මෙය විග්‍රහ කරන ලද්දේ වප්‍රජාව (ජිවි විශේෂ සමුහයක්) සහ ඔවුන්ගේ ජෛවස්ථානය (එම ජීවින් ජිවත් වන පරිසරය) අතර පවතින අන්තර් සම්බන්ධතාවයක් ලෙසය.
පරිසර පද්ධතිය පිළිබඳව ඇති සංකල්පයට මුලික වී ඇති කරුණ නම් ජීවින් අඛණ්ඩ වශයෙන් එකිනෙකා සමග සම්බන්ධතාවයන් ඇති කරගන්නා අතර ඔවුන් ජීවත් වන බාහිර පරිසරය සමගද එම අවස්ථා වේදීම සම්බන්ධතාව ඇතිකරගනියි යන්නයි. මානව පරිසර පද්ධති යන සංකල්පයට භූමිකාව වී ඇත්තේ මිනිසා සහ ස්වභාව ධර්මය යන ද්විධාකරණය සහ සියළුම ජීවින් පරිසර විද්‍යාත්මකව එකිනෙකා සහ ඔවුන්ගේ ජෛවස්ථාන සමග ඇති කර ගන්නා සම්බන්ධතාවයන් මත පදනම්වය.
පරිසර පද්ධති පිළිබඳව සාකච්ඡා කිරීම විවිධ ආකාර වලින් සිදු කල හැකි අතර ජීවීන් සඳහා ඔවුන්ගේ පරිසරය අතර පවත්නා ඕනෑම සම්බන්ධතාවයක් විග්‍රහ කරනු ලබයි. මෙම පද්ධතියක් නිවසක්හෝ විශ්ව විද්‍යාලයක් වැනි කුඩා ඒකකයක් විය හැකි අතර රටක් හෝ ප්‍රාන්තයක් මෙන් විශාල එකක් විය හැකිය. එවිට මෙය මානව පරිසර පද්ධතියක් ලෙස විග්‍රහ කරනු ලබයි. මෙම මානව පරිසර පද්ධති එකිනෙක හා සම්බන්ධව පුද්ගලිකවම විග්‍රහ කරන බැවින් ඒවා හට ස්වාධීනව පැවතිය නොහැකි අතර ජෛව ගෝලය සැදීම සඳහා සියළුම මානව පරිසර පද්ධති සමග සංකිර්ණ ජාලයක් ලෙසට අන්තර් ක්‍රියා දක්වනු ලබයි. අවසාන වශයෙන් පෘතුවි පෘෂ්ඨය මත ඇති එකදු ස්ථානයක් වත් මිනිසාගේ ස්පර්ශයෙන් මිදි නොමැත. එමනිසා සියළුම පරිසර පද්ධති වඩාත් නිරවද්‍ය ලෙස මානව පරිසර පද්ධති යැයි හැඳින්විය හැකිය.
මේවාත් බලන්න
This article uses material from the Wikipedia සිංහල article පරිසර පද්ධති, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). අන්ලෙසකින් සඳහන්කර නැති සෑම විටෙකම අන්තර්ගතය CC BY-SA 4.0 යටතේ ඇත. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki සිංහල (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.