ႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈ

• ၸၢင်ႈတူင်ႉၼိုင်ၵႂႃႇမႃးလႆႈ
• မီးမိုဝ်း ဢၼ်ဢဝ်ပၢႆးၸၢၵ်ႈသေ ႁဵတ်းဝႆႉ
• ၸၢင်ႈႁူႉလႆႈဢႃႇယူင်ႇ ဝဵတ်ႉလွမ်ႉ လႄႈ ၸတ်းၵၢၼ်
• ၸၢင်ႈမေႃယိူင် လွၵ်းလၢႆးယူႇသဝ်း ၵူၼ်းလႄႈ တူဝ်သတ်း ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈမၵ်းမၼ်ႈ ၵမ်ႉၼမ်ယဝ်ႉ။

ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈသေ ၶေႃႈပိုတ်ႇတီႈပွင်ႇ ဢၼ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈတႃႇသေႇ ဢၼ်ပဵၼ်ပိူင်လဵဝ် ဢမ်ႇမီးသေတႃႉၵေႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၶေႃႈၽၢႆႇတႂ်ႈ တင်းသဵင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၵမ်ႈၽွင်ႈတႄႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီ ငမ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းယူႇယဝ်ႉ။

• ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ၸွမ်းၽိင်ႈတိုၼ်းသေ ပဵၼ်ၵူၼ်း ၵေႃႉၶူင်သၢင်ႈဝႆႉ
• ၸၢင်ႈႁူႉလႆႈ ဢႃႇယူင်ႇ လႄႈ ၸၢင်ႈယိပ်းတိူဝ်ႉလႆႈ ၶူဝ်းၶွင် ၸိူဝ်းမီးတီႈ သိူင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉၼၼ်ႉ
• ယွၼ်ႉၽရူဝ်ႇၶႅမ်ႇ ဢၼ်သႂ်ႇလူင်ႈၼႃႈဝႆႉၼၼ်ႉလႄႈသင် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လွင်ႈၵုမ်းၵမ်ႁင်းမၼ်းလႄႈသင် တီႈသိူင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉမၼ်းၼၼ်ႉ မၼ်းမီးၼမ်ႉၵတ်ႉ လိူၵ်ႈသၢင်ႈလႆႈ
• ၸၢင်ႈဢဝ် ၶပ်ႉမၢႆ ဢၼ်မၵ်းမၼ်ႈဝႆႉလူင်ႈၼႃႈ (ၽရူဝ်ႇၶႅမ်ႇ) သေ သႂ်ႇပၼ်လႆႈ
• ၸၢင်ႈၶၢႆႉၵႂႃႇမႃးလႆႈ ၼိူဝ် ၵၢၼ်းသိုဝ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၵၢၼ်းဢၼ်ပၼ်ႇၼၼ်ႉ
• ၸၢင်ႈၶၢႆႉၵႂႃႇမႃး ဢၼ်ၼႄႉၼွၼ်း ၵႃႈတီႈၼႂ်း Coordinate System
• ယွၼ်ႉမီးၶေႃႈယိူင်းဢၢၼ်းလႄႈ လႆႈဢွၵ်ႇပေႃႇပဵၼ်မႃး တႃႇတၢင်တူဝ်ၵူၼ်းသေၵေႃႈ ႁဵတ်းသၢင်ႈၼႃႈၵၢၼ်

ပေႃးဝႃႈ ႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈ ၼႆ ၵႆႉလႄႇမီးတၢင်းဝူၼ်ႉဝႃႈ တေငၢႆးမိူၼ် ၵူၼ်း၊ မႃ ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းပဵၼ် တူဝ်မီးၸႂ် ၼႆ ၼၼ်ႉဢမ်ႇမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ရူဝ်ႇပွတ်ႉဢၼ်ၸႂ်ႉၼႂ်းၼႃႈၵၢၼ် ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ႁႂ်ႈမၼ်းပေႃး ႁဵတ်းၵၢၼ်ငၢႆႈလူမ်ၸႂ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ် မိုဝ်းပွမ် ဢၼ်မီးၼမ်ႉၵတ်ႉ ႁဵတ်းသၢင်ႈၵုမ်းသိမ်းၼႃႈၵၢၼ်ႁင်းမၼ်းၼၼ်ႉသေ တွၼ်ႈတႃႇ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇလႆႈ ၵုၼ်ႇၶူဝ်းၶွင်ၼႆလႄႈ လႆႈၵေႃႇသၢင်ႈဝႆႉ ႁႂ်ႈမၼ်းသၢင်ႇထုၵ်ႇယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉဢမ်ႇၵႃး ၸိူဝ်းပဵၼ် လွင်ႈၵူတ်ႇၸၢမ်း ပၢႆးႁၢင်ႈ၊ ပၢႆးထၢတ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈသင်၊ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၼႃႈၵၢၼ် ၼိဝ်ႇၵလီးယႃး ဢၼ်မီးၽေးၶဵၼ်ၼမ် တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းၼၼ်ႉလႄႈသင် ၸႂ်ႉ ႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈ ၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၶႂၢင်ယူႇယဝ်ႉ။

ၸဵမ်မိူဝ်ႈဢွၼ်ဢွၼ်တၢင်းၼၼ်ႉ လႆႈမီးလွင်မုင်ႈမွင်းမႃးဝႃႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၶူင်သၢင်ႈ ႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း (ႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈၵူၼ်း၊ ႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈၸၢင်ႉ၊ ႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈမႃႉမိၼ်) ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉသေ ဢၢၼ်းႁႂ်ႈမီး ၼမ်ႉၵတ်ႉၶႅမ်ႉ ဢၼ်ၸၢင်ႈၽၢင် မိူၼ်ၵၼ်တင်းၵူၼ်းတႄႉတႄႉၼၼ်ႉၼႆယဝ်ႉ။ တီႈတိူင်းၶေႃးမ၊ တီႈတိူင်းရေႃးမ (မႁႃႇပူႇတ) ၼၼ်ႉ မီးၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇ ဢၼ်လႅၼ်ႇမေႃ လွင်ႈၽၢႆႇႁဵတ်းသၢင်ႈ ၵၢၼ်ၸၢၵ်ႈ ဢၼ်မေႃတူင်ႉၼိုင် ႁင်းၵူၺ်း ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးသေ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လပ်ႉတူဝ်သေ ယူႇဝႆႉၼႆယဝ်ႉ။

ႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ် Robot ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်ၼႆႉ ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ Karel Capek, R.U.R ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶျႅၵ်ႇၵူဝ်ႇသလူဝ်ႇဝႅၵ်ႉၶီးယႃး မၼ်းတႄႇၸႂ်ႉတီႈၼႂ်း ၸၢတ်ႈၸိူင်း Rossum’s Universal Robots မၼ်း ဢၼ်မၼ်းတႅမ်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 1920 တဵမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼၼ်ႉမၼ်းပဵၼ်ၶေႃႈၵႂၢမ်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ၽႃႇသႃႇၶျႅၵ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈ Robota ပဵၼ် ၽူႈလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ် ပေႃးၶႂ်ႈလီၶၢၼ်ႉ (ဢမ်ႇၼၼ်) ၵၢၼ် ၶႃႈလိၼ်လႆႈႁဵတ်း ၼႆသေ ပေႃးဢဝ်ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်း သလူဝ်ႇဝႅၵ်ႉဝႃႈ မီးတီႈပွင်ႇ ၵၢၼ် ၼႆယဝ်ႉ။ ၸၢတ်ႈၸိူင်းဢၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ် ၸၢတ်ႈၸိူင်းဝူၼ်ႉႁၼ်ပၢႆးသၢႆႊ ႁူဝ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ရူဝ်ႇပွတ်ႉၼႆႉ ပေႃးဢဝ်ၵႂၢမ်းပၢၼ်မႂ်ႇၼႆႉဝႃႈ ပဵၼ် ႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈ ဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်လႆႈ ႁင်းမၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

လွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်း ႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈၼႆႉ တီႈ ၵုၼ်ဢေးသျႃး ၼႆႉ မီးၶိုင်ႈပုၼ်ႈ ႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈတင်းၵမ်ႇၽႃႇသေ၊ တီႈၵုၼ်ရူးရူပ်ႉၼႆႉ မီး ၃၂%၊ တီႈ ၵုၼ်ဢမေႇရိၵႁွင်ႇ ၼႆႉ မီး ၁၆%၊ တီႈ ဢေႃးသတြေးယႃး ၁% လႄႈ တီႈ ဢႃႇၽရိၵ မီး ၁% ယဝ်ႉ။ ႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈ တီႈ မိူင်းၵျပၼ်ႇ ၼႆႉ ပေႃးဢဝ်ႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈတင်းၵမ်ႇၽႃႇဝႃႈ မီး ၃၀% ယဝ်ႉ။ ၶႂ်ႈဝႃႈတႄႉ မိူင်းၵျပၢၼ်ႇၼႆႉ ၶဝ်ပိူင်ႇႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈၼမ်သေပိူၼ်ႈ တင်းမိူင်းတၢင်ႇမိူင်း တီႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ပေႃးတေလႆႈလၢတ်ႈၵေႃႈ မိူင်းၵျပၢၼ်ႇၼႆႉ ပေႃးၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈမႃး ပဵၼ်မိူင်း ဢၼ်ဢွၼ်ႁူဝ်မိူင်းၼိုင်ႈ တီႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉသေ ၵျပၢၼ်ႇၶဝ်ပေႃးလၢတ်ႈဝႃႈ မိူင်းၵျပၢၼ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈဝဵင်းၼိုင်ႈ တီႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

 

မိူင်းၵျပၢၼ်ႇလႄႈ မိူင်းၵူဝ်းရီးယႃးၸၢၼ်း ၼႆႉ ဝၢႆးမႃး ၶဝ်ဢၢၼ်းၶႂ်ႈယုၵ်ႉသုင် ပၢႆးဝူၼ်ႉႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈ ႁႂ်ႈမၼ်းၸၼ်ႉသုင်မႃး ၼႆယဝ်ႉ။ မိူင်းၶႄႇၼႆႉ ပေႃးၸႃႇၵဝ် ဢမေႇရိၵ၊ ၵုၼ်ရူးရူပ်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉၸိုင် တိုၵ်ႉပဵၼ်ဢၼ်တူၵ်းလိုၼ်းသေတႃႉ လွင်ႈႁၼ်ထိုင် ဢၼ် မိူင်းၵျပၢၼ်ႇလႄႈ မိူင်းၵူဝ်းရီးယႃးၸၢၼ်းၶဝ် ႁုၼ်ႈမုၼ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၼိူဝ် လွင်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်ဢၼ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈဝႆႉယူႇၼႆ လႆႈမွၵ်ႇလၢတ်ႈမႃးၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။ တီႈၵုၼ်ဢေးသျႃးပွတ်းဢွၵ်ႇ (ၵျပၢၼ်ႇ၊ ၵူဝ်းရီးယႃးၸၢၼ်း၊ ၶႄႇ) ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ယုမ်ႇယမ်ဝႆႉဝႃႈ တေဢၢၼ်းႁဵတ်းလႆႈမႃး ႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈ ဢၼ်တေၸၢင်ႈၸွႆႈထႅမ်ႈလႆႈ ၵူၼ်းထဝ်ႈၶဝ်လႄႈသင် ႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈ ဢၼ်တေၸၢင်ႈ သွၼ်ပၼ် ထိင်းပၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၼင်ႇႁိုဝ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇပေႃးတေမေႃလဵၼ်ႈ ၼၼ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ မိူင်းဝၼ်းတူၵ်းၶဝ်တႄႉ တေလႆႈဝႃႈပဵၼ် ဢၼ်သၢၼ်ၶတ်းၵၼ်ဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ပၢႆးဝူၼ်ႉၶဝ်တႄႉ ဝၢႆးၼႆႉမႃး ၸိူဝ်းပဵၼ် ႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ တေၶဝ်ႈတႅၼ်းတၢင် ဢဝ်တီႈယူႇၵူၼ်းမႃးၼႆ ဢဝ်ပၢႆးဝူၼ်ႉဢၼ်ၼႆႉသေ ပိုတ်ႇဢွၵ်ႇၼႄၵႃႈတီႈ ငဝ်းတူင်ႉ၊ ပပ်ႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ၽူႈၸိူဝ်းပႂ်ႉလူလွမ်တူၺ်းၶဝ်လၢတ်ႈဝႃႈၵေႃႈ ၶၢဝ်းတၢင်းမိူဝ်းၼႃႈ ၵူၼ်းႁဝ်းၶဝ်ၼႆ့ ၸိူဝ်းပဵၼ် ႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈၼႆႉ တေၸၢင်ႈလွၵ်ႇငိူတ်ႈမႃး ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ၽိင်ႈပိူင်ႁၢင်ႈၸၢၵ်ႈ သၢမ်ယိူင်ႈ