ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းထႆး ၽုမ်းမိၽူၼ်း ဢႃႇတုၼ်းယတဵတ်ႇ

ယွၼ်ႉမၼ်းၸဝ်ႈ ပဵၼ်လၢၼ်ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း His Late Majesty King Chulalongkorn ဢမ်ႇ ၼၼ်Rama V ၵေႃႉဢၼ်ပိူၼ်ႈ ယုၵ်ႉယွင်ႈဝႃႈ ပဵၼ် ၽူႈပူၵ်းတင်ႈမိူင်းထႆး ႁႂ်ႈၶိုတ်းၸၼ်ႉၵမ်ႇၽႃႇ မိူင်းဝၼ်းတူၵ်းမႃးလႄႈ တႃႇႁႂ်ႈ ၸဝ်ႈၽူႇမိၽူၼ်း တေလႆႈၶိုၼ်ႈၼင်ႈပလၢင်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်လပ်ႉ လွင်းဝႆႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈ ၽုမ်းမိၽူၼ်းၼႆႉ ပွင်ႇဝႃႈ “ဢဵၼ်ႁႅင်းၼင်လိၼ်ၸိုင်ႈ မိူင်း”ၼႆယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈပေႃႈၶဝ်ၼႆႉ မၢႆၸႂ်မၢႆၶေႃး တီႈၼႂ်းၵၢၼ် ႁုၼ်ႈမုၼ်း ပၢႆးဝူၼ်ႉပၢၼ်မႂ်၊ ပိူင်လူင်မၼ်း ၼႂ်းၵၢၼ် ပၢႆးသၢႆႊပၢၼ်မႂ်ႇလႄႈ ပၢႆးယူႇလီၵူၼ်းမိူင်းယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼၼ် ပိူၼ်ႈႁွင်ႉမၼ်းဝႃႈ “ၸဝ်ႈပေႃႈ ၽၢႆႇ ပၢႆးယူတ်းယႃထႆး ပၢၼ်မႂ်ႇ”ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵၢမ်ႇဢမ်ႇလီသေ ၸဝ်ႈပေႃႈမၼ်းၼႆႉ လႆႈလပ်ႉလွႆ ငိုၼ်းလွႆၶမ်းၵႂႃႇ မိူဝ်ႈ 1929 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ၸဝ်ႈပေႃႈ လပ်ႉလွႆငိုၼ်းလွႆၶမ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ ၽုမ်းမိ ၽူၼ်းၼႆႉ ၵႂႃႇသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း တီႈမိူင်း Switzerland သေ ႁဵတ်းလွင်ႈပၢႆးသၢႆႊ Lausanne ယဝ်ႉ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈပီႈမၼ်း Ananda Mahidol ဢၼ်ပဵၼ် ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းၼၼ်ႉ သမ်ႉ ၼွၼ်းၽေးၵႂႃႇ မိူဝ်ႈ 1964 ၼၼ်ႉလႄႈ ၵၢမ်ႇၸႃႇ တႃႇ ၼွင်ႉၸၢႆးမၼ်း ၽုမ်းမိၽူၼ်းၼႆႉ ၵေႃႈ လႆႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ဢိင်ၼိူဝ်ၽိင်ႈမိူင်း ၼွပ်ႇဢၢပ်ႈပလၢင်ႇသေ မၼ်းၸဝ်ႈ လႆႈၶိုၼ်ႈပဵၼ် ၽူႈၼင်ႈပလၢင်ႇ ႁၢင်ႈႁေႃယဝ်ႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ် တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပေႃးတေ လူင်ႉလႅၼ်ႇ ၽၢႆႇတၢင်းႁူႉလူင်ပွင် ၸိုင်ႈလႄႈ ၵၢၼ်မိူင်းၼၼ်ႉ မၼ်ႈၸဝ်ႈ လႆႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ ၵၢၼ်ႁဵၼ်းမၼ်း ၽၢႆႇပၢႆးသၢႆႊၵၢၼ်မိူင်းယူႇယဝ်ႉ။

ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ၽုမ်းမိၽူၼ်း တႄႇပွႆးပၢင်ၶႅၵ်ႇ ၸွမ်း ၸဝ်ႈၼၢင်း Mom Rajawong Sirikit Kitiyakara မိူဝ်ႈ 1950 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶႃသွင်ၸဝ်ႈ မီးမႃး လုၵ်ႈ (4) ၵေႃႉ။ လုၵ်ႈယိင်းၵေႃႉယႂ်ႇ Her Royal Highness Princess Ubol Ratana၊ လုၵ်ႈၸၢႆး His Royal Highness Crown Prince Maha Vajiralongkorn၊ ၸဝ်ႈယိင်း Her Royal Highness Princess Maha Chakri Sirindhonrn လႄႈ ၸဝ်ႈယိင်း Chulabhorn။ ၶဝ်ၸဝ်ႈ ပေႃႈမႄႈ လုၵ်ႈ တင်းႁိူၼ်း ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ် ႁဵတ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင် ၼႃႈ ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်းမႃး။ မၼ်းၸဝ်ႈ ပၼ်ၶေႃႈမၼ်ႈ ၵႅၼ်ႇ တီႈၵူၼ်းမိူင်းဝႃႈ “ႁဝ်းတေပဵၼ် ၶုၼ်ၵေႃႉ ဢၼ် ႁဵတ်းလွင်ႈမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈ ႁႂ်ႈပဵၼ်ၽွၼ်းလီလႄႈ တၢင်းၵျေႃႇသိူဝ်း ပုၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းထႆးႁဝ်း”ၼႆ ယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ၼင်ႈပလၢင်ႇမႃး 62 ပီၼႆႉ မၼ်းၸဝ်ႈ ႁဵတ်းၸွမ်းၼင်ႇ ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈမၼ်း တဵမ် တဵမ်ထူၼ်ႈထူၼ်ႈယူႇ။

ဝၢႆးသေ မၼ်းၸဝ်ႈ ယဝ်ႉတူဝ်ႈ ၵၢၼ်ႁဵၼ်း ၼွၵ်ႈမိူင်း မိူဝ်ႈ 1960 ယဝ်ႉၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၶိုၼ်းၽၢတ်ႇယၢၼ် ဝၢၼ်ႈမိူင်းထႅင်ႈသေပွၵ်ႈ။ မၼ်းၸဝ်ႈသႂ်ႇၸႂ်သႂ်ႇၶေႃး ပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း ႁဵတ်း သၢင်ႈႁၢင်ႈပွင် ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်းထႆး ႁႂ်ႈပေႃႈ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ယဝ်ႉ။ မၼ်းၸဝ်ႈ ၵႂႃႇလႄႇတူၺ်း ၼႂ်းမိူင်းထႆး ၵူႈတီႈတီႈ ပႃးၸဵမ်ဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈၼႃးပၢင်ႇ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈ တီႈဢၼ်ၵႂႃႇယၢပ်ႇ ၸိူဝ်းႁူဝ်ႁူၺ်ႈႁၢဝ်းလွႆသေ ၵႂႃႇႁူပ်ႉထူပ်း ၵူၼ်းမိူင်း ဢုပ်ႇၵုမ်ၵူၼ်းမိူင်း၊ ပွင်ႇ ၸႂ်တေႃႇ ၽဝၸၢတ်ႈပၢၼ်ၶဝ်၊ လွင်ႈၶွင်ႈၶမ်ၶဝ် လႄႈ ႁႃလွၵ်းလၢႆး ၵႄႈလိတ်ႈပၼ် ၵူၼ်းမိူင်းမၼ်းၸဝ်ႈ ယဝ်ႉ။ ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ မီးၽိင်ႈထုင်းလႄႈ ပၵ်းပိူင် ၼႂ်းႁေႃဝႆႉသေတ မၼ်းၸဝ်ႈၼႆႉ တိူဝ်းၸမ်ၸႂ် ၵူၼ်း မိူင်း လိူဝ်သေ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်တင်းလၢႆတႄႉတႄႉ။

ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းၽုမ်းမိၽူၼ်းၼႆႉ လႆႈၵေႃႇသၢင်ႈ ၶူင်းၵၢၼ်ႁုၼ်ႈမုၼ်း သီႇႁဵင်ပၢႆ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၶူင်းၵၢၼ် ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ၼမ်ႉ၊ ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ၊ ၵၢၼ်လူတ်းယွမ်း လွင်ႈၼမ်ႉႁႅင်ႈ လႄႈ ၼမ်ႉၼွင်း၊ လၢႆးၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ တႅၼ်းတီႈယူႇ၊ ပၢႆးယူႇလီၵူၼ်း မိူင်းလႄႈ ၵၢၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်း ၸူဝ်ႈၶၢဝ်းတွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၼႃႈၵၢၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၵမ်ႉထႅမ်ပၼ် ၸၢတ်ႈပၢၼ် ၵူၼ်းမိူင်းထႆး ပတ်းပိုၼ်ယဝ်ႉ။ ပိူူင်လူင်မၼ်း ၽဝၸၢတ်ႈပၢၼ် ၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃးၶဝ် ၶိုၼ်ႈမႂ်ႇမႃး တင်းၼမ်။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းၼႆႉ မီးၶူင်းၵၢၼ် တွၼ်ႈတႃႇ ၵႄႈလိတ်ႈ လွင်ႈၶွင်ႈၶမ်ပၼ် ၵူၼ်းၼႂ်းဝဵင်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၼမ်ႉထူမ်ႈ လႄႈ လူတ်ႉၵႃးၵႂႃႇမႃးယၢပ်ႇ ၼႂ်းဝဵင်းလူင်မိူင်းၵွၵ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပိုၼ်ႉထၢၼ် ၵၢၼ်ယူႇသဝ်းၵိၼ်သၢင်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းထႆးၼႆႉ ဝႆႉပဵၼ် ပိူင်ယႂ်ႇၶိုၵ်ႉလူင်ယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ပိုၼ်ႉထၢၼ်မၼ်း မၼ်ႈၵႅၼ်ႇၼႅၼ်ႈၼႃလီ ယဝ်ႉၵွၼ်ႇ လွင်ႈသင်သေဢမ်ႇဝႃႈ ၸင်ႇတေ သိုပ်ႇၸၢင်ႈ ႁုၼ်ႈမုၼ်းယႂ်ႇၶိုၼ်ႈမႃးလႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆ ၼင်ႇႁိုဝ် ပိုၼ်ႉထၢၼ်ၵူၼ်းၽၢၼ် တေမၼ်ႈၵႅၼ်ႇ ၼႅၼ်ႈၼႃၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းၵေႃႈ ၸင်ႇလႆႈ ၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းၽၢၼ် ပၼ်ႁႅင်းၵူၼ်းၽၢၼ်ၶဝ် ႁႂ်ႈၶဝ် မီး တီႈယူႇတီႈၵိၼ် ဢွၼ်တၢင်းယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉသေလႄႈ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းၵေႃႈ ၸင်ႇၶပ်ႉၶိုင် ႁုၼ်ႈမုၼ်းဢွၵ်ႇမႃး “ပၢႆးဝူၼ်ႉၶပ်ႉ ၵၢၼ် မၢၵ်ႈမီး ယူႇၵိၼ်ပဵင်းပေႃး”ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈပဵၼ် လၢႆးယူႇ သဝ်းၵိၼ်သၢင်ႈ ၸူဝ်ႈပၢၼ်ၵူၼ်းထႆးၶဝ်ယဝ်ႉ။

တူဝ်ယၢင်ႇ ဢၼ်လႆႈၽေႃႇၼမ်ႉၽေႃႇတူဝ် ပၢႆးဝူၼ်ႉၶပ်ႉၼႆႉၸမ်း ပဵၼ်“ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈႁူမ်ႈ လူၺ်ႈ ၽိင်ႈတႅတ်ႈ Theory မႂ်ႇ” ဢၼ်ပၼ်ႁႅင်း ၵၢၼ်ႁုၼ်ႈမုၼ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၵမ်းၶၵ်ႉၶၵ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်ၼႆႉ တႄႇမႃးတီႈ ၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈ ၼႂ်းၸၼ်ႉမုင်ႉႁေႃႁိူၼ်း (ၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်း) ႁႂ်ႈၶိူင်ႇၵိုမ်း လီငၢမ်းသေ ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ တေဢမ်ႇၵိၼ်ၸိၵ်း တွၵ်ႇၸွၵ်းပိူၼ်ႈ တေၸၢင်ႈၸုၵ်းမၼ်ႈလႆႈ ႁင်းၶေႃယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈသေ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၶဝ်ၸၢင်ႈ မေႃႁဵတ်းၵၢၼ်ႁူမ်ႈၵၼ်မႃး ႁူမ်ႈမူႇႁူမ်ႈၸုမ်း၊ ႁူမ်ႈတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် ယင်းၸၢင်ႈ ႁူမ်ႈႁွမ်းၵၼ် လူင်းတိုၼ်းလၢင်းလႆႈ ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်း ၵူၼ်းၵွၼ်ႇ။ ယိူင်းဢၢၼ်းတႄႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း မီးဢဵၼ်ႁႅင်း ၸင်ႈၶၢမ်ႇလႆႈ တႃႉၶဵင်ႇလႆႈ တၢင်းၼွၵ်ႈ သေ ႁဵတ်းသၢင်ႈလႆႈ ၼႅင်ႈၵပ်းသၢၼ်ၵၼ်ၼၼ်ႉ ယဝ်ႉ။ ၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီမၼ်းတႄႉ ၵမ်းလိုၼ်းမႃး မႃးပဵၼ်တိုဝ်ႉတၢင်းယႂ်ႇလူင် ၼိူဝ်ၵၢၼ်ႁူမ်ႈၵၼ် တေႃႇပေႃးႁွတ်ႈထိုင် ၸၼ်ႉမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၼႃႈၵၢၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇငၢႆႈငၢႆႈ။ မၼ်းလႆႈ ၵိုၵ်း ပႃးၸွမ်း လွင်ႈၸႂ်ယႂ်ႇၸႂ်ယၢဝ်း၊ ဝီႇရိယ၊ လွၵ်ႈသႂ်ႇၸႂ်၊ ပၺ်ႇၺႃႇတၢင်းႁူႉလႄႈ ဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ၸမ်း ပဵၼ်လွင်ႈ တင်ႈၸႂ်တင်ႈၶေႃးသေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်း တေႃႇသူႈၶဵင်ႇတႃႉ မိူဝ်ႈၼႃႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းၼႆႉ လႆႈၶၢမ်ႇ မိူင်းၵူႈမိူင်းမိူင်း ယုၵ်ႉယွင်ႈ ဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ်ၼိူဝ် တၢင်းၶတ်းၸႂ် မၼ်း ၸဝ်ႈတႄႉတႄႉ။ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းၽုမ်းမိၽူၼ်းၼႆႉ မိူဝ်ႈ 1993 ၼီႈၼၼ်ႉ ပိူၼ်ႈမၵ်းမၼ်ႈပဵၼ် ၸဝ်ႈၶွင် ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း a waste water aerator "Chai Patana" ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ဢိင်ၼိူဝ်ဢၼ် မၼ်းၸဝ်ႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်ႁုၼ်ႈမုၼ်း ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင် ၼိူဝ်သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉႁိမ်းႁွမ်း ၽိင်ႈတိုၼ်းပဵၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉသေ မၼ်းၸဝ်ႈ လႆႈႁပ်ႉ သူး ဢိၵ်ႇ လွင်ႈမၵ်းမၼ်ႈ တမ်ႈတီႈ မုၵ်ႉၸုမ်းတင်း ၼမ် ဢိၵ်ႇတင်းၸုမ်းတၢင်တူဝ် UN ၶဝ်ၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈလိူၼ်မေႇ 2006 ၼၼ်ႉ ဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းၶတ်း ၸႂ်မၼ်းၸဝ်ႈ ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ၵၢၼ်ႁုၼ်ႈမုၼ်း ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်း ပတ်းပိုၼ်ႉ ၼၼ်ႉသေ လႆႈႁပ်ႉ သူး Human Development Lifetime Achievement Award ဢွၼ်တၢင်း သုတ်းပိူၼ်ႈ တမ်ႈတီႈ UN ယဝ်ႉ။ သူးဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ် ၸွမ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ယူႇဢႅၼ်ႇ ၶူဝ်ႇၾီႇဢႃႇၼၢၼ်ႇ ၼွပ်ႇဢၢပ်ႈပၼ်ယဝ်ႉ။ ၼႆႉပဵၼ်သူး ႁူဝ်ၶေႃႈ မႂ်ႇမႂ်ႇ ဢၼ်တိုၵ်ႉမီးမႃး ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ပိူၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းထႆးၼႆႉ မီးလွင်ႈယုမ်ႇယမ် လိုၵ်ႉ လိုၵ်ႉ ၼိူဝ်ၸၢတ်ႈပၢၼ်ထႆးသေ ၵူၼ်းမိူင်းထႆး တင်းလၢႆၵေႃႈ ႁူႉဝႃႈ ၸဝ်ႈမုၼ်ယႂ်ႇႁေႃၶမ်းၼႆႉ ႁၵ်ႉၶဝ် ၼႆယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၸႂ်ၶဝ်ၵေႃႈ မီႈၵတိသတ်ႉၸႃႇ ၼပ်ႉယမ်ယႂ်ႇၼမ်ၼိူဝ် ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းၶဝ် ဢၼ်မီးတၢင်း ၶတ်းၸႂ် ယႂ်ႇလိုၵ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းထႆးလႄႈ ၵူၼ်းတၢင်ႇၸိူဝ်း ၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈၵပ်းသိုပ်ႇ ၸဝ်ႈႁေႃ ၶမ်းထႆးၼႆႉ ၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ် လၢတ်ႈဝႃႈ “တၢင်းႁၼ် ထိုင် ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းထႆးလႄႈ လွင်ႈယိူၼ်ႉၵၼ်ႈမၼ်း ၸဝ်ႈၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶဝ် မီးၸႂ်ႁၵ်ႉ မီးၸႂ်ၼပ်ႉယမ် ၼိူဝ်မၼ်းၸဝ်ႈတႄႉတႄႉ”ၼႆယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းထႆး ၽုမ်းမိၽူၼ်းၼႆႉ မီးၸႂ်ႁၵ်ႉပႅင်း ယႂ်ႇႁႅင်းၼိူဝ် ၵူၼ်းမိူင်းထႆးလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းထႆး ပတ်း ပိုၼ်ႉၵေႃႈ ၼပ်ႉယမ်မၼ်းၸဝ်ႈ ႁၵ်ႉသႃမၼ်းၸဝ်ႈ တႄႉတႄႉ။

တႄႇဢဝ် မိူဝ်ႈ (9.6.1964) မႃး တေႃႇထိုင် ဝၼ်းဢၼ် ၸဝ်ႈၼွၼ်းၽေး (13.10.2016) ၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈ ဢုပ်ႉဝၢၼ်ႈမိူင်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 70 ပီ ပၢႆ 126 ဝၼ်းသေ ပဵၼ်ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း ဢၼ် ၼင်ႈႁေႃ ဢႃႇယုယိုၼ်းယၢဝ်းသေပိူၼ်ႈ။

ၽၢႆႇဢဵင်းၵလဵတ်ႈၶဝ် တႅမ်ႈမၢႆၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈ ဝႃႈ King Yama IX ၸဝ်ႈၶုၼ်ႁေႃၶမ်းယႃႇမ မၢႆၵဝ်ႈ ၼႆသေတ ၵူၼ်းထႆးၶဝ်တႄႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႉၼင်ႇၼၼ်။ ၵူၼ်းထႆးၶဝ်ၵူၺ်း ၸႂ်ႉတိုဝ်းႁွင်ႉဝႃႈ “ၽၸဝ်ႈယူႇႁူဝ်” ဢမ်ႇၼၼ် “ၸဝ်ႈၶျီႇဝိတ်ႉ”ၼႆယဝ်ႉ။

လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းထႆးၼႆႉ ပဵၼ် ၸဝ်ႈဢၼ် ၸိုဝ်ႈသဵင်ယၢဝ်းသေပိူၼ်ႈၸဝ်ႈၼိုင်ႈ။ ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈၸမ်း “ၽရပၢတ်ႇသူမ်တဵတ်ႇ ၽရ ၸုၼ်းလၸွမ်ၵၢဝ်ႉ ၸၢဝ်ႉယူႇႁူဝ် ၽုမ်းမိၽူၼ်း ဢႃႇ ၻုၼ်းယတဵတ်ႇ ရၢတ်ႉသျၵၢၼ်ထိၵၢဝ်ႉ”ၼႆယဝ်ႉ။

လွင်ႈၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းထႆး ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ ၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈ ၶူင်သၢင်ႈႁဵတ်းပဵၼ် ၽူၼ်ပွမ်ဢွၼ်တၢင်းသုၼ်းပိူၼ်ႈ ၼၼ်ႉလႄႈ ၽၢႆႇၽူၼ်လူမ်းၼႂ်းလူၵ်ႈၼႆႉ ပၼ်ၸိုဝ်ႈ မၼ်းၸဝ်ႈဝႆႉဝႃႈ Fathr of Royal rainmaking ပေႃႈၸဝ်ႈငဝ်ႈငႃႇ ၵေႃႉႁဵတ်းၽူၼ်ပွမ် ၼႆယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းထႆး ၽုမ်းမိၽူၼ်း ဢမ်ႇယူႇလီ လႆႈၶိုၼ်ႈႁူင်းယႃမႃး ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း သွင်ပီသေ ၼွၼ်းၽေးၵႂႃႇ မိူဝ်ႈ (13.10.2016) ဝၢႆးဝၼ်း 3 မွင်းပၢႆ 52 မိၼိတ်ႉ ၽွင်းဢႃႇယုၸဝ်ႈလႆႈ 88 ပီ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၶေႃႈသင်ႇသွၼ် ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းထႆး (36) ၶေႃႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းတင်းၵမ်ႇၽႃႇ လႆႈၸႂ်သေ ဢွၼ်ၵၼ် ပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇ ပုၼ်ႈတႃႇ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းလိၵ်ႈလၢႆးၽႂ်မၼ်း တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ႁႂ်ႈၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းထႆး ၽုမ်းမိၽူၼ်း ႁွတ်ႈထိုင် တီႈလီသေၵမ်း။

• ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ 24၊ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းထႆး ၽုမ်းမိၽူၼ်း ဢႃႇၻုၼ်းယတဵတ်ႇ၊ A မႆႇ (မူႇၸေႈ) ၼႃႈလိၵ်ႈ၊ ပီ 2017