Parodija

pesma postavljena nasuprot originala) jeste umetničko delo napravljeno da se ismeva originalno delo, njegova tematika, autor ili stil, i to putem satire ili ironije.

Aristotel u Poetici kao tvorca parodije spominje Hegemona s Tasosa, autora Gigantomahije, "koji je prvi pevao parodije" (ὁ τὰς παρῳδίας ποιήσας πρῶτος) ali Atenej precizira da je on bio prvi koji se takmičio u "teatarskim nadmetanjima" (τοὺς θυμελικοὺς ἀγῶνας) i osvojio nekoliko nagrada u Atini. Pozivajući se na stoičara Polemona (2. vek pne.) Atenej za rodonačelnika parodije uzima Hiponakta iz Efesa (6. vek pne.) i citira četiri njegova heksametra o nekom čankolizu. Margit, koji je danas izgubljen, a u antici je uglavnom pripisivan Homeru, i koji je bio poznat još Arhilohu početkom 7. veka pne., opisivao je avanture neke budaline po imenu Margit i bio napisan mešavinom jampskih i heksametarskih stihova. Sačuvana Batrahomiomahija ili Boj žaba i miševa, napisana možda u doba persijskih ratova ili još kasnije, u stilu visokog junačkog patosa priča o sudbini malih životinja.

Najveći grčki parodist bio je komediograf Aristofan, koji je imitirao Eshila i, sa još većim uspehom, Euripida, parodirajući ne samo njegov jezik, nego i duh i način mišljenja, što je parodiju učinilo efektnom i autonomnom književnom formom. Aristofan parodira sastavne delove tragedije, npr. glasnikov govor (Aharnjani, 1174–1189), pa i cele scene iz tragedija, npr. Tesmoforijazuse 848–923 po uzoru na Euripidovu Helenu. No Aristofan ne parodira samo tragediju, već i Pindarove pesme (Ptice, 904–953), religijske obrede (Ptice, 863–888), umišljene poznavaoce retorske veštine (Vitezovi, 1375–1380). Parodija ostaje prisutna i u kasnijoj komediji (npr. kod Eubula), ali je to prisustvo smanjeno u odnosu na Aristofanove komade.

Platon imitira stil i karakter sagovornika koji se pojavljuju u određenom dijalogu, no tu je element parodije znatno suptilniji i cilja da postigne više nego samo efekt smešnoga. Taj je efekt najočitiji kad se posmatraju učesnici u Gozbi.

U Lukijanovim Istinitim povestima nalazimo zabavno parodiranje Herodota i Ktesije, dok njegovi Razgovori bogova pre pripadaju mitološkoj travestiji, žanru koji je nasleđen iz stare i srednje atičke komedije.

U rimskoj književnosti parodija se ređe pojavljuje. U rimskoj komediji nalazi se aristofanovsko parodiranje Enijeve i Pakuvijeve jezičke pompeznosti, ali u mnogo manjem stepenu nego što su to činili atički komediografi. Među malobrojnim delima u kojima dominiraju elementi parodije jesu: deseta pesma u zbirci Catalepton u Vergilijevom dodatku, gde se Katulovo obraćanje brodiću (pesma 4) pretvara u obraćanje nekom nametljivom magistratu; zatim Petronijev roman Satirikon, "koji parodira iznenađujuće široki spektar ostale književnosti"; te napokon Senekina Apokolocintoza ili Igra o Klaudijevoj smrti, koja je pisana u stilu menipske satire i parodira i visoki patos epske književnosti i praksu deifikacije rimskih careva i funkcionisanje rimskog senata.