Vamparigghia

La vamparigghia è nu focu granni fattu accatastannu ligna, fraschi, massarizzî e nzoccu è bonu p’abbruciari.

Ntî diversi posta pò pigghiari àutri noma, comu pagghiara, cascaruni, vamparizzi, farata, fuggeggia, luminaria, dduminaria, o ialafuòcu (Buttitta).

La vamparigghia ntê festi sacri e ntê prufani

Vamparigghia 
Na vamparigghia

Nta l’èbbica pagana, lu focu e la vamparigghia faceva parti di cumpressi riti purificaturi, lijati a lu quinozziu di primavera.
L’usu di li vamparigghi veni ripigghiatu cchiù avanti nta li festi riliggiusi e, ntâ Sicilia, ss’usu è assai lijatu a la festa di l’Ascinzioni; ntê citati grossi (Catania, Palermu e Missina) s’hà pirdutu oggi ssa tradizzioni, ma idda ancora arrisisti ntê paisi cchiù nicareddi.

A Catania c’è nu pruverbiu ca dici “ A viggilia di l’Ascinzioni ogni mala frùscula nesci fora “ e ssu pruverbiu e lijatu a la vecchia tradizzioni, unni a lu scurari di lu jornu di ssa festa, s’addumàvanu ntê strati di la citati li vamparigghi e cu lu focu purificaturi si distruggèvunu li cosi vecchi e inùtili di li casi: “ogni mala fruscula”.

Ancora sta tradizzioni è viva nti assai centri dâ Sicilia comu pi esempiu a Lintini, a Bronti, a Àvula, a Portupalu, ppi muntuari sulu chisti, ma sunnu tantissimi li paisi unni oggi ppi l’Ascinzioni vènunu addumati li vamparigghi. Pi l’Ascinzioni nta li quarteri si fa la gara a cui adduma versu sira la vamparigghia cchiù granni. Ppi tuttu lu jornu nta li strati c’è nu cuntinuu vai e veni di carusi ca cògghiunu unni egghè nzoccu è bonu p’abbruciari.

La vamparigghia pò essiri liata puru a àutri festi comu la festa di Santa Lucia a Spaccafurnu unni li cascaruna (accussì li chiàmanu ddà) sunnu addumati e la luci chi fannu è nu signu pi ringrazziari pi la prisirvazzioni dâ vista pî fideli. Nàutra uccasiuni unni vènunu addumati li vamparigghi è lu carnaluvari: ntô centru dâ chiazza cchiù granni dû paisi o dû quarteri, s’adduma na vamparigghia unni veni abbruciatu nu fantocciu ca rapprisenta lu nvernu ca finisci (e cu lu focu veni distruttu) e lu nnizziu di la staggiuni bona.

La vamparigghia è chiamatu macari "zuccu di natali" a catania, unni a appuntu pi natali nda' piazza sa' drumano i ligna, stu zuccu brucia e dura tutta a notti di natali. Sti ligna venunu cugghiuti dei cristiani oppuri venunu lassati arreti a potta. I ligna su fatti principalmenti di zucca d'alberi, lapazzi e fascini d'alberi vari.

La vamparigghia veni addumata macari ppi ferraustu: a menzannotti tutti li zoni custeri dâ Sicilia, principarmenti unni ci sunnu spiaggi, sunnu chini di vamparigghi e di fochi ca si ìsunu a lu celu e tutti li cristiani ‘n circulu ntornu a iddi, sunnu pigghiati di li disegni màggichi ca fannu li lingui dê fiammi e li faiddi nfucati ca spùiunu nta l’aria.

Vamparigghia ntô cìnima

Vamparigghia si pònnu vìdiri ntô film Respiro di Emanueli Crialesi, giratu a Lampidusa. La prutagunista, ntirpritata di Valeria Golinu, scumparuta di diversi jorna, veni arritruvata di sò maritu la sira di festa â luci di vamparigghia.

Rifirimenti

Ignazziu E. Buttitta, Le Fiamme Dei Santi Meltemi Editore srl, 1999


Lingua Siciliana
Cosi di tutti jorna - Azzioni umani - Prufissioni - Sprissioni Tipici - Lingua Siciliana


Vamparigghia 
Wikimedaglia
Chista è na vuci nzirita nni l'artìculu n vitrina, zoè una dî mègghiu vuci criati dâ cumunità.
Fu arricanusciuta lu 24 di sittèmmiru 2008

S'hai traduciutu n'artìculu o hai criatu na vuci e riteni ca sia lu casu di fàrila canùsciri picchì è cumpreta n tuttu, signàlila. Naturalmenti, sunnu boni accittati suggirimenti e canciamenti chi mìgghiùranu lu travagghiu.

Signala na vuci          Archiviu         Talìa tutti l'articuli n vitrina

Tags:

Focu

🔥 Trending searches on Wiki Sicilianu:

SlovacchiaWikipedia.axPiacenzaFinlandiaMidicinaPisciaturi1785Saluti1490ParmaMetropolitan Museum of ArtSan PietruburguFolkloriWest Sussex1966InternetHasan as-SamsamQCatalognaGrecia anticaWürstelIpòtisi di Riemann1786Lingua (parràta)SaragozzaLapa (menzu di trasportu)Ludwig van BeethovenPalluni (sport)CiliFocu663Vulva17 di nuvèmmiruGiappuniSean ConneryGrammàtica Siciliana di Pitrè1959Manuel NeuerCavagnaLuciPùrpuraButtanaLa CassaWikizziunariuWikimaniaAd muzzumGruppu sicilianuBaruniRiggiu di Calabbria1940Storia dâ lingua sicilianaRugnaCopyrightPiddirinuMokartaTony ColomboFotuWoody AllenFunnaziuni WikimediaWinston ChurchillWilliam ShakespeareLingua ngrisaFilippiniRapportu sissualiAztechiCuntrabbannu🡆 More