Coghina

Sa coghina (de su latinu cŏcīna) est un' arte sinestetica, inue su messàgiu colat pro mèdiu de sabores, nuscos, sensatziones de s'appàlpidu (cunsistèntzias, temperaduras), sensatziones visivas e, in nd'una tzerta manera, fintzas sonos.

In s'istòria, cun su tèrmine coghina s'est cumprèndidu cudda ammenta de pràticas e de traditziones ligadas a sa cotura e, prus in generale, a sa preparatzione de màndigos e bèvidas. At dadu pràticas sunt a su sòlitu dillindadas de una determinada regione geogràfica, in cantu influentzadas dae sos ingredientes in cue disponìbiles, e in carchi casu fintzas de piessignos pretzetos religiosos. Fintzas s'impreu de determinados atzessòrios pro consumare su màndigu influit in sa coghina. A esèmpiu s'impreu de sas bacchette (difùndidu in estremu oriente), costringhet a sminuzzare su màndigu in antis de lu serbire in tàula.

S'isvilupu de sas tècnicas de produtzione, cunservatzione, imagasinamentu e trasportu de su màndigu, unidu a s'aumentu de sos iscàmbios interculturales (favoridos dae su turismu e dae sos flussos migratòrios), at batidu, nessi in sos paisos prus isvilupados, a sa difusione de coghinas ètnicas, costa de sa coghina traditzionale de su paisu dillindadu; e fintzas a sa contina chirca de noas preparatziones e isperimentatziones a banda de sos prus famados chef. Sa coghina tenet fintzas, pro totus custos motivos, una forte valèntzia culturale e est a s'ispissa assotziada a s'enologia e a sa gastronomia.

Finas dae s'arbòre de s'umanidade s'òmine at isperimentadu sa coghidura esponende sa petza e unos àteros alimentos diretamente a su calore de su fogu. Sos mètodos de coghinadura e de preparatzione de sos màndigos s' sunt isvilupados posca paris cun su progredire de sa tziviltade.