Ыам Ыйын 1: күнэ-дьыла

Ыам ыйа 1 диэн Григориан халандаарыгар сыл 121-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 122-c күнэ).

Сыл бүтүө 244 күн баар.

Бэлиэ күннэр

  • Үлэ уонна Саас бырааһынньыга (Бастакы маай, Аан дойду үлэһиттэрин сомоҕолоһууларын күнэ уо.д.а.)
  • АргентинаЫам Ыйын 1: Бэлиэ күннэр, Түбэлтэлэр, Төрөөбүттэр  Аргентина, ЛатвияЫам Ыйын 1: Бэлиэ күннэр, Түбэлтэлэр, Төрөөбүттэр  Латвия, Маршалл арыылараЫам Ыйын 1: Бэлиэ күннэр, Түбэлтэлэр, Төрөөбүттэр  Маршалл арыылара — Конституция күнэ
  • АХШЫам Ыйын 1: Бэлиэ күннэр, Түбэлтэлэр, Төрөөбүттэр  АХШ:
    • Лояльность күнэ
    • Оҕо чөл туругун харыстабылын күнэ
    • Быраап күнэ
  • ГалисияЫам Ыйын 1: Бэлиэ күннэр, Түбэлтэлэр, Төрөөбүттэр  Галисия, Испания — Майос бэстибээлэ (Festa dos Mayos)
  • ИиндийэЫам Ыйын 1: Бэлиэ күннэр, Түбэлтэлэр, Төрөөбүттэр  Ииндийэ — Махараштра күнэ
  • КазахстаанЫам Ыйын 1: Бэлиэ күннэр, Түбэлтэлэр, Төрөөбүттэр  Казахстаан — Казахстаан норуотун сомоҕолоһуутун күнэ
  • ГавайиЫам Ыйын 1: Бэлиэ күннэр, Түбэлтэлэр, Төрөөбүттэр  Гавайи, АХШ — Леи күнэ. Леи — моойго кэтиллэр сибэкки оҕуруо. Бу күн Гавайи арыыларыгар бэстибээллэр, үҥкүүлээх хаамыылар буолаллар, леи оҥорорго, хула үҥкүүлүүргэ, хала баайарга маастар кылаастар ыытыллаллар
  • МауританияЫам Ыйын 1: Бэлиэ күннэр, Түбэлтэлэр, Төрөөбүттэр  Мауритания — Сэбилэниилээх күүстэр күннэрэ
  • ФранцияЫам Ыйын 1: Бэлиэ күннэр, Түбэлтэлэр, Төрөөбүттэр  Франция — Ландыш күнэ

Түбэлтэлэр

  • 305Диоклетиан уонна Максимиан сааһыраннар бэйэлэрин баҕа өттүлэринэн Рим импиэрийэтин ыраахтааҕылара буолан бүппүттэр. Диоклетиан бэйэтэ Илиҥҥи импиэрийэни салайара, Максимиан диэн байыаннай киһини (атаһын) Арҕаа импиэрийэни салайсарга 286 сыллаахха анаабыта. Салгыы 293 с. бэйэтин уонна Максимиан анныларынан өссө биирдии "цезарь" титуллаах "балыс" ыраахтaаҕылары анаан, былааһын түҥэттибитэ (тетрархия). Диоклетиан салайар кэмигэр Рим импиэрийэтэ бөҕөргөөбүтэ, сармааттары, алеманнары кыайталаабыта, Егиипэккэ былааһы былдьаабыт узурпатордары хам баттаабыта, былыргыттан өстөөҕүн Персияны кытта сэриилэһэн киин куоратын урусхаллаабыта, дойду үрдүнэн нолуоктар бигэ уонна ордук сиэрдээх буолбуттара. Кырдьар сааһыгар төрөөбүт сиригэр Далмацияҕа (билигин Хорватия) оҕуруот үүннэрэн үйэтин моҥообута.
  • 880 — Константинопольга Неа Экклесия диэн сыаркап тутуллан үлэҕэ киирбит. Сыаркап тутуутугар импэрээтэр флота мрамор тиэйэ сырыттаҕына өйөбүлэ суох хаалбыт Сицилияҕа баар Сиракуза куораты араабтар былдьаабыттара. Бу биэс куполлаах бөдөҥ сыаркап холобурунан православие кэлиҥҥи куполлаах сыаркаптара тутуллубуттара. XI үйэ бүтүүтүгэр сыаркап манастыыр буолбута. Туурактар сэриилээн ылбыттарын кэннэ буорах ыскылаата буолбута, 1490 с. этиҥ түһэн умайан хаалбыта.
  • 1707 — Шотландия уонна Англия холбоспуттар (уния), Улуу Британия үөскээбит.
  • 1753Карл Линней «Species Plantarum» («Үүнээйилэр көрүҥнэрэ») үлэтин бэчээттэппит. Бу күнү ботаникаҕа номенклатура киллэриитин күнүнэн ааҕаллар.
  • 1886Бирма Британия Ииндийэтигэр холбоммут.
  • 1889 сыллаахха Чикаго куоракка оробуочайдар 8 чаастаах үлэ күнүн туруорсан забастовкалаабыттар уонна демонстрацияҕа тахсыбыттар. Полицейскайдар бөлөхтөрүгэр ким эрэ буомба бырахпыт, онтон сылтаан полиция демонстраннары ытыалаабыт.
  • 1899 — атыыга аан бастаан аспирин тахсыбыт.
  • 1899 — Саха сиригэр аан бастаан маевка буолбут. Верхоянскайга Михаил Иванович Бруснев диэн киһи тэрийиитинэн көскө олорооччулар Дьааҥы өрүс кытылыгар мустан мунньахтаабыттар. Устуоруйаттан: Арассыыйаҕа аан бастаан бу күнү 1891 с. Санкт-Петербурга эмиэ Бруснев салалтатынан бэлиэтэбиттэрэ диэн буолар.
  • 1917 — Арассыыйаҕа аан бастаан 1 маай бырааһынньыга көҥүллүк бэлиэтэммит.
  • 1923 — Саһыл Сыһыыга хотторон баран Анатолий Пепеляев Айааҥҥа төннөн тиийбит.
  • 1937 — Москуба—Волга ханаал тутуута түмүктэммит.
  • 1945Берлин куоратыгар Рейхстаг үрдүгэр Кыайыы былааҕа анньыллыбыт.
  • 1948КНДР (Хотугу Кэриэйэ) тэриллиитэ биллэриллибит.
  • 1974Португалияҕа хаайыыга сыппыт бэлиитиктэри босхолообуттар уонна иһитиннэрэр-биллэрэр сириэстибэлэр цензураларын суох гыммыттар.
  • 2003Монголияҕа сири приватизациялааһын саҕаламмыт. Хас биирдии куоракка олорор ыал босхо 0,07 га сири ылыахтааҕын туһунан сокуон тахсыбыт.
  • 2004Венгрия, Кипр, Латвия, Литва, Мальта, Польша, Словакия, Словения, Чехия уонна Эстония Европа сойууһугар киирбиттэр.
  • 2019Нарухито аҕатын Акихитоны солбуйан Япония ыраахтааҕыта буолбут.

Төрөөбүттэр

  • 1915 — Исай Никифоров (01.05.1915—03.09.1976) — саха суруйааччыта, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа.
  • 1927 — Сунтаар Арыылааҕар Дьоруой Ийэ, уордьаннардаах туруу үлэһит, Үрдүкү Сэбиэт дьокутаата Мария Герасимова.
  • 1931 — Мэҥэ Хаҥаласка Рафаэль Ермолаев—Баҕатаайыскай — саха суруйааччыта, бэйиэт. Ойуунускай аатынан бириэмийэ лауреата. ССРС суруйааччыларын сойууһугар 1962 с. киирбит.
  • 1931 — II Мэлдьэхси нэһилиэгэр Иннокентий Корякин — саха живописеһа, Саха сиригэр тыаҕа бастакы хартыына галереятын (Таатта Харбалааҕар) арыйбыт киһи.
  • 1933 — Орто Халыма улууһугар Май Третьяков — саха биллиилээх тутааччыта, РСФСР үтүөлээх тутааччыта.
  • 1935 — Ньурба Бастакы Дьаарханыгар Василий Иванов — устуоруйа билимин дуоктара, профессор.
  • 1974 — Майя Васильева — социология билимин хандьыдаата.

Өлбүттэр

Tags:

Ыам Ыйын 1 Бэлиэ күннэрЫам Ыйын 1 ТүбэлтэлэрЫам Ыйын 1 ТөрөөбүттэрЫам Ыйын 1 ӨлбүттэрЫам Ыйын 1Григориан халандаараОрдук хонуктаах сыл

🔥 Trending searches on Wiki Саха тыла (Saxa Tyla):

Саха уобалаһаКырсаХайаах хоптоСемен Андреевич Попов (Сэмэн Тумат)УулукАзербайдьаан тылаСахалыы БикипиэдьийэСендайИиндийэ далайаАан дойду иккис сэриитэСевастопольХотугу муора1981Аҕа дойду Улуу сэриитэ2022 сыл2000-сИрландия РеспубликатаСэтинньи 11Дорҕоон1352Эмтээх үүнээйилэр хомууйууChatGPTЛарионов Владимир ПетровичУйгуур Турфан дойдутаБыраансыйа1891Зыков Федор МихайловичЫйОрганизмКуурд тыллараКанаадаБөрө отоМуус устарСииттэ (өрүс)Былатыан Ойуунускай2001КулгаахРязанскай Асклипиодот АфанасьевичБорисов Андриан АфанасьевичҮс кутРСФСРTelegramШестаков Афанасий ФедоровичТуллукАлтынньы 27Кэргэн буолууSpaceXМароккоКулун тутар 142023 сылСаха АССР суруйааччыларын сойууһаБэс ыйын 271697Оҥоһуу интеллектОлунньу 29Крокус Сити Һолл сиригэр терактХардааччыSpotifyУшницкай Василий ВасильевичБрежнев Леонид ИльичДьоппуонАбасНоорУкраинаИзбеков Иоаким ДмитриевичКонфуций1975 сылУашиҥтон, Колумбия ЭргинNational AmusementsВладимир Путин🡆 More